Asgari ücret artışı domino etkisi yaratmadı

İnsan kaynakları şirketi Willis Towers Watson Türkiye, şirketlerin 2016 yılında gerçekleşen ücret artış bütçelerini ve söz konusu bütçelerin asgari ücret artışından nasıl etkilendiğini araştırdı. Araştırmaya, toplam 228 şirket katıldı.

“Asgari ücret değişikliği sonrasında ücret artış bütçenizde değişiklik yaptınız mı?” sorusuna katılımcıların; yüzde 30’u “Asgari ücret değişikliğinden etkilenmediğimiz için bütçelerimizde değişiklik yapmadık” diye yanıt verirken, şirketlerin yüzde 32’si asgari ücret değişikliğinden etkilendiklerini ancak artışları mevcut bütçeleri içerisinde gerçekleştirdiklerini, yüzde 38’i ise asgari ücret artışı karşısında ek bütçe kullandıklarını paylaştı.

Tablonun geneline bakıldığında ise katılımcı şirketlerin yüzde 70’inin asgari ücret artışından etkilendiği, ücret artış bütçelerinde ek bütçe kullanımı nedeniyle değişikliğin nispeten kısıtlı bir oranda gerçekleştiği görülüyor.

EN DÜŞÜK ARTIŞ TEKNOLOJİDE
Araştırmada hem genel endüstri hem de sektörler bazında ücret artış oranlarının mercek altına aldığını ifade eden Willis Towers Watson Türkiye Ücret Araştırmaları Danışmanı Berrak Yürüyen, “Genel endüstri için, asgari ücrette gerçekleşen değişikliğin etkisinin de dahil edildiği 2016’da gerçekleşen toplam ücret artış bütçesi oranı yüzde 8.2. Sektörel kırılımlara bakıldığında ise mavi yaka ve asgari ücretli çalışanların oranlarının artmasına paralel olarak, ücret artış oranlarının da yükseldiği görülüyor. Bu kapsamda, teknoloji sektörü yüzde 7.7 ile en düşük ücret artış oranına sahipken, hızlı tüketim ve perakende yüzde 9.7 ile en yüksek orana sahip. Araştırmamız, özellikle asgari ücret artışından daha fazla etkilenen sektörlerin toplam bütçe artışlarının genel endüstriden 1 – 1,5 puan aralığında daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor” dedi.

Genel endüstri için ücret bütçeleri segmente edilerek raporlandığında en önemli değişimin mavi yakalı çalışanlarda olduğu gözlemlendi. Söz konusu çalışan kategorisi için şirketler medyanda yüzde 8.5 ücret artış oranına sahip iken, üst çeyrekte yüzde 11,6 oranına kadar bütçe artışı uyguladılar. Mavi yakalı çalışanlardan sonra asgari ücret değişiminden en çok etkilenen diğer çalışan kategorisi ise teknik ve iş destek çalışanları oldu. Bu grup için medyanda yüzde 8.1’lik artış görülürken, üst çeyrekte ücret artış oranı yüzde 9.8 olarak gerçekleşti. Profesyoneller, ekip yöneticileri ve üst yönetimde ise paralel olarak medyanda yüzde 8, üst çeyrekte yüzde 9 ücret artış oranları raporlandı.

DOMİNO ETKİSİ SADECE TEKNİK VE ÜRETİMDE
Willis Towers Watson Türkiye’nin araştırmasından elde edilen diğer bir bulgu da “domino etkisi”ne yönelik oldu. Asgari ücret artışının etkisiyle şirketlerin gerçekleştirdiği ücret artışları belirli seviyelerde domino etkisine sebep oldu. Domino etkisini tüm çalışan gruplarına yansıtan şirketlerin oranı yüzde 4 ile sınırlı kaldı. Beklendiği gibi, domino etkisi en çok “Teknik ve İş Destek” ve “Üretim ve Mavi Yaka” çalışanlarının olduğu ücret seviyelerinde sınırlı kaldı. Şirketinde hem “Teknik ve İş Destek” hem de “Üretim ve Mavi Yaka” çalışan grubu birlikte bulunan 59 katılımcı şirketin yüzde 27’si domino etkisini her iki çalışan grubunu kapsayacak şekilde ücret politikalarına yansıttı. Aynı şirketler içerisinde domino etkisini sadece “Üretim ve Mavi Yaka” çalışan gruplarına yansıtan şirketlerin oranı ise yüzde 17 oldu. Teknik rollerine ve mavi yaka rollerine domino etkisini yansıtan şirketlere bu etkiyi hangi ücret seviyesine kadar yansıttıkları sorulduğunda ise yıllık baz maaş ücret seviyelerinin alt çeyrekte 24.000 TL, medyanda 30.000 TL ve üst çeyrekte 36.000 TL olduğu görüldü.

Asgari ücret değişikliğini etkileyen diğer bir konunun da SGK tavan ücretinin artması olduğunu söyleyen Berrak Yürüyen, “Tavan ücretin artması sebebiyle vergi kesintisinden etkilenen çalışanları için ek artış uygulayan şirketlerin oranı yüzde 8, ancak bu şirketler kaybı tamamen karşılamak yerine, kaybı azaltacak şekilde artışlar yaptıklarını belirtiyorlar” diyor.