Dijital doktorlar

DİJİTALLEŞME yolunda basit gibi görünen adımlar, birçok sektörü önemli derecede etkileyebiliyor. Hatta insanların yaşamını bile değiştirebiliyor. Örneğin; oyun ve eğlence sektörleri ağırlıklı olmak üzere geliştirilen sanal gerçeklik gözlükleri artık gayrimenkulden üretim sanayisine kadar birçok farklı alanda kullanılabiliyor. Ya da kullanıcıların evde basit araçları üretmek için kullandığı 3 boyutlu (3D) yazıcılar, artık birçok fabrikanın vazgeçilmezi haline dönüştü. Yapay zekâ, chatbotlar veya akıllı telefon uygulamalarıyla bu örnekleri çoğaltabilmek mümkün. Şimdi ise dijital dönüşüm hareketi sağlık sektörünü hızlı bir şekilde etkilemeye başladı. Hastalara yapılan müdahalelerin doğruluk oranını arttıran yeni teknoloji, insan ömrünü uzatmanın en büyük adaylarından. Bu hafta dijitalleşen sağlık çözümleriyle doktorlara, hastalara ne gibi fırsatlar sunulduğunu araştırdık. İşte bulduğumuz 6 örnek...

1- Tümörleri eliyle koymuş gibi buluyor
3D yazıcılarla organlar üretildi. Ancak bunun öncesinde 3D yazıcıların sağlık sektöründe farklı bir uygulaması hayata geçirildi. Japon doktor Maki Sugimoto’nun geliştirdiği yeni bir yöntem, hastaların sorun yaşadığı organı görüntüleme teknolojileriyle 3D olarak tarıyor. Taranan bu organın dokusal sertlik yapısına kadar birebir aynısı 3D yazıcılarla basılıyor. Silikon benzeri bir malzeme kullanılan bu maket organ, doktorlara önemli bir inceleme fırsatı sunuyor. Doktorlar ameliyattan önce tümörün yerini ve yapısını incelemek için maket üzerinde çalışma yapıyor. Çalışmalardan sonrasında ameliyata girdiğinde tümörü deyim yerindeyse eliyle koymuş gibi buluyor.

2- Sanal gerçeklikle organlara yolculuk
Oyunlardan adını sık sık duymaya başladığımız sanal gerçeklik, artık sağlık sektöründe de yer almaya başladı. Ludovic Avot ve Yannick Le Berre adındaki iki genç girişimci medikal alanda kullanılmak üzere bir sanal gerçeklik teknolojisi gerçekleştirdi. Bu teknolojide insan organları 3 boyutlu olarak taranıyor. Organlar renk ve dokusal özellikleri başta olmak üzere tüm katmanlarıyla 3D bir grafiğe dönüştürülüyor. Taranan bölge sanal gerçeklik gözlüğüne uygun bir formata getiriliyor. Doktor ise sanal gerçeklik gözlüğünü takarak ve kumanda kollarını alarak hastasını çok daha etkili bir şekilde inceleyebiliyor ve buna göre tedavi yöntemini seçebiliyor.

3- Yapay zekâlı doktorlar
ABD’nin San Francisco şehrinde yer alan California Üniversitesi’nin Dijital Sağlık İnovasyonları Bölümü, ‘Dr. Algoritma’ adında bir projeyi tamamladı. Hastaları önceliklerine göre takibini sağlayan bu yazılım, normal sonuçları olan hastalarla, aciliyet gerektiren hastaların ayrıştırılabiliyor. İlk kez radyoloji bölümünde kullanılan bu teknolojide, yapay zekâ ve öğrenen makineler teknolojileriyle geliştirilmiş algoritmalar kullanılıyor. Proje şu anda röntgen sonuçlarının yorumlanmasında kullanılıyor. Çekilen röntgenleri ve MR sonuçlarını inceleyen yazılım, tümör gibi kritik bir durum tespit ettiğinde hemen doktora yönlediriyor. Kritik bir durum yoksa hastayı uygun bir zamanda doktora yönlendiriyor.

4- Uygulamadan muayene
Grip, nezle, üşütme ve diğer hafif hastalıklar için kalkıp doktora gitmek tarih oluyor. Dünyadaki en iyi örneğini ise bir Türk girişimci olan Eren Bali gerçekleştiriyor. Bali’nin kurucusu olduğu ‘Carbon’ adındaki uygulama, doktorlarla görüntülü görüşme, klinik randevusu alma, eczaneden ilaç siparişi, rapor sonuçlarını öğrenme ve takip etme gibi birçok özelliği bir arada topluyor. Sağlık sigortası kartını taratmak suretiyle anlaşmalı doktorları bulmayı sağlayan Carbon, ilaç kullanımının takip edilmesine yardımcı oluyor. Carbon, şu anda ABD’nin San Francisco şehrinde kullanılabiliyor.

5- Akıllı iğneler
İnsülinde ilaçlarında kullanılan iğneler de akıllanmaya başladı. İrlandalı tıbbi teknoloji şirketi Innovation Zed, diyabet hastalarının insülin kullanımına yardım etmek için insülin kalemlerine takılabilen yeni bir aksesuar geliştirdi. ‘InsulCheck Connect’ adı verilen cihaz, otomatik olarak insülin kalemi kullanımını ve davranış verilerini topluyor. Toplanan bu veriler, akıllı telefonlar aracılığıyla direkt olarak hastanelere veya sağlık merkezlerine gönderiliyor. Bu yöntemle uzun vadede diyabetle mücadeleyi kolaylaştırması ve kişiye özel tedavilerin geliştirmesi hedefleniyor.

6- Sanal doktorla chat yapın
Son dönemlerin teknoloji trendleri arasında ‘chatbot’lar geliyor. Pizza siparişinden uçak biletine kadar birçok farklı alanda kullanıcıların yardımına koşan chatbotlar, artık sağlık sektöründe de kullanılıyor. Çinli teknoloji şirketi Baidu’nun geliştirdiği chatbot, kullanıcıların tahlil sonuçlarını inceliyor, soru ve cevaplarla en doğru teşhisi koymaya çalışıyor. Arka planda yapay zekâ teknolojisini de kullanan yeni nesil doktor, diğer hastalardan aldığı verileri de değerlendirerek en doğru teşhisi koyuyor.