Hukuk popüler oluyor

Savcı, hâkim, avukat, dava, mahkeme, duruşma, ceza... Türkiye’nin çok hızlı değişen gündeminde, bu kelimeleri o kadar çok kullanıyor ve duyuyoruz ki. Bu sözcüklerin ortak noktası ise hukuk üst başlığı altında toplanmış olması.

Türkiye Barolar Birliği verilerine göre Türkiye’de aktif olarak çalışan avukat sayısı neredeyse 90 bin. Adalet Bakanlığı 2014 Faaliyet Raporu’na göre ise Türkiye’deki hâkim ve savcı sayısı 2011’de 12.040 iken 2014’te 14.810 kişiye yükselmiş. İlginç bir detay: Türkiye’de hâkim ve savcıların yüzde 73,6’sı erkek, kadın oranı sadece yüzde 26,4.

Bir başka önemli gösterge: Avrupa Adalet Etkinliği’nin (CEPE) 2012 raporuna göre Avrupa’da yüz bin kişiye 21 hâkim düşerken, bu rakam Türkiye’de 10,7. Gene Avrupa’da yüz bin kişiye düşen savcı sayısı 11,8 iken bu rakam Türkiye’de 5,8.

Hukuk fakültesinden mezuniyet şart
Avukat, hâkim veya savcı olabilmek için üniversitelerin hukuk fakültelerinden mezun olmak gerekiyor. Mezunlar ya avukatlığı seçiyor ya da (bir devlet memurluğu olan) hâkim veya savcı olmak için sınava giriyor.

- Avukat olabilmek için aktif olarak çalışan bir avukatın yanında 1 sene staj yapmak gerekiyor. Bu sürenin ilk 6 ayı farklı mahkemelerde geçiyor. İkinci 6 ayda ise bir avukatın yanında avukat yardımcı görevi üstleniliyor. Staj sonunda, yanında çalışılan avukatın onaylaması halinde Türkiye Barolar Birliği’ne kayıt yaptırarak ruhsatını alıyor ve mesleğe başlıyor.

- Hâkim veya savcı olmak isteyenler ise, öncelikle Adalet Bakanlığı’nın açtığı Adli Yargı Hâkim ve Savcı Adaylığı yazılı seçme sınavını başarı ile atlatmak zorundalar. Bu sınavda başarı gösterenler bu sefer mülakata alınıyor. Mülakatta başarılı olanlar hâkim veya savcı olarak atanıyor.

Meslekler arası geçiş yapılabiliyor
Mesleğe avukat olarak başlayıp sonradan hâkim/savcı olmak ya da bunun tam tersi de mümkün. Avukatlıktan hâkim/savcılığa geçiş yapmak isteyen adaylar yine yazılı sınava ve ardından mülakata giriyor. Yazılı sınava katılabilmenin iki önemli şartı ise adayın en az 3 yıl avukatlık yapmış olması ve sınav tarihinde 45 yaşını doldurmamış olması. Sınavda ve mülakatta başarılı olan adayların 6 aylık meslek öncesi eğitimini de tamamlaması gerekiyor.

Avukatlığa geçmek isteyen bir hâkim/savcının önce istifa etmesi gerekiyor. Ayrıca bu kişi, istifa ettiği yargı bölgesi dışında avukatlık yapmak zorunda.

Avukatlıkta, tıpta olduğu gibi belirli dallarda uzmanlaşmak için bir uzmanlık belgesi zorunluluğu bulunmuyor. Lokum & Lokum Hukuk Bürosu ortaklarından Av. Tunç Lokum, belli büroların ve belli avukatların kendi tecrübelerine dayanarak uzmanlaştıklarını ve hangi büronun hangi alanda daha uzman olduğunun bilindiğini söylüyor. Örneğin, bir büro boşanma davalarında uzmanken bir başka büronun deniz ticareti alanında tecrübeli olduğu biliniyor. Bürolar istedikleri herhangi bir alanda dava alabiliyorlar ancak Lokum’a göre hukuk büroları uzmanlaştıkları alanlardaki davaları kabul etmeliler. Tabii kendi hesabına çalışan avukatların pek çoğunun ekonomik nedenlerden dolayı dava seçme şansı olmuyor.

Kendilerini geliştirmeliler
Lokum, hukuk eğitiminin sanıldığı gibi ezbere dayalı bir eğitim olmadığını, ‘mantığın hayata geçmiş hali’ olduğunu belirtiyor. Farklı kanunlar arasındaki geçişlerin ve doğru maddenin bulunabilmesi için analiz yapmak ve mantık yürütmek gerekiyor. Bir diğer nokta ise müzakere teknikleri. Avukatlığın konuşarak para kazanılan bir meslek olduğunu vurgulayan Lokum, avukat olmak isteyenlere veya yeni avukatlara müzakere teknikleri konusunda kendilerini geliştirmelerini tavsiye ediyor. Ayrıca yabancı dil bilmek, bir avukata, hakime veya savcıya avantaj sağlıyor.

