Beyaz yakalı ‘ev’de barista oldu
Güncelleme Tarihi:
Vietnam ve Brezilya gibi önde gelen kahve üreticilerinin yaşadığı kuraklığın ucu, Türkiye’deki beyaz yakalıya kadar ulaştı. Küresel kahve fiyatları rekor seviyelere çıkınca, yurtiçinde bir bardak karton kahvenin fiyatı 150 lirayı aştı. Sektör temsilcileri, hem fiyatların geldiği seviye hem de evden çalışmanın yaygınlaşmasıyla kahve demleme ekipmanları ile kahve makinesi satışlarında sert artışlar olduğunu anlattı. Kahve zincirlerinde satılan bir bardak espresso kahve çeşidi 70 TL’den başlarken; evde bir bardak Americano, cappuccino, latte ya da mocha içmenin maliyeti 22 liraya geliyor.
DÜNYA genelinde artmaya devam eden kahve fiyatları ve pandemiden sonra yaygınlaşan evden çalışma, kahve makinesi satışlarını patlattı. Züccaciyeciler Derneği (ZÜCDER) Başkanı Mesut Öksüz’den aldığımız bilgiye göre, fiyatların ulaştığı yüksek seviye sonrası vatandaşın kahve tüketimi büyük oranda kahve zincirlerinden evlere kaydı. Bu da kahve makinesi satışlarında yüzde 100’ü aşan artışlar getirdi. Böylece, pandemiden önceki yıllarda elektrikli kahve cezvesiyle başlayan furya; önce, kalabalıklar için bol köpüklü Türk kahvesi yapabilen kahve makineleriyle yaygınlaştı; gelinen noktada ise kahve çekirdeğini öğüten, demleyen ve Americano, cappuccino, latte, mocha, macchiato ya da flat white gibi kahveleri pişiren Espresso kahve makineleriyle taçlanmış oldu.
DEMLEME EKİPMANI SATIŞLARI DA ARTTI
Kahve Makinesi Distribütörü Yiğit Koçyiğit, bu durumu “Kahve makinesi artık neredeyse her eve girdi” sözleriyle özetliyor. Koçyiğit, en çok satılanın ise filtre kahve makineleri olduğunu aktardı.
Dışarıda kahve içmeyi sevenlerin eve yönelmesiyle sadece kahve makinelerinin değil, evde farklı demleme yöntemleriyle farklı tat ve aroma sunan kahve sifonu, french press gibi çeşitli kahve demleme ekipmanlarının satışlarının da arttığı ifade ediliyor.
DIŞARIDA 150 EVDE 22 TL
Küresel kahve fiyatlarının rekor üstüne rekor kırmasının ardından kahve makinesi için gerekli kapsül kahvelerin fiyatı artsa da, kahve zincirlerinde satılan bir bardak kahveye kıyasla belirgin bir fiyat avantajı sağlıyor. Güncel fiyatlarla kıyaslama yapıldığında şöyle bir tablo ortaya çıkıyor: Kahve zincirlerindeki bir karton bardak küçük boy sıcak kahve fiyatı 70 liradan başlayıp 140 liraya kadar çıkıyor. Büyük boy kahvelerin fiyatı ise 150 lirayı aşıyor. Çeşitli marka kahve kapsülleri arasında en pahalı olanlara bakıldığında ise, 10 kapsülden oluşan bir kutu kapsül kahve fiyatının 220 lira olduğu görülüyor. Yani bir adedinin fiyatı 22 liraya alınmış oluyor. Bu da dışarıda bir bardak kahvenin en az 70 liraya içilirken, evde neredeyse yüzde 70 daha ucuz olması demek.
Konuyla ilgili bilgi aldığımız sektör temsilcileri, bu fiyat avantajını bilen ve özellikle evden çalışan beyaz yakalıların talebinde sert artış olduğunu; büyüyen talebi gören birçok markanın da Espresso kahve makinesi üretimine başladığını ifade etti.
FİYATLARDA REKOR DEVAM EDİYOR
Önemli tarım emtialarından biri olan kahvenin küresel iklim değişikliklerinin rekoltede yarattığı sorunlardan direkt olarak etkilenmesi, fiyatlarındaki oynaklığı da artırıyor.
Kahve fiyatları ilk olarak 2021’de, Vietnam ve Brezilya’da yaşanan kuraklık ve don olayları nedeniyle kilogram başına 5 doların üzerine çıkmış; böylece emtia piyasasında kahve fiyatları 2012 Ocak’ta gördüğü en yüksek seviyeye ulaşmıştı. 2021 genelinde yüzde 76.30 yükselen kahve fiyatları böylece, yılı 2010’dan bu yana en büyük fiyat artışıyla kapatmıştı.
11 yılın zirvesine çıkan küresel fiyatların iç piyasaya etkileri de derin olmuş; marketlerde şeker ve yağdan sonra kahve satışlarına da kota gelmişti. Dünya genelinde azalan üretim ve lojistik krizi, yurtiçinde döviz kuruyla birleşince fabrikalar ürün tedarik edememeye başlamıştı. Ancak kahve fiyatlarında başlayan rekor serisi, sonraki dönemde de devam etti. Son olarak geçen ay, kahve fiyatlarında son bir ayın zirvesi görüldü. Brezilya’da yeni bir soğuk hava dalgasının beklenmesi nedeniyle yükselen fiyatlar, 244 doları aştı. Intercontinental Exchange’de libre bazında fiyatlara bakıldığında, kahvenin sadece bir haftada yüzde 2.4 yükseldiği görüldü.
