Deniz TÜRSEN - dtursen@hurriyet.com.tr
Oluşturulma Tarihi: Eylül 23, 2018 00:00
Dünya Ekonomik Forumu, ‘İşin Geleceği 2018’ raporunu yayınladı. Araştırmaya göre 2022 itibariyle tüm dünyada toplam 133 milyon yeni iş fırsatı doğarken 75 milyon pozisyon yok olacak. Çalışmada öne çıkan bir başka konu ise insanlarla makineler arasındaki görev dağılımları. Buna göre, bazı alanlarda makinelerin iş yükü artık insanlardan daha fazla olacak.
Son birkaç yıl içinde iş dünyasının gelecekte nasıl şekilleneceğine dair pek çok araştırma yapıldı, farklı sonuçlar alındı. Ancak, tüm bu çalışmalarda üzerinde durulan bir alan var ki hepsini orta noktada buluşturuyor. Bu ortak görüşe göre insanların sorumluluğundaki işlerle makinelerin görevleri arasındaki sınır teknoloji geliştikçe ortadan kalkıyor. İşgücü piyasasını önemli ölçüde etkileyen bu dönüşüm akıllıca kullanılırsa herkes için daha iyi iş fırsatları oluşacak, yaşam standartları yükselecek. Ancak tersi olursa iş dünyasında yetenek açığı, kutuplaşma ve eşitsizlik artacak.
Dünya Ekonomik Forumu (WEF) tarafından 17 Eylül’de yayımlanan ‘İşin Geleceği 2018’(The Future of Jobs) raporu da 2018-2022 döneminde ortaya çıkacak yeni iş fırsatları ve talebin azalacağı rollere yönelik bir çalışma içeriyor. Bu rapor, globalde yaklaşık 15 milyon civarında çalışanı bulunan 313 uluslararası şirketin çoğu insan kaynakları yöneticisi olan çalışanlarına yöneltilen sorularla oluşturulmuş. Verilen cevaplar yöneticilerin istihdam anlamında önümüzdeki yıllara olumlu baktığını gösteriyor. Buna göre, 2022 itibariyle yeni roller doğacağını düşünenlerin oranı yüzde 27. Bazı rollerin yok olacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 21. Bu bağlamda globalde 75 milyon kişi mesleklerini artık robotların yapması nedeniyle işini kaybetse de insanların istihdam edilebileceği 133 milyon yeni
iş fırsatı oluşacak. Yani, teknolojinin gelişmesi nedeniyle ortadan kalkacak mesleklere karşı yine teknoloji sayesinde yeni roller ortaya çıkacak. Ayrıca, günümüzdeki rollerin yüzde 48’i, 2022’de halen mevcut olacak.
TALEBİN ARTTIĞI ROLLERÇalışmaya göre 2018-2022 döneminde veri analisti ve veri bilimcileri, yazılım ve uygulama geliştiricileri, e-ticaret ve sosyal medya uzmanları gibi rollere talep giderek artacak. Bunun yanında, özellikle insani yetkinliklerin ön planda olduğu müşteri hizmetleri, satış ve pazarlama gibi alanlardaki rollere olan talebin de artması bekleniyor. Teknolojinin gelişmesine bağlı olarak ise yapay zeka, büyük veri, otomasyon süreci, bilgi güvenliği, kullanıcı deneyimi ve insan-makine iletişimi alanlarında uzmanlaşmış kişilere ihtiyaç duyulacak. Öte yandan, veri giriş elemanları, muhasebe elemanları, kasiyerler gibi rutin işlerde insanlara olan ihtiyacın giderek azalacağı öngörülüyor.
GÖREV DAĞILIMI DEĞİŞİYORRaporda değinilen önemli konulardan biri de makine ve insanlar arasındaki görev dağılımları. Günümüzde makineler ve algoritmalar işyerlerinde insanları bilgi ve veri işleme bakımından destekliyor. Ayrıca, kompleks ve teknik konular ile fiziksel işlerde de makinelerden destek alınıyor. İletişim, koordinasyon, karar verme görevleri ise halen insanların elinde. Ancak, katılımcıların verdikleri cevaplar bu görev dağılımının da değişeceğini gösteriyor. Araştırmada yöneticilere belli görevlerin ne kadarını insanların ne kadarını makinelerin yaptığı sorulmuş. Çıkan sonuçlara göre yöneticiler, muhakeme ve karar verme görevleri için makinelerin payının 2018’de yüzde 19 olduğunu belirtmişler. Bu oranın 2022’ye gelindiğinde yüzde 28’e çıkması bekleniyor. İletişim, etkileşim görevlerinde makinelerin 2018’de yüzde 23 olan payının ise 2022’de yüzde 29’a çıkması öngörülüyor.
Günümüzde makinelerin insanlardan daha çok sorumluluk aldığı bir alan bulunmuyor. Ancak rapora göre 2022 yılına gelindiğinde makinelerin iki alanda insanlardan daha çok iş yükleri olacak. Bu alanlardan biri sektörle ilgili bilgi araştırma ve toplama görevleri. Tahminlere göre bu alandaki görevlerde makinelerin payı yüzde 36’dan yüzde 55’e yükselecek. Diğeri ise bilgi ve veri işleme alanı. Bu alanda ise makinelerin payı yüzde 47’den yüzde 62’ye çıkacak. Ayrıca, 12 sektörün incelendiği çalışmada 2018 itibariyle tüm görevlerin yüzde 71’inin insanlar tarafından yapıldığı ortaya çıkmış. Bu oranın 2022 itibariyle yüzde 58’e düşeceği, yani tüm görevlerin yüzde 42’sinin makinalar tarafından üstlenileceği öngörülüyor.
YETKİNLİKLER DE DEĞİŞİYOR
Yeni rollerin ortaya çıkması ve görev dağılımlarındaki değişime bağlı olarak, çalışanların sahip olmaları gereken yetkinliklerde de farklı bir ihtiyaç doğuyor. 2022 itibariyle globalde tüm çalışanların yüzde 54’ünün mevcut bilgilerini güncellemesi veya yeni yetkinlikler öğrenmesi gerekiyor. Bu kişilerin yüzde 35’inin görevlerine uygun becerileri kazanabilmesi için en az 6 aylık eğitime ihtiyaç duyacağı öngörülüyor. Çalışanların 2022 itibariyle sahip olmaları beklenen yetkinlikler arasında analitik düşünce ve inovasyon, aktif öğrenme ve öğrenme stratejileri, yaratıcılık, teknoloji tasarımı ve programlama, eleştirel düşünce ve analiz, liderlik ve sosyal etkinlik bulunuyor. Öte yandan, kalite kontrol ve güvenlik bilinci, koordinasyon ve zaman yönetimi, personel yönetimi gibi bazı yetkinliklere olan ihtiyacın ise giderek azalacağı düşünülüyor.