Yönetim kurullarında bağımsız başkan yok
Güncelleme Tarihi:
Beyin avcısı Heidrick & Struggles’ın iki yılda bir yayınladığı Kurumsal Yönetişim Raporu’nun sonuçları açıklandı. İMKB’de kote edilen en büyük 30 şirketin incelendiği araştırma yönetim kurullarının yapısını ortaya koyuyor. Araştırma sonuçlarına bakılırsa Türkiye’de yönetim kurullarının alacağı çok yol var.
İki yılda bir yayınlanan Heidrick & Struggles Kurumsal Yönetişim Raporu’nun 2011 sonuçları Heidrick & Struggles Yönetici Ortağı Ayşegül Dicle Aydın tarafından açıklandı.
2011 itibariyle İMKB’de kote edilen en büyük 30 şirketin yıllık faaliyet raporlarının yanı sıra, şirket yatırımcı ilişkileri birimlerinin verilerinin temel alındığı araştırmada yönetim kurullarının yapıları araştırıldı.
Araştırmaya göre Türkiye’de incelenen kote 30 şirkette CEO ve yönetim kurulu başkanı görevleri birbirinden ayrılmış durumda ancak CEO’luktan emekliye ayrılıp yönetim kurulu başkanlığına geçenlerin oranı yüzde 20 gibi büyük bir rakam. Türkiye’de hiçbir yönetim kurulu başkanı bağımsız üyelerden oluşmazken bu oran Avrupa’da yüzde 33. Oysaki günümüzde ABD’de bu konu ciddi tartışmalara sahne oluyor ve yönetim kurulu başkanının tamamen bağımsız olması gerekliliği daha fazla taraftar topluyor.
Yine araştırmaya göre; Türkiye’deki ortalama yönetim kurulunun yüzde 6’sı bağımsız yönetim kurulu üyelerinden oluşuyor. Avrupa’daki ortalama yüzde 43 oranına göre Türkiye’deki bağımsız yönetim kurulu üye oranı çok düşük.
Raporda Türkiye’de yönetim kurullarının daha iyi performans göstermelerini ve daha etkin olmalarını sağlayacak beş ana eksen ise şu şekilde sıralandı; bağımsızlık, uzman komitelerin oluşması, üye yetkinliklerinde çeşitlilik, yönetim kurullarına performans değerlendirmesi getirilmesi ve üyelere ödenen ücret paketlerinin iyileştirilmesi.
Ne sıklıkta toplanıyorlar?
Tam kapsamlı yönetim kurulu toplantıları Türkiye’de (yılda 27.6 gün) Avrupa ortalamasının (yılda ortamala 9.4 gün) üç katı sıklıkta yapılıyor. Bunun nedeni günümüzde hala yönetim kurulu toplantılarının, hedefi olması gereken uzun vade, vizyon ve stratejiyi değil, günlük icrayı da gündemine almasından kaynaklanıyor.
Yurtdışı örneklerde çok yaygın olan performans değerlendirme ise (İngiltere yüzde 98, Fransa yüzde 95) Türkiye’de halen oldukça çekinilen bir uygulama. Raporda, “Türkiye’de son iki yılda her ne kadar bir miktar ilerleme sağlanmış olsa da (2009 yılı yüzde 17, 2011 yılı yüzde 40) bu yapılan değerlendirmelerin yeterince detaylı veya objektif olmadığı görülüyor” denildi.
Komite sayısı çok geride
Türk yönetim kurullarındaki ortalama komite sayısı Avrupa’daki ortalama komite sayısına göre oldukça geride. Avrupa ortalaması 3 komite iken Türkiye’de bu sayı 2.2. Bugün, Türkiye’deki her dört şirketten birinde hiç uzman komite bulunmuyor veya sadece tek bir komite var, o da denetim komitesi. Ücretlendirme ve gelecek nesil yönetici adaylarını belirleme komitelerinin standart olarak yer aldığı diğer ülkelerle karşılaştırıldığında, Türkiye’de bu komitelere nadiren rastlanıyor.
Kadınlar hissedar temsilcisi olduğu için yönetim kurulunda
Yönetim kurulunda kadının yeri son 2 yıl içinde önem kazanmış olsa da (yüzde 8’den yüzde 10’a çıkarak) bu oran Avrupa’daki oranının altında. Fakat daha da önemlisi, yönetim kurullarındaki bu kadın üyeler yüzde 85 oranında hissedar temsilcilerinden oluşuyor ve çoğunun CEO, genel müdür veya kıdemli direktör deneyimleri bulunmuyor.
Ortalama ücret Türkiye’de 45 bin avro Avrupa’da 77 bin avro
Türkiye’deki ortalama yönetim kurulu üyesi ücreti 45 bin avro iken, bu rakam Avrupa’da 77 bin avro. Hem Türkiye’de hem Avrupa ülkelerinde yönetim kurulu başkanının ücreti diğer üye ücretlerinin ciddi boyutta üzerinde. (Türkiye’de ortalama yüzde 55 üzerinde iken Finlandiya’da yüzde 200 kadar üzerinde.)