Tek boynuz çağı

‘Tek boyunuzlu’ olarak Türkçe’ye çevirilen unicornların özelliği ise değerinin 1 milyar dolara ulaşması. Başka bir deyişle eski köye yeni adet getiren ‘disruptive’ girişimler, aldıkları yatırımlarla hızla değer kazanıyor ve hatta ulaştıkları değerlerle geleneksel dünyaya meydan okuyor. Ulaşımdan konaklamaya, servis olarak yazılım (SaaS) hizmetlerinden yeni nesil uzaycılık teknolojilerine kadar birçok farklı alanda yer alan şirketler, son 2-3 yılda aldıkları yatırımlarla değerlerini 1 milyar doların üzerine çıkarmayı başardılar, yani unicorn oldular.

NEDEN ŞİMDİ? 
Biraz eskiye dönemlim. ABD’de Silikon Vadisi’nde kurulan Apple, Microsoft, Google gibi girişim şirketleri yatırımcılar sayesinde hızlı büyümeler yakaladılar ve bugünün devleri haline geldiler. Bunlar 80’lerin ve 90’ların sonunda yaşanan gelişmelerdi. Ancak 2000’li yıllardan bu yana girişimcilik ekosisteminde inanılmaz bir büyüme görüldü. 2010 yılından bu yana ise bu büyüme kat kat hızlandı ve milyar dolarlık girişimlerin sayısı hızla arttı. Herkesin aklındaki soru “Neden şimdi?”

Bu sorunun en önemli cevaplarının başında başarılı örneklerin artması. Örneğin Facebook 2013 yılında Snapchat’e 3 milyar dolar teklif ettiğinde herkes bu rakamın çok olduğunu düşünmüştü. Ancak Snapchat’in bugünkü değeri 25 milyar dolar civarında. Bu örnekleri arttırmak mümkün. Dolayısıyla, başarılı örnekleri gören yatırımcılar, artık ellerini daha fazla ceplerine atıyor, girişimciler ise değerlemelerini arttıracak iş modelleri yaratıyor.

ÇİN SIKI TAKİPTE
Biraz rakamlardan bahsedelim. CB Insight’ın verilerine göre şu anda dünyada 188 unicorn şirket bulunuyor. Bu şirketlerin toplam değeri ise 647 milyar dolar civarında. İlk akla gelen soruların başında ise Türkiye’de unicorn var mı? Bu yanıtı ise ne yazık ki olumsuz. Hatta 1 milyar dolarlık piyasa değerine bile yaklaşan Türk girişimi bulunmuyor.

Bu konunun lideri tahmin edilebileceği üzere ABD. Paylaşılan verilere göre ABD’de şu anda 99 milyar dolarlık şirket bulunuyor. İlk akla gelen şirketlerinden biri Uber. 68 milyar dolarlık piyasa değerine ulaşan şirketi, konaklama alanında hizmet sunan Airbnb izliyor. Airbnb’nin değeri ise 29.3 milyar dolar civarında yer alıyor. Unicorn konusunda iddialı ülkelerin başında Çin geliyor. Özellikle son 1 yılda çıkardığı unicornlarla dikkat çeken Çin’de 45 tane 1 milyar dolar değeri geçen girişim yer alıyor. En çok bilinen markalardan biri Xiaomi. 2010 yılında kurulan ve aldığı yatırımlarla hızla değer kazanan Xiaomi, 46 milyar dolarlık piyasa değerine sahip durumda. Çin’in yıldız şirketlerinden bir diğeri ise Apple’dan da yatırım alan taşımacılık girişimi Didi Chuxing. 2012 yılında kurulan şirketin değeri, 33 milyar doları geçmiş durumda. Hindistan da en çok unicorn çıkaran ülkelerin başında geliyor. Şu anda 8 unicorn şirkete sahip olan ülkenin yıldızı ise 10 milyar dolar değere ulaşan e-ticaret platformu Flipkart.

Unicorn bitiyor ‘Decacorn’ geliyor
DÜNYADA, 1 milyar dolara ulaşan girişimlerin değeri artınca artık yeni kavram daha ortaya atıldı. Bu kavram da ‘decacorn’. 10 milyar dolar değerlendirmeyi geçen şirketler için kullanılan decacorn kapsamında dünyada 14 şirket bulunuyor. Bu şirketler, ağırlıklı olarak ABD ve Çin’de yer alıyor.