Acil çırak aranıyor: Otomotiv sektöründe ara eleman sorunu her geçen yıl büyüyor

İŞ ve İşçi Bulma Kurumu’nun (İŞKUR) Ocak-Mayıs 2024 verilerine göre, dört aylık dönemde işverenler tam 1 milyon 144 bin 857 kişilik açık iş yani çalışan ihtiyacı bildirdi. Bu dönemde çalışan açığının yüzde 98.6’sı özel sektörden geldi. Sektörler itibarıyla en fazla çalışan ihtiyacı otomotiv sektörünün de dahil olduğu imalat sanayi alanında yaşandı ki buradaki açık iş sayısı 457 bin 710 adedi buldu.

Yıllık 1.5 milyona yakın üretimin gerçekleştiği ve 1 milyon civarında yeni aracın satıldığı otomotiv sektöründe ise üretimden satış sonrası hizmetlere kadar neredeye her alanda  eleman açığı bulunuyor.

Sektör temsilcileri özellikle boya, kaporta, mekanik teknisyen ve elektrik teknisyeni ihtiyacının giderek büyüdüğünü belirtiyor. Bu alanda en çok dile getirilen ihtiyaç ise ustalar emekli olurken yetiştirilecek çırak bulunumaması. Öyle ki bu durum hasar gören araçların daha uzun sürelerde onarılıp teslim edilmesine bile yol açıyor.

EYT DE ETKİLEDİ

Türkiye’de sadece otomotiv değil birçok alanda yetişmiş eleman ihtiyacı olduğunu ve teknik alanda altyapısını sağlamış gençlerin zamanla oldukça iyi ücretler kazanabileceğini belirten RS Otomotiv Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Ünal Ünaldı, Hürriyet İK’ya yaptığı değerlendirmede, “Sektörde boya, kaporta ve teknisyen ihtiyacı var. Herkes şu anda birbirinden kaportacı transfer etmeye başladı. Çünkü, yeni kaportacı yetişmezken eskiler emekli oluyor veya meslekten çekiliyorlar. Özellikle EYT ile birlikte meslekten ciddi oranda bir çalışan eksilmesi oldu” dedi.

EN AZ 30 BİN TL ÜCRET

Ünal Ünaldı

Gençlerin sanayide çalışmak yerine kahvecide çalışmayı tercih ettiğini belirten Ünaldı, “Maalesef sanayide çalışmaya ülkemizde geçmişten gelen ifadeler nedeniyle çok hoş bakılmıyor. Halbuki burada büyük iş ve kariyer fırsatları var. Bir noktada zanaat öğreniyor gençler ve bu işi her yerde yapabiliyor. Örneğin, bir kahveciyi herkes açabilir ancak otomatik şanzıman servisini sadece bu konuyu bilen kişiler açabilir ve iyi paralar da kazanabilir” ifadelerini kullandı.

Ünal Ünaldı, bugün otomotiv sektöründe çalışan normal bir teknisyenin en az 30 bin TL ücretle iş bulabileceğini ve zamanla bu ücreti daha da artırabileceğini de vurguladı.

İŞİ BİLEN TEKNİSYENLER NE KADAR KAZANIYOR?

Kaporta: 30 - 50 bin TL

Elektrikli Teknisyeni: 30 - 60 bin TL

Mekanik Teknisyeni: 30 - 50 bin TL

Boya: 25 - 40 bin TL

Fabrika Çalışanı: 20 - 30 bin TL

(Not: Çalışanın uzmanlık derecesine göre aylık ücretler değişiklik göstermektedir.)

ABD’DE YILLIK 37 BİN TAMİRCİ AÇIĞI OLUYOR

OTOMOBİLLERİ tamir edecek çalışan sıkıntısı tüm dünyaya yayılan bir problem ve özellikle pandemiden sonra bu daha şiddetli hissediliyor. ABD’de tamirci bulunamadığı için birçok aracın servisi uzarken, araç hasar maliyetleri sürücüler için katlanıyor. ABD’de Ulusal Otomobil Satıcıları Birliği’ne göre, her yıl yaklaşık olarak 76 bin otomotiv tamircisi pozisyonu açılıyor ancak buna karşılık teknik okullardan veya eğitim programlarından yılda 39 bin kişi mezun oluyor. Uzmanlar, “Eski çalışanlarının çoğunun araç onarım endüstrisinden vazgeçtiğini görmeye başlıyoruz. Ve bu, toplumumuz için gerçekten korkutucu olmaya başlıyor. Lise düzeyindeki eğitim kurumlarında öğrencilere bu alandaki fırsatları daha iyi anlatmalıydık. Bu iletişimi, muhtemelen 90’ların sonu veya 2000’lerin başında kaybettik” diyor.

