Dijital yıkımın para birimi: Blockchain

Para insan hayatının neredeyse 3 bin yıldır bir parçası. İnsanlığın başlangıcında mal almak için para yerine takas yapılırdı. İlk takas edilenler hayvanlar, sebze, meyve ve tahıllarken, şu anda bulunduğumuz topraklarda M.Ö. 600’de para kullanılmaya başlandı. Günümüze gelene kadar para hep şekil değiştirdi ve aslında aynı anda dünyayı da değiştirdi.

-  1250’lerde Floransa tarafından yaratılan altından yapılmış florin, Avrupa’nın genelinde kabul edilip uluslararası ticareti arttırdı

- 1290’da Marco Polo’nun kâğıt para fikri, metalin çıkartılmasının zorluğu ve kâğıdın kolay basılması yardımıyla işleri inanılmaz geliştirdi. Bunun kabul görmesi neredeyse 400 yıl sürdü.

- 1860’da Western Union elektronik para transferi için ilk e-parayı çıkarttı. 

- 1946 yılında nakit ödeme düzeninin taşıma ve güvenlik ve sorunlarına alternatifi olarak akıllı kartlar yani günümüzde kullandığımız kredi kartı doğdu.

Asıl bizim bugünkü konumuz ise çok yakında çıkan; Bitcoin ve asıl onun altında yatan ve dünyayı köklü değiştireceği düşünülen Blockchain teknolojisi. 

Bitcoin aslında 2009 yılının ocak ayında, “Satoshi Nakamoto” takma adı ile bilinen ve gerçek kimliğini açıklamayarak teknoloji dünyasının en büyük mitlerinden biri haline gelen bilim adamının (belki de çoğul) makalesi ile çıktı. Bitcoin, uzun zaman denenen dijital para denemelerinden farklı olarak en önemli problemi yani güven problemini “decentralized” (merkeziyetçi olmayan) özelliği ile çözmesi. Alışık olduğumuz sistemdeki gibi güven üzerine ve merkezi güçlere göre değil; tamamen matematik üzerine kurulmuş ve muazzam bir güvenlik sisteminden bahsediyoruz. Şöyle ki; merkezi bir otorite olmadan iki taraflı bakiye değişikliğini kontrol edip mutabakat olması durumunda işleme onay veren veya iptal eden sistem.

Hatta ilk ve işlem hacmi en büyük kripto para Bitcoin olmasına rağmen, Ethereum, Ripple, Litecoin, Monero gibi 1000 in üzerinde kripto para çeşidi oluştu.

Peki bu kripto paraların güvenli bir şekilde çalışmasını sağlayan sistem nedir?
Kontratlar; karşılıklı işlemler ve bunların kayıtları aslında mevcut ekonomi, hukuk ve politik sistemlerimizi belirleyen şeyler. Bizim mallarımızı korumamızı, kimliklerimizi oluşturmamızı ve doğrulamamızı sağlıyorlar. Hatta devletler, organizasyonlar ve bireyler arasında ilişkiyi düzenliyor. Ve henüz bu kadar kritik olan araçlar yaşadığımız teknoloji değişimini yansıtmıyor. 

Blockchain aslında bu sorunu çözmeyi sağlayacak diyebiliriz. Bitcoin ve kripto paraların teknolojisi olan blockchain, açık dağıtık hesap defteri yapısında, iki tarafın aralarındaki işlemleri verimli, doğrulanabilir ve kalıcı bir şekilde sağlamak için tasarlandı. Blokchain, sözleşmelerin dijital kod içine yerleştirildiği ve şeffaf, paylaşılan veri tabanında saklandığı, silinmesi, değiştirilmesi ve düzeltilmesinden korunan bir dünyayı hayal edebiliriz. 

Bu dünyada her anlaşma, her işlem, her görev ve her ödeme, tanımlanabilir, doğrulanabilir, depolanabilir ve paylaşılabilir bir dijital kayıt ve imza sahibidir. Daha önce bu imzaların paylaşılması ve güvenliğinden mesul olan avukatlar ve bankerler gibi aracılar artık gerekli olmayabilir. Bireyler, organizasyonlar, makineler ve algoritmalar serbestçe işlem yapacak ve en az direnç ile birbirleriyle etkileşim kuracaktı. Blokchain muazzam potansiyeli özetle buradan geliyor. Kısaca İnternetin insanların arasında iletişim için yaptığını; blokchain değer taşımak için sağlayabilir.

Peki ben ve benim gibi yatırımcılar kripto para ve blokchain nasıl bakıyor?
Bitcoin ve aslında kripto paralar halen çok erken günlerinde ve hala çok dalgalanıyor. Örneğin Geçen Ağustos ayında 1 dolar değerinde Bitcoin alsaydınız bugün 8 dolar olacaktı. 

Bunca dalgalanmaya rağmen yapılacak düzenlemelerle bu gibi para birimlerinin yakın geleceğin yaygın parası olacağı kesin. Kâğıt parayı kabul etmemiz yüz yıllar almış ancak kriptonun daha kısa süreceğine eminim. Hem Bitcoin hem de blokchain yatırımları 2012 yılında neredeyse sıfır noktasından bugün 1.5 milyar doları geçti. Amerika bu yatırımların yarısından fazlasını çekiyor. 

Shapeshift, Poloniex, Okcoin, Evercoin gibi dijital para borsalarında yapılan günlük para transferi hacmi başlıca Avrupa borsalarını geride bıraktı. Sadece bitcoin’in piyasa değeri 71 milyar dolara, günlük işlem hacmi yaklaşık 2 milyar dolara tekabül ediyor. Gelişen ekosistemde 200’den fazla risk sermayesi şirketi, 2012-2016 yıllarında blockchain teknolojisini kullanan girişimlere toplam 1,3 milyar dolarlık yatırım yaptı. Örneğin, 2012 yılından bu yana 7 milyonun üzerinde kullanıcısı bulunan Coinbase kripto para cüzdanı, 2017 milyon dolarlık bir yatırım aldı.

Özellikle Blockchain teknolojisinin günümüz sitemlerini değiştireceğini düşünüyorum. Özellikle IBM, Accenture, dünyaca ünlü bankalar gibi kurumlar halen teknolojiyi anlamaya ve nasıl kullanabileceklerini keşfetmeye çalışıyorlar. Blokchain aslında internet gibi düşünebilirsiniz. Üzerinde yapacak çok iş var.