Final sınavlarının konusu Soma faciası

13 Mayıs’da yaşanan ve resmi açıklamalara göre 301 maden işçisinin şehit olmasına neden olan Soma maden faciası, Türkiye’nin ve dünyanın gündemine oturdu. Bir yandan faciadan sağ kurtulan ve hayatını kaybeden madenciler ile yakınları için çalışmalar sürerken, konu final sınavı sorularına da yansıdı. ODTÜ, Maltepe ve Özyeğin Üniversitelerinde hocalar, faciayı farklı açılardan ele alarak öğrencilerine sınav sorusu hazırladı.

Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi iktisat dersi hocası Yrd. Doç. Dr. Çiğdem Boz, öğrencilere, “İktisadi adam (homo economicus) ölümcül bir kaza atlattıktan sonra sedyeyi kirletmemek için ‘çizmemi çıkarayım mı?’ der mi? ya da bunu diyebilen insanları çoğaltmak için nasıl bir ekonomik sistem önerirdiniz?” diye sordu. Boz, sorunun hikayesini şöyle anlattı: “Soma faciası bizim final sınavları dönemimize denk geldi. Olaydan sonraki ilk sınavım buydu ve başka bir şey sormak içimden gelmedi açıkçası. Sınav sorusunu bir çırpıda yazıverdim. Benim derdim, bu bilimi gençlere anlatırken, kafalarında çizdiğimiz ‘rasyonel adam’ı yüceleştirmiş olma ihtimalimiz nedeniyle özür dilemekti.”

Ceza hukuku final sınavında soruldu
Bir diğer Soma sorusu da Özyeğin Üniversitesi ceza hukuku final sınavında çıktı öğrencilerin karşısına. Maden faciasında hayatını kaybeden bir işçinin ailesi ve Soma’da görevli bir polis memurunun hayatından örnekler verilerek, iki ayrı soru yöneltildi öğrencilere. İlk soruda “Yukarıda kendisine yer verilen olaydaki bilgiler doğrultusunda fail/faillerin işlemiş bulunduğu suçları, suçun özel görünüş biçimlerini dikkate alarak açıklayınız” denildi. İkinci soruda ise, “Soma’da yaşanan insanlık dramına dair yöre Cumhuriyet Savcılığı’na TCK mad. 85/2 uyarınca iddianame hazırlanacağı ifade edilmiştir. Bu kararı hukuki açıdan değerlendiriniz” ifadeleri kullanıldı. Özyeğin Üniversitesi Hukuk Fakültesi Ceza Hukuku Özel Hükümler-1 dersini veren misafir Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. R. Barış Atladı sorunun gerekçesini şöyle açıkladı: “Aslında tamamen teknik gerekçelere dayanan kurgulamanın, gündemi yoğun biçimde meşgul eden Soma olaylarıyla ilintilendirilmesi ise, öğrencilerin güncel olayları hukuki perspektiften değerlendirebilme ve analiz yetenekleri test edildi. Akademik içeriklerimizi oluştururken, sorumluluğumuz gereği nesnel verilerle hareket etmek zorundayız. Sınavda da güncel olayların hukuki perspektiften değerlendirilmesinin ayrı teknik bilgi ve sorgulama gerektirdiğini ortaya koymak istedim.”

‘Bunlar olağan şeyler’ açıklaması ne ifade ediyor?
Ortadoğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi hocası Prof. Dr. Onur Yıldırım ise, facianın ardından yaptığı “Bunlar olağan şeyler” diyen Başbakan’ın sözlerinden yola çıkarak bir sınav yaptı. Öğrencilere, “Soma’daki maden felaketiyle ilgili kamuoyuna açıklama yapan bir üst düzey devlet görevlisi, 19’uncu ve 20’nci yüzyılın başlarında İngiltere ve Amerika’da meydana gelen maden kazalarından örnek vererek, diğer ülkelerde de yaşanan ‘normal şeyler’ olduğunu iddia etti. Bu açıklama bariz entelektüel kusurluluğunun dışında, Türkiye’nin çağdaşlığı konusunda ne anlatıyor?” diye sordu.