Stajyer avukatlara, 1 senelik staj süresinde hukuk büroları tarafından ücret ödenmesi yasak. Ruhsatını alıp mesleğe yeni başlayan bir avukatın başlangıç ücreti ortalama 1.500-2.500 TL arasında oluyor. Bu rakam kıdeme göre artıyor. Devlet memuru olan hâkim ve savcıların maaşı ise kıdeme göre değişiyor. Mesleğe yeni başlayan hâkimler ve savcılar, 2014 sonunda yapılan zam sonrasında 5.088 TL alıyor. 1. sınıf hâkimler ve savcıların maaşı ise 8.132 TL.

İlgi duydukları alana yönelmeliler
‘Hergüner Bilgen Özeke Avukatlık Ortaklığı’ ortaklarından Av. Ufuk Yalçın, gündemdeki olayların da etkisiyle artık her gün her yerde hukuk konuşulduğunu, bunun da hukuk fakültelerinin popülerliğini arttırdığını belirtiyor. Kişiler, öğrenciyken farklı konularda seçmeli dersler alabiliyor ancak bunlar uzmanlaşacakları alanları seçmek için yeterli olmuyor. Yalçın’a göre hukuk fakültesi öğrencileri, enerji, bilişim, spor veya herhangi başka bir alana ilgi duyuyorsa, bu alanları incelemeleri ve bilgi sahibi olmaları gerekli.

Yalçın, avukat olmak isteyenlerin meraklı ve mesleğe karşı iştahlı olmaları gerektiğini düşünüyor. Bununla beraber analitik düşünme yetisi olan, detaylara önem veren ve sabırlı bir kişi olmak da önemli.

Erdem & Erdem Ortak Avukatlık Bürosu’nun Kurucu ve Yönetici ortağı Av. Piraye Erdem, genç avukatların kariyerlerine bir hukuk bürosunda başlamanın yararlı olacağını çünkü hukukun hemen her alanını tanıyabildiklerini söylüyor. Erdem & Erdem Ortak Avukatlık Bürosu’dan Av. Mehveş Erdem ise üniversite sırasında farklı kurumlarda yaz stajları yapmanın, faydalı olduğunu aktarıyor.

Gelişen bir alan: Bilişim Hukuku
Av. Piraye Erdem’e göre bilginin hızla yayılması, Fikri Mülkiyet Hukuku’na önem kazandırdı. İnternetin yaygınlaşmasıyla teknik, ekonomik ve toplumsal alanlarda kullanılan bilginin işlenmesi ve korunmasından doğan sorunlar nedeniyle Bilişim hukuku sektörde yerini aldı. Ayrıca, spor hukuku ve enerji hukuku da gündem çerçevesinde önem kazandı. Av. Mehveş Erdem, rekabet hukuku, sermaye piyasası hukuku, proje finansmanı ve birleşme ve devralmaları da genç avukatların içinde bulunmak istediği alanlar arasında sayıyor.

Başarılı avukatların ortak özellikleri farklılaşmışlık
GSG Hukuk’tan Av. Pınar Tatar Karamahmutoğlu, çoğunluğun yaptığı gibi avukatlık ruhsatını aldıktan sonra kariyerine bir hukuk bürosunda değil PriceWaterhouseCoopers’ın vergi bölümünde başlamış. Başarılı avukatların ortak özelliklerinin ‘’farklılaşmışlık’’ olduğunu gözlemleyen ve finans hukuku alanında uzmanlaşmak isteyen Karamahmutoğlu, burada iyi bir vergi hukuku nosyonu kazandıktan sonra GSG Hukuk’ta finans hukuku alanında uzmanlaşmış bir ekibe dahil olmuş. Finans hukuku alanında uzmanlaşabilmek için hukuk bilgisinin yanında finans ve muhasebe konusunda da kendini geliştiren Karamahmutoğlu, böylece zamanla farklı disiplinlerde tecrübe kazandığını ve bunun kendisine çok yönlü bakış açısı kazandırdığını söylüyor.
Karamahmutoğlu, hukuk başta olmak üzere hangi meslek olursa olsun bir konuda uzmanlaşmanın çok önemli olduğunu vurguluyor. Bununla beraber, finans hukuku alanında uzmanlaşan avukat sayısının çok az olması nedeniyle yeni avukatlara ve henüz öğrenci olanlara bu konuda uzmanlaşmalarını öneriyor.