İşte kiralık işçi modeli
Güncelleme Tarihi:
Sendikaların, 10 milyon kişinin kiralık işçi olacağı ve çalışanların iş güvencesinin kalkacağı iddiasıyla karşı çıktığı İş Kanunu’nda değişiklik yapan yasa Meclis’ten geçti. Çalışma hayatına önemli değişiklikler getirecek olan yasa ile özel istihdam bürolarının yetki alanı genişlerken, geçici iş ilişkisi kurulmasına da imkan tanınıyor. Yasa, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayından sonra Resmi Gazete'de yayınlanarak hayata geçecek.
Özel istihdam büroları aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulması, uzaktan çalışma gibi esnek çalışma modeli getiren kanun tasarısının Meclis’te kabul edilmesi ile çalışma hayatında da yeni döneme girildi. İş Kanunu ve Türkiye İş Kurumu Kanunu’nda değişiklik yapan yasa ile bir taraftan 300 bin kişiye yeni iş imkanı yaratılırken diğer taraftan da kayıt dışı çalışmanın önüne geçilecek.
Kamuoyunda, ‘kiralık işçi yasası’ olarak da adlandırılan ve sendikaların, 10 milyon işçinin kiralık işçi olacağını, çalışanların iş güvencesinin kalkacağını iddia ettiği yasa; iki önemli konuda, geçici iş ilişkisi kurma ve uzaktan çalışmada önemli değişiklikler getiriyor. Özetle, gelir elde etmek için evde ya da işyerlerinde günlük olarak geçici çalışanlar, mevsimlik tarım işçileri yeni uygulama ile artık kayıt altına alınacak ve sosyal güvenceleri olacak. Yasa, geçici iş ilişkisinde ise en önemli görevi, özel istihdam bürolarına veriyor ki, bu bürolar için de yeni düzenleme yapıldı.
UZAKTAN ÇALIŞMA
Uzaktan çalışmaya gelince, yasa bu konuya da açıklık getiriyor ve uzaktan çalışmayı, “işveren tarafından oluşturulan iş organizasyonu kapsamında çalışanın üzerine düşen görevi evinden ya da teknolojik iletişim araçlarını kullanarak iş yeri dışında yerine getirmesi esasına dayalı, yazılı olarak da kurulan iş ilişkisi” olarak nitelendiriyor. Ve yeni düzenleme ile bu şekilde çalışanlar, emsal işçilere göre farklı işleme tabi tutulamayacak. İşte, çalışma hayatını baştan sona değiştirecek yeni yasanın detayları:
Yeni sistemi özel istihdam büroları yürütecek
-Yasa ile Özel İstihdam Bürolarının (ÖİB) faaliyet alanı genişletildi ve geçici iş ilişkisi kurma faaliyete bu bürolara verildi.
-ÖİB’ler, Türkiye İş Kurumu’ndan geçici işçi sağlama yetkisi alacak.
-Geçici iş ilişkisi kurma yetkisi alabilmeleri için başvuru tarihinden önceki 2 yıl süresince kesintisiz faaliyet göstermiş olacaklar ve brüt asgari ücretin en az 200 katı tutarında teminat verecekler.
-ÖİB’lerin Sosyal Güvenlik Kurumu’na prim borcu, bunlarla ilgili gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayacak.
-Çalıştırdığı işçi sayısının yüzde 10’nun ücretini, ödeme günündün itibaren 20 gün içinde ödemeyen ÖİB’nin yetkisi iptal edilecek. Kayıt dışı işçi çalıştırdığının tespiti halinde de yetkisi iptal edilecek ve teminatına İŞKUR tarafından el konulacak.
-ÖİB’ler şube açabilecek, sistem ve markasını kullandırabilecek.
-ÖİB’ler iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti yapacak. İstihdam ve insan kaynaklarına yönelik hizmetleri yürütebilecek, mesleki eğitim düzenleyebilecek.
-Özel istihdam büroları, yaptıkları işle ilgili olarak, üçer aylık dönemler halinde Türkiye İş Kurumuna rapor verecek.
Geçici iş ilişkisi nasıl kurulacak?
-Geçici iş ilişkisi, özel istihdam büroları aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir iş yerinde görevlendirme yapılarak kurulabilecek.
-Özel istihdam büroları; işçi ile iş sözleşmesi, işveren ile de işçi sağlama sözleşmesi yapacak.
-Çalışanlar ve işverenler bu bürolara başvuracak. Bürolar, aranan nitelikteki kişiyi işverene gönderecek. Yani, geçici iş ilişkisinde işveren, özel istihdam bürosu olacak.
-Sözleşme süresinin dolmasına rağmen geçici iş ilişkisi devam ederse, belirsiz süreli iş sözleşmesi kurulmuş sayılacak. Bu durumda özel istihdam bürosu, işçinin geçici iş ilişkisinden kaynaklanan ücretinden, sosyal sigorta primlerinden sorumlu olacak.
-Geçici işçi çalıştıran işyeri, açık iş pozisyonu oluştuğunda önceliği geçici işçiye verecek.
-Doğum izni ve doğum sonrası kısmi çalışma hakkı kullanan, askerlik hizmetini yapan ve iş sözleşmesi askıya alınanların yerine başka bir işçi ile geçici iş ilişkisi, bu hallerin devamı süresince kurulabilecek.
-Mevsimlik tarım işlerinde veya temizlik, hasta, yaşlı, çocuk bakımı hizmetleri gibi ev hizmetlerinde, süre sınırı aranmadan geçici iş ilişkisi oluşturulacak.
-Herhangi bir işletmenin iş hacminin öngörülemeyen şekilde artması durumunda ya da belli dönemlerde iş artışı hallerinde en fazla 4 ay süreyle geçici iş ilişkisi kurulabilecek. Ancak bu durumlarda geçici olarak çalıştırılanların sayısı işletmedeki toplam işçi sayısının dörtte birini geçmeyecek.
-İşletmeler, toplam 8 ayı geçmemek üzere en fazla iki defa geçici işçi çalıştırabilecek. Aynı iş için 6 ay geçmedikçe geçici işçi çalıştırılamayacak.
-Toplu işçi çıkarılan iş yerlerinde, kamu kurumlarında ve madenlerde geçici işçi çalıştırılamayacak.
-Geçici işçiler, çalıştıkları işyerlerindeki temel çalışma koşullarından yararlanacak.
-Geçici işçiler, çalışmadıkları dönemlerde özel istihdam bürolarının eğitim, çocuk bakım hizmetlerinden yararlanabilecek.