Girişimcilikte kadının sesi yok

STARTUP’lar yeni nesil iş yapış yöntemleri ve insan kaynaklarıyla günümüzde yeni ekonominin en önemli temsilcileri. Durum böyle olunca kadın erkek eşitliği gibi kritik konularda startupların geleneksel sektörlere göre fark yaratması bekleniyor. Ancak durum hiç de beklendiği gibi değil. Tıpkı geleneksel sektörlerde olduğu gibi startupların kurucularında da erkekler ön planda kalmış durumda. Startups.Watch’un verilerine göre girişim şirketlerinde kadın kurucu ortama sahip olma oranı yüzde 10’un hemen üzerinde. Yapılan araştırmada 2010-2014 yılları arasında kadın kurucu ortağa sahip olan startupların oranı yüzde 10’un altında kaldı. 2014’ten sonra bu rakam bir nebze de olsa yukarı çıkıyor. Ancak tam istenilen boyutta değil. 2016 yılında yüzde 10.9’luk oran Türkiye’deki en üst seviye. Sonraki yıllarda kurulan startuplarla birlikte 2018 yılında kadın kurucu ortağa sahip olan şirketlerin oranı yüzde 10.3’e kadar geriledi. Kısacası bu tablo oldukça üzücü boyutta.

Peki durum dünyada nasıl? Maalesef dünyada da durum kadın-erkek eşitliği açısından pek iç açıcı değil. Crunchbase’in 43 bin girişim şirketini incelediği verilerine göre dünyadaki startupların yalnızca yüzde 17’si kadın kurucu ortağa sahip durumda. Yani Türkiye ile aralarında çok az bir fark var. Kadınların kurduğu girişimlerin yüzde 32 eğitim, yüzde 31’i e-ticaret, yüzde 21’i sağlık ve diğer yüzde 21’i ise medya ve eğlence alanında yer aldığını da paylaşalım.

YATIRIMDA DA GERİDE
İşin yatırım boyutuna baktığımızda ise kadın girişimcilerin daha az yatırım aldıklarını görüyoruz. Bu araştırmaya göre 2017 yılında yapılan tohum yatırımların yalnızca yüzde 19’u kadın kurucu ortağa sahip olan girişimlere gitmiş durumda. Melek yatırım ve ileri aşamadaki yatırımlarda bu oran daha da düşüyor. Kadın kurucu ortağa sahip olan startuplara yönelik melek yatırımlar yüzde 14 civarında. İleri aşamadaki yatırımlar ise yüzde 8 olarak belirtiliyor. Kısacası hem startuplar hem de startuplara yapılan yatırımlar konusunda kadın kurucu ortağa sahip olan girişimlerin şansı az. Ama bu tablonun değişmesi gerekiyor. Kadınların iş dünyasını nasıl değiştirdiklerine yönelik küçük bir de hatırlatma yapalım. Üst yönetiminin en az yüzde 15’i kadın olan şirketlerin, kadın yöneticilerin yüzde 10’un altında olduğu şirketlere göre yüzde 50 daha kârlı olduğu belirtiliyor.

BAŞARI HİKÂYESİ YAZAN KADIN GİRİŞİMCİLER

Trendyol
Demet Mutlu
Türkiye’deki başarılı kadın girişimcilerden biri de Trendyol’un kurucusu Demet Mutlu. Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2016’da Genç Küresel Lider seçilen Mutlu’nun kurduğu Trendyol.com, yılda 20 milyondan fazla ürün satıyor. Dünyanın en önemli teknoloji yatırımcılarından Tiger Global, KPCB ve Avrupa Kalkınma Bankası’ndan yatırım alan Trendyol’un çoğunluk hissesini Çinli e-ticaret devi Alibaba’nın 728 milyon dolara satın alması ise önemli bir başarı olarak kayıtlara geçti.

Insider
Hande Çilingir
Web sitelerinin ve mobil uygulamaların görüntülenme ve satış oranlarını arttırma amaçlı Insider’ın kurucu ortağı ve CEO’su olan Hande Çilingir, Türkiye’deki başarılı girişimciler arasında yer alıyor. Kişiselleştirme teknolojileri üzerine odaklanan Insider, kullanıcıların ihtiyaç ve ilgi alanları doğrultusunda sitelerde ve uygulamalarda kendilerine özel deneyimlerle karşılaştıkları bir teknoloji sunuyor. Başka bir deyişle bir kullanıcının gördüğü web sitesiyle, başka bir kullanıcının gördüğü websitesi farklı oluyor. Bu teknoloji sayesinde şirketlerin gelirleri arttırılıyor. Insider 15 ülkede kullanılıyor.

Armut.com
Başak Taşpınar Değim
Hizmet almak isteyenlerle hizmet vermek isteyenleri buluşturan bir platform olan Armut.com’un kurucu ortakları arasında Başak Taşpınar Değim var. Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği’nden 2000 yılında mezun olan ardından Koç Üniversitesi’nde MBA ve Loyola University Chicago MSIMC yüksek lisans programlarını bitiren Değim, 2011 yılında Armut.com’u kurdu. 1.3 milyon talep ve yüzde 72 büyümeyle 2017’yi tamamlayan Armut.com, 6 ülkede, 3 markayla faaliyet gösteriyor. ABD, İngiltere, Romanya, Mısır ve Suudi Arabistan pazarlarına ‘HomeRun’ markasıyla giren Armut, yeni ülkelere açılmayı planlıyor.