Turizm'de her şey desteğe bağlı

Son dönemlerde ardı ardına patlayan bombalar, komşu ülkelerde yaşanan savaş durumu, Rusya ile yaşanan gerginlik belki de en çok turizm sektörünü yaraladı. Özellikle Avrupa’dan gelen rezervasyon talebinde daralma yaşanırken, bir çok otelin kapanma noktasına geldiği ya da kapandığı ifade edildi. Turizm sektöründe yaşanan bu durumdan bir an önce kurtulmak için hükümet kanadı da boş durmadı. Özellikle Kültür ve Turizm Bakanı Mahir Ünal yurtdışında katıldığı organizasyonlarda Türkiye’nin güvenli olduğu konusunda açıklamalarda bulunurken, turistlerin Türkiye’ye gelmekten vazgeçmemesi konusunda çağrılar yaptı. Bunların dışında Başbakan Ahmet Davutoğlu, 9 maddelik turizm eylem planı pakedini açıkladı. Bu paket sektör tarafından olumlu karşılansa da, bazı eksiklikler olduğu, özellikle istihdam alanında ‘net desteklere’ ihtiyaç duyulduğu ifade edildi. Sosyal Güvenlik Kurumu rakamlarına bakıldığında ise turizm sektöründe faaliyet gösteren işyeri sayısı 2014’te 102 bin civarlarındayken, 2015’te bu sayı 122 bini aştı. İstihdama bakıldığında da 2014’te 675 bin kişiye yakın istihdam sağlanırken, bu sayı 2015’te 818 bini buldu. Dikkat çekici bir diğer veri ise günlük kazançlarda oldu. Bir çalışanın ortalama günlük kazancı 2014’te 100 TL civarıdayken, 2015’te 125 lirayı buldu.

Turizmde yaşanan sorunlar, çözüm için açıklanan paketler derken sezonun açılmasına kısa bir süre kala en büyük güçlüğü aslında otellerde çalışmayı bekleyenler yaşıyor. Komiden garsona, animatörden resepsiyon görevlisine, şoförden aşçıya kadar binlerce kişi geçen sezonun bitmesiyle ara verdikleri otellerindeki işlerine geri dönmeyi bekliyor. Ancak birçok otel işletmecisi gelen rezervasyon taleplerindeki düşüş nedeniyle yılın ilk çeyreğinde yapmaları gereken işçi alımını daha şimdiden Nisan ayına ertelemiş durumda. Nisan ayına kadar rezervasyon taleplerinde bir artış olmazsa alınacak işçi sayısının geçen yıla göre yüzde 30 azalacağını ifade eden Akdeniz Turistik Otelciler ve İşletmeciler Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Yusuf Hacısüleyman, “Mevsimlik işçileri normal şartlar altında ocak, şubat ya da mart ayında çağırırdık. Ancak rezervasyon akışı iyi gitmiyor. Turizm sektöründe istihdamı arttıracak desteğe ihtiyacımız var. Bu yüzden işçi alımlarına başlayamadık” dedi.

YÜZDE 50’Sİ ASGARİ ÜCRETLİ
Otellerde çalışan işçilerin başka sektörlerde çalışma olasılığının da çok düşük olduğunun altını çizen Hacısüleyman, “Otellerde çalışanlar eğer işe giremezlerse restoranlarda çalışabilir. Ancak turist gelmiyor, iç pazar da çok hareketli değil. Bu yüzden restoranların da elemana ihtiyacı yok. Özel sektörde turizmde açıkta kalan kişileri karşılayacak başka bir alan yok. Kamuda iş bulabilirler. Ancak bu da yetiştikleri alanda iş bulmaları anlamına gelmiyor. Polis olabilirler ya da çok farklı alanlarda iş bulabilirler” dedi.

200 odalı bir otel içinen az 100 çalışan gerekli
Yeni sezon öncesi işten çıkarma olmayacağını ifade eden Türkiye Otelciler Federasyonu (TÜROFED) Başkanı Osman Ayık, “Kıyılardaki otellerin bir çoğu daha açılmadı. Açıldığında da geçen yılki kadar alım olmayacak. Çok düşük seviyelerde olacak. Dikkat edilmesi gereken otellerdeki hizmet bütününün bozulmaması” diyor. Sektörde iş bulamayanların maaş ve mevki düşümüyle başka sektörlerde iş bulabileceğine değinen Ayık, “Oda temizliğinde çalışanlar başka alanlarda temizlikçilik yapabilir. Garsonlar restoranlarda iş bulabilir. Ancak animatörler ya da turizm pazarlamacısı başka ne iş yapabilir? Bu konularda önlem alınması şart. 200 odalı 5 yıldızlı bir otelde minimum 100 kişi çalıştırmanız gerekiyor. Eğer bu sayının altına inilirse kalite de düşecektir” diyor.

Garsonun kazancı ortalama 2 bin lira
BİR garsonun ortalama net aylığının 2 bin lira olduğuna değinen Yusuf Hacısüleyman’a alınacak işe alımlarda maaş düşürme yoluna gidilip gidilmeyeceğini sorduk. Geçen yıla göre daha düşük maaşlar olmayacağını ifade eden Hacısüleyman, “Sadece garson ya da resepsiyon görevlisi çalışmıyor otellerde. Muhasebe elemanı da var, insan kaynakları da” dedi. Hacısüleyman asgari ücretle bulaşıkçı, kat görevlisi ve ilk işe başlayanların çalıştığını sözlerine ekledi. 

Kalifiye elemanları kaybediyoruz
AKDENİZ Bölgesi’nin özellikle tatil sezonu açılmadan birçok ilden göç aldığına dikkat çeken TÜROFED Başkan Yardımcısı Sururi Çorabatır, “Sadece bu bölgede 250 binden fazla kişi seyahat acenteleri ve otellerde çalışıyor. Ancak bu yıl bu rakamlara ulaşılması çok zor. Rezervasyonlar çok düşük olduğu için işçi alımları da askıya alındı.

Destek gerekiyor
Biz de işletmeler olarak maliyetlerimizi kontrol altına almalıyız. Otellerin maliyetlerinin yüzde 35-40’ını da personel giderleri oluşturur. Bu yüzden işletmelerin de dikkatli olması gerekiyor. Ancak işçilerimize de sahip çıkmalıyız” dedi. Turizmin bir çok alt sektörü beslediğine dikkat çeken Çorabatır, “Maliyetleri kaldırabilmemiz için çeşitli desteklere ihtiyacımız var. Eğer destek olunursa istihdam kaybını yarı yarıya azaltabiliriz. Bunların dışında uzun yıllardır yanımızda çalışan kalifiye elemanlarımızı da kaybetmiş olacağız. En büyük sıkıntı da burada yaşanacak aslında” ifadelerini kullandı.