Hedef 500 bin kadını işe geri döndürmek

Belirli bir süre çalışmış daha sonradan başta annelik olmak üzere çeşitli sebeplerden iş hayatına ara vermiş kadınları iş hayatına tekrar kazandırmak için çalışan YenidenBiz Derneği, 22 Mayıs’ta Yapı Kredi ana sponsorluğunda ‘Oyun Yeniden Kuruluyor’ temasıyla YenidenBiz Zirvesi düzenledi. İkinci kez düzenlenen zirvede kadın istihdamına dair veriler açıklandı, endüstri 4.0’ın kadın istihdamına etkileri konuşuldu ve işe ara verip yeniden iş hayatına dönen kadınlar kendi hikayelerini paylaştı.

Açılış konuşmasını yapan YenidenBiz Yönetim Kurulu Üyesi ve Kurucu Başkanı Ayşe Güçlü Onur, şu ana kadar yaklaşık 4 bin kadına eğitim verdiklerini ve 200 kadını iş hayatına geri döndürdüklerini söyleyerek, “Daha gidecek çok yolumuz var. Hedefimizde 500 bin kadın var. Bizim alanımıza giren yani üniversite mezunu, 6-7 sene çalışmış, sonra iş hayatına ara vermiş tekrar dönmeye çalışan 500 bin kadın. Bu 500 bin kadının çarpan etkisi var, bunlar karar verici pozisyonlarda işe dönüyorlar. Daha çok kadını aslında içlerine alıyorlar. 500 bin kadın aslında iş hayatına girmemiş olan 15 milyon kadına etki edecek” dedi.

Zirvede konuşan Yapı Kredi IK ve Organizasyondan Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Hakan Alp, “Kadının olduğu platform çok farklı bir bakış açısına kavuşuyor. Çalışmanın erkek gibisi yoktur. Çalışmanın üretmesi vardır. Sonuçlar ortada, yönetim kurulunda kadın varsa o şirketin hisse senetleri daha yüksektir” dedi.

ENDÜSTRİ 4.0 KADINI İŞSİZ BIRAKACAK
Zirvede ‘Endüstri 4.0 ve kadın istihdamına’ yönelik bir sunum yapan Üsküdar Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi Dekanı, aynı zamanda Oxford Üniversitei CRIC Merkezi Kıdemli Üyesi Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan, “Dünya Ekonomik Forumu’na göre endüstri 4.0 ile 800 milyon iş ortadan kalkacak yerine 400 milyon yeni iş gelecek. İş piyasasında önemli ölçüde kadınların ortadan kalkacağını söyleyebiliriz. Yüzde 50 civarında kadın istihdamı ortadan kalkacak. Çünkü bu ofis ortamında, pembe yakalı dediğimiz işler, sekreterlik, ofis yönetimi, hemşirelik gibi işler yapay zeka tarafından yapılacak. Kadınlar genelde güçlü işlerin peşine çok fazla düşmüyorlar. Çünkü evde yaptığımız işler var bir takım sorumluluklarımız var. Kadınlar aynı anda iki alanı birden götürmek zorunda kalıyorlar. Bu aslında sanayi toplumunun bize yüklediği bir yükümlülük. Eskiden 1800’lü yıllara kadar emek ve üretim aile içi idi. Erkek de kadın da aile için üretiyor, ekiyor, biçiyor, süt sağıyor, peynir yapıyorlardı, birlikte yapıyorlardı. Kapitalizmin ve sanayi toplumun gelişmesiyle birlikte erkekler kendilerini ev dışına atıyorlar, sanayide çalışmaya, ücret almaya başlıyorlar. Kadın evde çocuklara bakıyor, tasarruf yaparak o evi geçindirmek gibi bir yükümlülüğü var. Kapitalizm fabrikada yapılanı makbul kılıyor, evde yapılan iş ve emek ise hiçbir anlam ifade etmiyor. Çocuklara bakılması, yemek, temizlik hiçbir anlam ifade etmiyor. Kadının adı yok.