YATIRIMCI TEŞVİKTEN ÖNCE ‘İŞÇİ’ SORUYOR

Albert Saydam

TAŞIT Araçları Tedarik Sanayicileri Derneği Başkanı Albert Saydam ise ocak ayında yaptığı açıklamada çalışan bulmakta zorluk çektiklerini belirterek şu ifadeleri kullandı: “Yeni neslin çalışma beklentileri farklı. Bir taraftan işsizlik var diye konuşulurken bir taraftan da fabrikalar işçi, çalışan bulamıyor. Bursa’da, Sakarya’da, Gebze’de çalışan bulunamıyor. Şöyle bir örnek vereyim; yabancı bir firma Türkiye’ye yatırım yapmak istediğinde bize soracağı birçok soru varken, Gebze’de işçi problemi gerçekten var mı, diye sordu. Bakın teşvikleri, elektrik maliyetini değil, eleman bulacak mıyım yatırım yaparsam diye sordu. Buradaki en büyük problemin otomotivle doğrudan alakası yok ama genel olarak söyleyeyim, Türkiye’deki en büyük problem işgücüne katılım oranımız. Nüfus olarak aynı boyutta olduğumuz Almanya’da 50 milyon kişi, ki ortalama yaşı bizden 10 sene daha fazladır. Bizde ise 38 milyonda kalmış durumda. Bu 12 milyonu iş gücüne katmadığımız sürece konuştuğumuz birçok kronik problemi çözemeyiz veya onlar kronikleşmeye devam ederler.”

ELEKTRİKLİ ARAÇLARA TEKNİSYEN GEREKLİ

TÜRKİYE İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye yollarındaki elektrikli otomobil sayısı birkaç yıl içerisinde 100 bin adedi geride bıraktı. Ancak, bu araçlar hasar aldığında onarım yapacak teknisyen sayısı aynı oranda artmadı. Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan Otomotiv Satış Sonrası Ürün ve Hizmetleri Derneği (OSS Derneği) Yönetim Kurulu Başkanı Ali Özçete, “Türkiye’de yaklaşık 22 bin sertifikalı servis var. Bunların sadece 4 bin 500 adedi TS 12047 standartlarına sahip yetkili servis statüsünde. Yani 17 bin 500’ü aslında tamirhane olarak adlandırabileceğimiz iş yerleri. Bu 4 bin 500 adet yetkili serviste ise elektrikli araçlardan anlayan teknisyen sayısı oldukça sınırlı” dedi.

LİSELERDEN BAŞLAMALI

“Elektrikli araçların bu kadar hızlı bir şekilde hayatımıza gireceğini hiçbirimiz beklemiyorduk” ifadelerini kullanan Özçete, Türkiye’de 100 civarında motor meslek lisesinin bulunduğunu belirterek sözlerini şöyle sürdürdü: “Elektrikli araçlar için çok ciddi eğitimler gerekiyor. Ölümle sonuçlanacak vakaların görülmesi muhtemel. Eğitimlerin temeli de okuldan başlıyor. Giderek artan ihtiyaç için mevcut motor meslek liselerinin isminin ve eğitim statüsünün değişmesi çok önemli. Artık buji sökecek ustalardan ziyade yazılımdan anlayacak, optimizasyon yapacak mekatronikçilere ihtiyacımız var ki bunların sayısı yok denecek kadar az.”

EN ÇOK HANGİ ALANLARDA ÇALIŞANA İHTİYAÇ VAR?

- Ana ve tedarik sanayi

- Kaporta

- Boya

- Boyasız Göçük Düzeltme

- Dolu Hasarı Uzmanı

- Mekanik Teknisyen

- Elektrik Teknisyeni

- Servis Teknisyeni

- Satış Danışmanı

- Kalite Ölçüm Teknikeri

AKILLANAN OTOMOBİLLERE YAZILIMCI

TEKNOLOJİNİN gelişmesiyle birlikte otomotiv sektöründe mekanik teknisyenlerinin yanında yazılım alanında bilgi sahibi olan kişilere de ihtiyaç artıyor. Örneğin, Birleşik Krallık’taki araçların yüzde 44’ünün 2030 yılına kadar en az Seviye 2 otonom özelliklere sahip olması bekleniyor. Bu durum da ADAS (Gelişmiş Sürücü Destek Sistemleri) teknolojilerinden anlayan ve olası bir hasar halinde bu sistemleri yeniden konfigüre edecek çalışanların önemini artırıyor. Yine otomobillerin uzaktan güncelleme almasını sağlayacak, yazılımsal hataları giderecek uzmanlar da çok uzak olmayan gelecekte otomotiv sektörünün en büyük ihtiyaçları arasında yer alacak.