Dünyada reel ücretler arttı

Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Küresel Ücret Raporu 2024-2025’i yayımladı. Rapora göre, ücret eşitsizliği dünyada, 2000 yılında bu yana tüm ülkelerin üçte ikisinde azaldı. Buna ragmen dünya çapında önemli ücret farklılıkları da devam ediyor.

Raporda, yüksek ve düşük ücretli çalışanların ücretleri de karşılaştırılıyor. Ücret eşitsizliği, 2000’li yılların başından bu yana yüzde 0.5 ile yüzde 1.7 arasında birçok ülkede azaldı. En önemli düşüşler, son 20 yılda ortalama yıllık düşüşün yüzde 3.2 ile yüzde 9.6 arasında değiştiği düşük gelirli ülkeler arasında yaşandı. Ücret eşitsizliği daha zengin ülkelerde daha yavaş bir hızda azalırken, üst-orta gelirli ülkelerde yıllık yüzde 0.3 ila yüzde 1.3 arasında ve yüksek gelirli ülkelerde yüzde 0.3 ila yüzde 0.7 arasında küçüldü. Raporda, ücret eşitsizliğinin genel olarak daralmış olsa da ücret ölçeğinin üst ucundaki ücretli çalışanlar arasında azalmaların daha belirgin gözlemlendiği belirtiliyor.

ÜCRETLER ENFLASYONDAN HIZLI ARTTI

Raporda, küresel ücretlerin son zamanlarda enflasyondan daha hızlı arttığı tespit edildi. 2023’te küresel reel ücretler yüzde 1.8 oranında büyüdü ve 2024 için yüzde 2.7’lik büyümeye ulaşılması öngörüldü. Bu, 15 yıldan uzun süredir görülen en yüksek artış. Raporda, bu tür olumlu sonuçların yüksek enflasyon oranlarının nominal ücret artışını geride bıraktığı 2022’de gözlemlenen yüzde -0.9’luk negatif küresel ücret artışıyla karşılaştırıldığında dikkate değer bir toparlanmayı işaret ettiği vurgulanıyor.

Ancak raporda, gelişmekte olan ekonomilerin gelişmiş ekonomilerden daha güçlü büyüme yaşamasıyla ücret artışının bölgeler arasında eşitsiz olduğunu da dikkat çekiliyor. Gelişmiş G20 ekonomileri; 2022’de yüzde 2.8, 2023’te yüzde 0.5 olmak üzere iki yıl üst üste gerçek ücretlerde düşüş kaydederken, gelişmekte olan G20 ekonomilerinde gerçek ücret artışı 2022’de yüzde 1.8 ve 2023’te yüzde 6 olmak üzere iki yılda da pozitif kaldı.

EN YÜKSEK ARTIŞ TÜRKİYE’DE

Raporda Türkiye’deki ücret artışlarına da yer verildi. Buna göre, 2020 yılından bu yana Türkiye’de ücretlerde artış yaşanıyor. En yüksek artışın yaşandığı yıl ise yüzde 38.8 ile 2023 yılı. Benzer şekilde 2024 yılında da ücretlerde yüzde 27.2’lik artış oldu. Son 9 yılda en yüksek artışının yaşandığı yıllar ise 2023 ve 2024 oldu. Öyle ki, Türkiye’de ücretlerdeki artış, hemen hemen tüm ülkelerdeki artışların çok üzerinde gerçekleşti.

Rapora göre Asya ve Pasifik, Orta ve Batı Asya ve Doğu Avrupa’daki ücretli çalışanlar, gerçek ücret artışlarını dünyanın diğer bölgelerine göre daha hızlı yaşadılar. Çin hariç tutulduğunda, 2024’te küresel reel ücret artışının yüzde 2.3 olacağı tahmin ediliyor. 2024’te gelişmiş G20 ekonomilerindeki reel ücret artışı yüzde 0.9’a geri dönerken, gelişmekte olan G20 ekonomilerinde yüzde 5.9’luk bir artış kaydedildi.

ASGARİ ÜCRET YAŞAM MALİYETİNE YETMEDİ

Ortalama reel ücretler 2024’te tüm bölgelerde arttı, artışlar Orta ve Batı Asya’da yüzde 17.9’dan Kuzey Amerika’da yüzde 0.3’e kadar değişti. Rapor, ortalama olarak, yüksek gelirli ülkelerdeki işgücü üretkenliğinin 1999-2024 döneminde reel ücretlerden daha hızlı arttığını ortaya koydu.

2022 ve 2023’te, her zamankinden daha fazla ülke asgari ücretlerinin seviyesini ayarladı ve bu da asgari ücret politikalarının genel olarak enflasyondaki artışa duyarlı olduğunu gösterdi.

Ancak, çoğu durumda, değişiklikler asgari ücret alanların yaşam maliyetindeki artışı telafi etmek için yeterli değildi. Ülkelerin yüzde 55’inde asgari ücret 2023’te gerçek anlamda artmış olsa da, çoğu durumda artışlar önceki iki yıldaki düşüşleri telafi etmeye yetecek kadar büyük olmadı.

Düşük gelirli ülkelerde, ortalama olarak, ücretli çalışanların yaklaşık yüzde 22’sine ülkelerinin ortalama saatlik ücretinin yarısından daha az ücret ödenirken, bu oran düşük-orta gelirli ülkelerde yüzde 17, yüksek-orta gelirli ülkelerde yüzde 11 ve yüksek gelirli ülkelerde yüzde 3’e düşüyor.

Düşük gelirli ülkelerdeki ortalama ücretli çalışanın satın alma gücü, yüksek gelirli ülkelerdeki ortalama ücretli çalışanın satın alma gücünün yaklaşık yüzde 6’sı. Orta gelirli ülkelerde ise, ortalama ücretli çalışanın satın alma gücü, yüksek gelirli ülkelerdeki ortalama ücretli çalışanın satın alma gücünün yüzde 20’sinden daha az.

Alt-orta gelirli ülkelerde düşük ücretli çalışanların payındaki düşüş yıllık yüzde 4 ile yüzde 11 arasında değişiyor. Üst-orta gelirli ülkelerde düşük ücretli çalışanların payındaki düşüş yıllık yüzde 0.1 ile yüzde 11 arasında.