Bugün endüstri 4.0’la birlikte robotik teknolojiler ve yapay zeka istihdamı azaltacak. Ekonomik şartlar birçok ülkede kadını eve sevk etmeye başlayacak. Kadın ev ekonomisine daha çok yönelecek. Bu sıradan işler açısından böyle. Ama yönetim gücü açısından yetenekli kadınların önünün şiddetli bir biçimde açık olacağını düşünüyorum. Çünkü yeni dünyada IQ’nun çok fazla bir anlamı kalmıyor, bu nedenle kadının daha sevecen, daha şefkatli, daha çok boyutlu, daha insanı düşünen birçok şeyi aynı anda yapabilme gücüne sahip yapısı yöneticilik vasıfları anlamında çok öne çıkacak. Sahip olduğumuz yetkinlikleri erkeksileşmeden kullanabilmemiz gerekiyor. Sürekli olarak bugüne kadar kendimizi erkeksileştirerek yükselmek zorunda kaldığımız o yerden artık ‘kadınız’ diye yürümemiz gerekiyor. Bugün geldiğimiz noktada en büyük avantajımız kadınsı yeteneklerimiz. Bunları olabildiğince geliştireceğiz, kullanacağız, erkek olamaya çalışmadan yürümenin yollarını arayacağız.“

EŞİT FIRSAT VERİLİRSE 28 TRİLYON EK DEĞER YARATILIR
Zirvede konuşan Ticaret Bakan Yardımcısı Gonca Yılmaz Batur ise Türkiye’de kadın istihdamına ve girişimcilere dair bilgiler paylaştı: “Ticaret Bakanlığı’nın 21 binin üzerinde çalışanı var, bunların yüzde 30’undan biraz fazlası kadın. Tüm işe alım uygulamalarında, rotasyonlarda, atamalarda, görevlendirmelerde şeffaf bir uygulama gözetiliyor. Gümrük memurundan muhafaza memuruna, müşavirinden ticaret uzmanına, bakanından bakan yardımcısına her noktada kadınlar olarak etkin görevler alıyoruz. Son 15 yıla bakınca Türkiye’de kadın işveren sayısı 40 binden 52 bine çıkmış. Kendi kendinin patronu olan kadınların sayısı ise 490 binden 875 bine çıkmış. Evet çıkmış ama OECD ülkelerinde kadın istihdam oranı yüzde 60 iken Türkiye’de yüzde 30’larda, bu farkın çok hızlı bir şekilde kapatılması için hep beraber bir seferberlik ilan ederek çalışıyor olmak lazım.

Eğer gelişmemiş ülkelerde kadınlara eşit fırsatlar verilirse dünya ekonomisinde 28 trilyonluk bir ek değer yaratılabilir. 28 trilyon demek ABD ve Çin’in toplam ticareti demek. Gelişmemiş en büyük 15 ülkede kadınlara eşit fırsat verilmesi dünya ekonomisini bir Amerika ve Çin kadar arttırılabiliyor.

Bizim kayıtlarımıza göre iş gücüne dahil olmayan 20 milyon civarında kadınımız var. Burada kritik konu iş ve aile hayatının uyumlaştırılması konusu. Yeni dönemde dijitalleşen dünyada artık kadının çok net yaratıcılığıyla, inovasyonuyla, farklı görüşleriyle katkı sağlaması gereken iş alanları olduğu çok net. Şimdi biz de aslında bunu nasıl destekleyebiliriz diye bir takım değişimlere girdik bakanlık çerçevesinde. İhracat genel müdürlüğümüz altında “kadın ve genç girişimciler” daire başkanlığı kuruldu ve bu daire başkanlığıyla kadın girişimcilere danışmanlık verecek bir hat oluşturuldu.”

DÜNYAYI BİR KADININ KURTARMASINA HAZIR DEĞİLLER
Prof. Dr. Deniz Ülke Arıboğan, konuşması sırasında Game of Thrones dizisini örnek gösterdi: “Game of Thrones’ta Arya karakteri başarılı bir savaşçıyı oynuyor. Dizinin son sezonunda Arya’nın bir erkekle birlikte olmasına çok ciddi tepki gelmiş dünya çapında. Çünkü bütün dünyayı kurtarabilecek kapasiteye sahip o kızın cinsiyetsiz olmasını tercih ediyor insanlar. Dünyayı bir kadının kurtaracak olmasına hazır değil dünya. Büyük sıkıntılarımız var bu anlamda.”