Çocuğu suça iten en büyük neden aile

İstanbul Kemerburgaz Üniversitesi Hukuk Fakültesi öğrencileri Sinan Özkahraman, Tolgahan Kayhan, Mert Özsoy ve Eren Güngör çocuk hukuku dersinde çocukları suça iten faktörleri araştırdı. Hukuk Fakültesi Dekan Yardımcısı Yard. Doç. Dr. Hasan Sınar danışmanlığında bir rapor hazırladılar. Buna göre, sevgi yoksulluğu, yanlış eğitim, baskıcı disiplin yöntemleri, çocuk istismarları, çocuğun küçük yaşta çalışmaya başlaması, kültür çatışmaları, gecekondulaşma gibi dış faktörler çocuğu suça yönlendiriyor.

Raporda çocukları suça iten en önemli nedenin, aile olduğu savunuldu. Diğer sebeplerin aslında aileden kaynaklandığı belirtilerek, “Aile çocuğun sosyalleşme sürecinin ilk basamağıdır ve ilk basamak çürük olursa diğer basamakları çıkmak zor olur. Çocuğun aile içinde başlayan sosyalleşme sürecinde, erken çocukluk döneminde anne-baba anlaşmazlıkları, ebeveyn ile çocuk arasındaki bağın zayıflığı, ailedeki çocuk sayısının fazla olması, erken yaşta anne-baba olunması çocuk suçluluğunu ortaya çıkaran etkenlerdir. Ebeveynlerin yetersiz kontrolleri, disiplinin sağlanamaması, çocukların başıboş büyümesi, ailelerin yeterince çocuklarına sevgilerini göstermemeleri onları suça sürükler” denildi. Rapora göre, çocukları suça iten faktörler ise şöyle:
Kimlik bunalımı, kültürel yozlaşma ve yabancılaşma: Yer değiştiren çocuk, yeni hayata alışamıyor. Göç nedeniyle ortaya çıkan kültürel farklılıklar sonucunda aileler arasında gerginlik ve kavgalar yaşanıyor. Bu da çocukları çok rahat suça itebiliyor.

Gelir adaletsizliği, yoksulluk ve işsizlik: Maddi imkansızlıklar nedeniyle okula gidemeyen çocuklar, ekonomik yönden aileye katkı sağlamak zorunda kalıyor. Çocuklar ayakkabı boyacılığı, simit satıcılığı gibi işler yapıyor. Daha fazla para kazanmak için dilencilik, torbacılık, uyuşturucu satıcılığına da başvurabiliyorlar. Diğer neden ise parası olmayan bir çocuk aç olduğu için yiyecek çalabiliyor.

Yetersiz ve kalitesiz eğitim: Okulların yeterli donanıma sahip olmaması, öğretmenin bilinçsiz olması, küçük sınıflarda kalabalık öğrenci nüfusu, öğretmen ve arkadaşları tarafından dışlanma, ailenin okul konusunda destek olmaması gibi nedenler çocuğun yeterli eğitim almasını engeller ve çocuk suça sürüklenebilir.

Bilgisayar oyunları ve televizyon: Araştırmalara göre şiddet içerikli oyunlar oynamak, film veya dizi izlemek çocukları daha şiddete yatkın hale getiriyor. Çocuklar bunlar yüzünden öfkelerini kontrol edemiyor. Bilgisayar ve televizyon oyunlarında, çocuklar suçu normal bir şey olarak görüyor.

Büyüklerin suiistimalleri: Çocuklar uyuşturucu satıcılığında, adam öldürmede, hırsızlıkta ve terör olaylarında kullanılıyor. Çünkü çocukların ceza alma ihtimali yetişkinlere göre daha az ya da hiç yok. Ayrıca çocuklar dilencilikte de kullanılıyor. Bu nedenle çocuklar büyükler tarafından çok rahat bir şekilde suça teşvik ediliyor.

Arkadaş ortamı: Çocuklar arkadaş gruplarına değer verdikleri için arkadaş grupları tarafından itilmek ya da dışlanmak onları mutsuz eder. Bir arkadaşın davranış modelini benimsemek, suçlu davranışların yapılanmasında en önemli etkenlerden biri. Bir diğer arkadaş ortamı ise çeteler. Toplum tarafından kabul görmek ve birlikte mücadele etmek için çeteler halinde biraraya gelen çocuklarda uyuşturucu kullanımı, gasp, hırsızlık gibi suç türleri görülüyor.

Koruyucu aile modeli geliştirilmeli
Suça itilen çocuk sayısının her geçen gün arttığına dikkat çeken Yrd. Doç. Dr. Hasan Sınar şunları söylüyor: “Bakım hizmeti konusunda resmî ve özel yurtların kapasiteleri de, koşulları da, sunabilecekleri de bir yere kadar!

Bunun için, kanunda bir de koruyucu aile modelinden söz ediliyor, yani suça sürüklenen çocuğu yanına alacak, onu kendi evladı gibi koruyacak, gözetecek, yetiştirecek bir aile! Kâğıt üzerinde fevkalade iyi düşünülmüş, her açıdan mükemmel bir proje.

Ama uygulaması o kadar az ve yetersiz ki, neredeyse yok gibi! Oysa bu model daha etkili bir şekilde hayata geçirilse ve yaygınlaşsa, o çocukların hayatında gerçek anlamda bir dönüm noktası olabilir. Bu noktada Bakanlık, koruyucu ailelere yardım ve benzeri özendirici uygulamaları hayata geçirilebilir, tanıtım kampanyaları yapılabilir.”

Çocuğu dilendirmek kabahat kabul ediliyor
Raporda bir diğer problemin de dilendirilen çocuklar olduğu belirtiliyor. Türkiye’de çocuk dilendiriciliğinin Türk Ceza Kanunu’nda bir cezaya tabi olmadığı, Kabahâtler Kanunu kapsamında ele alındığı ifade ediliyor.

Çocukları dilendiren aile ve yetişkinlerin bu davranışının ‘kabahat’ olarak kabul edilip, para cezası uygulandığı belirtilerek, bunun sonucunda para cezası ödeyen ailenin çocuğa şiddet uyguladığının altı çiziliyor. Rapora göre, diğer eksiklik ise takipsizlik. Erişkin çocuk dilendirmekten 3’üncü kez ceza alırsa ve sonrasında yakalınırsa çocuk aileden alınıp kuruma yerleştiriliyor. Bu 3 kez yakalanmanın da yaklaşık 4 yıl sürdüğü ifade edilerek, bu 4 yıllık süreçte çocuğun sokakta suç işlemeye devam ettiği vurgulanıyor.