‘DAHA DA ARTABİLİR’
Küresel kahve rekoltesinde etkili olan El Nino hava olayından sonra şimdi de La Nina hava olayının kahve fiyatlarını daha da artırması bekleniyor. Pasifik Okyanusu’nda meydana gelen El Nino hava olayı, öncelikle okyanuslara kıyısı olan bölgelerde, ardından dünya genelinde sıcaklık artışına neden olmuştu. Bunun tersi şeklinde nitelendirilebilecek La Nina, dünya için daha soğuk hava koşulları anlamına geliyor. Hava olayının öngörüldüğü gibi gelişmesi halinde en belirgin etkisinin tarım grubunda olacağı tahmin ediliyor.
Vadeli işlem ve emtia piyasaları uzmanı Zafer Ergezen, “Vietnam kahve, Hindistan şeker, pamuk ve pirinç üretiminde önemli ülkeler. La Nina hava olayı bu ülkelerde nispeten rekoltenin artacağı bir dönemi işaret ediyor. Yani bu ürünlerde fiyatlar üzerinde baskı bir süre devam edebilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘ÇAY TOPLUMUNDAN KAHVE TOPLUMUNA İLERLEYİŞ’
BU yıl düzenlenen COFFEX İstanbul 2024 Fuarı’nda Türkiye’deki kahve tüketimine ilişkin bilgiler dikkat çekmişti. Fuardaki ‘Kıta Kahveleri ve Türkiye’de Kullanımı Paneli’ne katıan De la Pau Coffee Kurucusu ve CEO’su Serap Akçay, “Türkiye’de kahve tüketiminde büyük bir potansiyel bulunuyor. Avrupa’da kişi başı aylık kahve tüketimi ortalama 2 kilo iken Türkiye’de bu oran 1-1.2 kilo. Çay toplumu olarak biliniyoruz ama kahve kültürüne doğru bir evrim yaşıyoruz” demişti. Bu evrimi, Z kuşağının kahveye olan ilgisine bağladığını belirten Serap Akçay, “2030’a kadar Türkiye’de kişi başına kahve tüketiminin 1 kilodan 2 kilogram seviyesine çıkacağını düşünüyorum” ifadelerini kullanmıştı.
İKİ YILDA 1 MİLYAR DOLARLIK KAHVE İÇTİK
TÜRKİYE’DE son yıllarda artan kahve tüketimi, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine de yansıdı. TÜİK verilerine göre, 2023’te Türkiye’nin kahve ithalatı bir önceki yıla göre yüzde 14.5 artışla 607.3 milyon dolara ulaştı. 2022’deki 530.2 milyon dolarlık ithalatla birlikte son iki yılda Türkiye’nin kahve ithalatı faturası 1 milyar 137,5 milyon dolara yükselmiş oldu.
Türkiye’nin kahve ithalatı 2016-2020 döneminde yüzde 44 artarak 891 milyon 252 bin dolar seviyesine çıkmıştı. 2016’da 130.5 milyon dolar, 2017’de 191.8 milyon dolar olan kahve ithalatı, 2018’de 186.6 milyon dolar, 2019’da 194.7 milyon dolar ve 2020’de 187.6 milyon dolar olmuştu.
TÜRKİYE’DE 10 KİŞİDEN BİRİ GÜNDE 5 BARDAK TÜKETİYOR
TÜKETİCİ araştırmaları yapan araştırma şirketi Pulside Research’ün verileri, Türkiye’de her 10 kişiden birinin günde 5 bardaktan fazla kahve tükettiğini ortaya koydu.Şirketin ‘Kahve Tüketim Alışkanlıkları Araştırması’na’ göre:
Pandemi kahve tüketimi artırdı. Pandemi döneminde kahve içme sıklığında yaşanan değişim sorulduğunda katılımcıların yüzde 41.5’i kahve tüketiminin arttığını, yüzde 50.5’i kahve tüketiminin aynı kaldığını belirtti.
YÜZDE 84’Ü TÜRK KAHVESİ İÇİYOR
Araştırmaya göre, toplumun en çok tükettiği (yüzde 84) ve en sevdiği (yüzde 54.7) kahve çeşitlerinde zirvede açık ara Türk kahvesi yer aldı.
Katılımcıların en çok tükettikleri diğer kahve türleri arasında filtre kahve yüzde 41.3 ile ikinci sırada gelirken çözünebilir hazır kahveler yüzde 39.3 ile üçüncü sırada yer aldı.
Cinsiyet dağılımına bakıldığında, yine tüm kahve çeşitlerinde kadınların erkeklerden daha fazla kahve tükettiği görüldü.
Araştırmaya göre, yaz aylarında da en çok tüketilen kahve türü Türk kahvesi (yüzde 24.3) olurken, listenin ikinci sırası değişiyor ve yüzde 9.8 Ice Latte tüketicilerin en çok tercih ettiği ikinci kahve türü oldu.