Büyük düşünen fonlar lazım

YÜKSEK katma değerli teknoloji ihracatının önemi her fırsatta vurgulanıyor. Özellikle yeni ekonomi dünyasındaki ağırlımızı arttırabilmemiz için bu ve buna benzer ihracat kalemlerinin artması şart. Ancak artık yüksek katma değerli teknoloji ürünlerinin birçoğu startuplardan çıkıyor. Küçük bir ofise sahip olan bir araya gelmiş birkaç mühendis bile artık dijital dünyayla birlikte ihracat yapar hale gelebiliyor ve global işlere imza atabiliyor. Tabii ki yeterli destek ve şans verilmesi durumunda. Bunun da en iyi göstergelerinden biri yatırım.

İLK YILDA BÜYÜK YOK
Biz de buradan yola çıkarak kurulduğu yıl yatırım alan girişimleri inceledik. Startups.Watch, 2010-2018 arasında kurulan girişimlerin aldıkları yatırımları miktarlarına göre kategorilendirmiş. Bu kategoriler, 2 milyon dolardan az, 2-10 milyon dolar arası ve 10 milyon dolardan fazla olmak üzere üçe ayrılıyor. 2010 yılında kurulan startupların yüzde 2.5’i kurulduğu yıl 2 milyon dolardan az yatırım almayı başardı. Yüzde 0.8’i 2-10 milyon dolar arası yatırım alırken, 10 milyon dolar fazla yatırım alan startup oranı yüzde 0.6. Yani ilk yılında yatırım alan girişimlerin oranı yüzde 3.9 olarak listede görülüyor. Benzer rakamlar 2013’e kadar gidiyor. 2013’ten sonra ise kurulduğu ilk yılda 10 milyon dolar fazla yatırım alan girişimlerin sayısı sıfıra iniyor.

Kurulduğu ilk yılda alınan yatırımlar bakımından rekor yıl ise 2016. Buna göre 2016’da Türkiye’de kurulan startuplarında yüzde 15.8’i 2 milyon dolardan az yatırım almayı başardı. Yüzde 0.8’inin ise aldığı yatırım 2-10 milyon dolar arasında yer alıyor. Bu yıl maalesef 10 milyon dolardan fazla yatırım bulunmuyor. 2017 ve 2018 ise ilk yıl yatırım alan şirketin sayısı da oldukça geriliyor. 2017’de kurulduğu ilk yılda yatırım alan startup oranı toplamda yüzde 8.3, 2018’de ise bu rakam yüzde 7.5’a geriliyor. Bu yatırımlar arasında 10 milyon dolardan fazla herhangi bir yatırım bulunmadığını da belirtelim.

TOHUMLARI BİLE FAZLA
İşin aslına bakacak olursak, bu tablolar Türkiye’den global startupların neden daha az çıktığını gösteriyor. Global projeler daha büyük denizlere açılmak demek. Daha büyük denizlerde ise daha fazla fon desteğine ihtiyaç var. Örneğin; ABD’deki startuplara baktığımızda daha ilk yıllarında aldıkları tohum yatırımlar bile Türkiye’de yapılanların kat be kat üzerinde bulunuyor. 10 milyon dolarda az yatırım alan startupların sayısı oldukça az. Diğer ülkelerde de bunu görebilmek mümkün. bu noktadan yola çıkarak Türkiye’deki özellikle dünya çapında başarıya ulaşmak girişimcilerin daha büyük fonlarla desteklenmesi gerektiğini söylemek mümkün. Aksi takdirde geliştirdiğimiz ileri düzey teknolojiler veya servisler ne kadar iyi olurlarsa olsunlar kendi kapılarımızın arkasında kalacak. Bugün Fransa, Almanya veya İngiltere gibi ülkeler dünyaya startup şovu yaparken Türkiye’nin geliştirdiği yenilikçi çözümlerin artık daha fazla öne çıkmalı. Umarız en kısa zamanda daha büyük fon destekleriyle girişimler dünyadaki yerlerini arttırabilir.