Yeniden işbaşı

Türkiye İstatistik Kurumunu’nun 2013 yılı verilerine göre, ilk işe atıldıkları yıllarda (20-25 yaşlarında) kadınlar işgücünün yüzde 37’sini temsil ederken, ileriki yıllarda (25-29 yaşlarında) bu oran yüzde 29’a düşüyor.

Pek çok kadın bir dönem iş hayatına ara vermek istiyor veya zorunda kalıyor. Kadınların iş hayatına ara vermesinin en büyük sebebi çocuk sahibi olmak. ‘Bir iki yıl çocuğuma bakarım, daha sonra işime dönerim’ diyen kadınların çok büyük bir kısmı ne yazık ki bir daha hiç iş hayatına dönemiyor. İşveren, iş hayatına ara vermiş bir kadını, hatta bir yıl bile ara vermiş bir kadını, işe almak istemiyor. Çok iyi okullardan mezun, çok iyi şirketlerde çalışmış ve deneyim edinmiş bu kadınlar, ‘iş hayatından uzak’ kaldıkları gerekçesiyle işveren tarafından tercih edilmiyor. Bu nedenle pek çok kalifiye kadın, özgüven eksikliği yaşamaya başlıyor. Buna umutsuzluk, yalnızlık kimi zaman depresyon da eşlik ediyor.

1 yıl bile ara verseniz şirketler anında eliyor
Yeniden işbaşı yapmak isteyen kadınlara destek olmak için kurulan YenidenBiz Derneği’nin kurucularından aynı zamanda üst düzey yönetici seçme şirketi Egon Zehnder’in danışmanlarından olan Ayşe Güçlü Onur, derneğin kuruluş hikayesini şöyle anlatıyor: “Egon Zehnder’de çok iyi okullardan mezun olmuş, çok iyi şirketlerde 10-15 yıl deneyim edinmiş, çok iyi yerlere gelmiş süper kadınlarla tanıştım. Bu kadınların ortak özelliği iş hayatına ara vermiş olmalarıydı. Bir şekilde beni bulmaya başladılar çünkü Egon Zehnder’de kadınların iş hayatına girmesiyle ilgili projelerimiz var. Ama onlar için bir şey yapamadığımı fark ettim. Bir sene bile ara verseniz işe dönmek çok zor oluyor. Şirketler, kriterlerine birebir uysa bile iş hayatına ara vermiş kadınları hemen eliyorlar. Bunu o kadar çok gördüm ki YenidenBiz de böyle çıktı zaten.”

YenidenBiz, Ayşe Güçlü Onur, Endeavor Türkiye Genel Sekreteri Didem Altop, uzun yıllar bankacılık ve finans alanında çalışan Esra Akın, Turkish Women’s International Network Kurucusu Melek Pulatkonak ve Vehbi Koç Vakfı Arter İdari ve Mali İşler Direktörü Göknil Bigan tarafından kuruldu. 2014 Aralık ayında dernek oldu.

6 ayda 30 kişiyi işe yerleştirdiler
55 kişilik gönüllü ağı olan YenidenBiz’in veri tabanında 200 CV var. Son 6 ayda iş hayatına ara vermiş 30 kadını işe yerleştirmişler. 10 yıl deneyimli yani 30 yaş üstü iş hayatına ara vermiş kadınları şirketlerle tanıştırıp iş bulmalarına yardımcı oluyorlar. Derneğin İK çalışma grubu, aday havuzunu oluşturan adaylarla birebir mülakat yapıyor, rapor yazıyor, talep geldiğinde şirketlerle eşleştirme yapıyor, gerekirse mentorluk, koçluk öneriyor. Bu aşamda ICF’ten destek alıyorlar. Aday geliştirme grubunda ise adaya CV yazma, mülakat, networking eğitimleri veriliyor. Uzaktan eğitim konusunda da Enocta’dan destek alıyorlar.

KOBİ’ler STK’lar da iş fırsatları sunuyor
Şirketlerin, özellikle de kadın kotası olan uluslararası şirketlerin zaman zaman kadın çalışan bulmak için kapılarını çaldığını söyleyen Ayşe Güçlü Onur, yeni kurulan girişimlerin, KOBİ’lerin, STK’ların da bu kalifiye işgücünü aralarına katabileceklerini söylüyor. Çünkü iş hayatına ara vermiş pek çok kadın daha düşük ücretlere geri dönüyor. Onur, “Bizim havuzumuzdaki kadınlar son kazandıkları ücreti aramıyorlar, daha düşüğüne dönebiliyor. Bu iyi birşey diye söylemiyorum ama STK’lar düşük ücretlere kadınları işe alabiliyor. Bu bağlamda Endeavor’ın da bize çok katkısı oluyor. Onlar da yeni ve büyümekte olan şirketler, bizim havuzumuzdan kişileri alabiliyorlar.”

Kimsenin kapınızı çalmasını beklemeyin
- Kendinize güvenin, onca yıllık tecrübeniz olduğunu unutmayın.
- Kendinize güncel tutun, birşeyler yapın, bu STK’da çalışmak, arkadaşının işine yardım etmek, haberleri takip etmek, çocuğunuzun okulunda birşeyler yapmak olabilir.
- Çok iyi bir CV ve LinkedIn profili hazırlayın.
- Network yapın, örneğin ‘ben bugün iş hayatından bir kişiyle öğle yemeği yiyeceğim, telefonda konuşacağım’ deyin. Ayşe Güçlü Onur, “İnsanların önünde olmanız lazım. Kimse gelip sizin kapınızı çalmayacak. Hele çalışmıyorsanız hiç kimse gelmeyecek. Sizin kendinize güvenmeniz, kendinizi anlatmanız lazım. İnsanların önüne çıkıp kendinizi doğru anlatıyor olmalısınız” diyor.

Returnship başlıyor
YenidenBiz’in projelerinden biri de kariyer ortası staj diye de adlandırılan ‘returnship’ programı. ABD’de büyük yatırım bankaları tarafından uygulanan bu program ile şirketler iş hayatına ara vermiş 10 kadını stajyer gibi alıp 6 ay farklı farklı rollerde çalıştırıyorlar, hem dönmesel ihtiyaçlarını karşılıyorlar hem de sonunda bu kadınlardan bazılarını tam zamanlı işe alıyorlar. YenidenBiz, ‘returnship’ uygulamasını Türkiye’de bir şirkette başlatmak üzere.

‘1 ay sonra dönerim’ dedi...
Arthur Andersen, Accenture, Turkcell, KPMG gibi şirketlerde hep çok yoğun tempoda çalışmış olan Eylem Yalın, 38 yaşında hamile kaldı. Doğuma giderken ofisteki arkadaşlarına “1 ay sonra buradayım” diyerek veda etti. Ama düşündüğü gibi olmadı. Küçük kızı Mina’yı kimselere emanet edemedi, tüm izinlerini kullandı, ücretsiz izin aldı. 1 yılın sonunda ağlayarak işi bıraktı. İstisnasız her gün ağladığını, ruhsal dengesinin tamamen bozulduğunu söyleyen Yalın, “Sanki dibe vurduğumu hissettim ve kendimden korktum. Mina’ya bu şekilde zarar vermekten korktum. Sağlıklı bir annesi olmazsa o da sağlıklı olamazdı. Bir şey üretmiyor olmak beni yiyip bitiriyordu” diyor. O dönemde yarı zamanlı eğitimler vermeye ve YenidenBiz’de gönülü olarak çalışmaya başladı. 6 aydır haftada 3 gün Hay Group’ta çalışan Yalın, “Çok severek gidiyorum işe, sanırım hayatımın en mutlu dönemi. Yakında tam zamanlı tempoya geçebilirim. Enerjim, motivasyonum yerinde” diyor.

Annenin üretken olması tüm aile halkına faydalı
Pfizer’de çalışan Elda Sevevi, iş hayatına 2008’de ara verdi. Çocukları okul çağına gelene kadar onları büyütmek istedi. Ama iş hayatından da tamamen kopmadı. 1 yıla yakın yarı zamanlı çalıştı, ardından üniversite arkadaşı ile bir şirket kurdu, sosyal sorumluluk projelerinde yer aldı. 5 yılın ardında da tekrar tam zamanlı olarak Pfizer’e geri döndü. Şu anda Pfizer Türkiye Pazarlama Müdürü olarak görev yapıyor. Sevevi, “Çocuklar okula başladıktan sonra, annenin üretken olmasının tüm aile halkına faydalı olduğuna inanıyor” diyor.

Üçüncü sektörde iş ararken YenidenBiz’i kurdular
Göknil Bigan, 2011 yılında Koç Üniversitesi’nde Mali İşler Direktörü pozisyonundayken ara vermeye karar verdi. Oğlu 4 yaşındayken kızına hamile kaldığında istifa eden Bigan, “İlk yıllarında daha fazla yanlarında olmak istedim. Çalışırken fırsat bulamadığım ve özlemini çektiğim derecede çocuklarımla zaman geçirdim” diyor.

Kendisine maksimum 2 sene ara süresi veren Bigan, arayış döneminde hep aklında olan üçüncü sektörde çalışmak konusunda kesin kararını verdi. Bu süreçte hangi kurumda ne yapabilirim diye görüşmelere başlayan Bigan, bu görüşmelerden birinde önce Ayşe Güçlü Onur, sonra Didem Altop ve Melek Pulatkonak ile tanışıp, birlikte YenidenBiz’i kurdular. Bigan, 2015 Ocak ayında Vehbi Koç Vakfı Arter’de tam zamanlı olarak çalışmaya başladı.

10 yıl sonra kurumsal hayata geri döndü
Daha önce Nokta Dergi Grubu, Star TV, Doğan Online, PRNET’te çalışan İzlem Öngel Gürer, anne olmaya karar verdiğinde bir takım sağlık sorunlarıyla karşılaştı, bu nedenle kurumsal hayata ara verip eşinin prodüksiyon şirketinde esnek zamanlı olarak çalışmaya başladı. Oğlu 2.5 yaşına geldiğinde 10 yıl ara verdiği kurumsal hayata geri dönmeye karar verdi. Ama iş bulma sürecinde sıkıntı yaşadı. Gürer, “Bir takım kalıplaşmış bakış açısı ve yaklaşımların, bilgi ve deneyimlerimin önüne geçmesi kimi zaman geleceğe dair umutlarımı yitirmeme neden oldu. Ancak YenidenBiz’e katılmak ve benimle benzer durumda olan kadınlarla tanışmak beni motive etti” diyor. Gürer, şu anda Yıldız Holding’de sözleşmeli İç İletişim Müdürü olarak çalışıyor.