Zorunlu deprem sigortası işlemiyor

DoÄŸal Afet Sigortaları Kurumu'nun (DASK) verilerine göre, Türkiye'de zorunlu deprem sigortası kapsamında olduÄŸu belirtilen 13 milyon konuttan sadece 1 miyon 847 bini (yüzde 14.2'si) için poliçe düzenlenebildi. Bu, vatandaşın, ''afetler karşısında hala devleti bir sigorta olarak gördüğü'' anlamına geliyor.Â

DASK Genel Sekreteri Bilgi Kongar, zorunlu deprem sigortasının uygulanmamasının önündeki en önemli iki engelin, ''sigorta yaptırmamanın yaptırımının olmaması ve politikacıların (devlet yaraları saracak) anlayışını terketmemesi'' olduğunu söyledi.

Kongar, ''Devlet, vatandaÅŸa 40-50 milyon prim ödetmek yerine, deprem zararlarını kapatmak için defalarca vatandaÅŸtan ek vergi alıyor, bunda bir sakıncagörmüyor'' dedi.Â

Zorunlu deprem sigortasının 1999 yılında bir kararname olarak çıkarıldığını, 6 ay içinde yasası çıkarılması gerekirken halen çıkarılmadığını hatırlatan Kongar, kararname ile cezai hüküm getirilemediği için deprem sigortasının yaptırılmaması nedeniyle herhangi bir cezai müeyyide uygulanamadığına dikkati çekti.

Yaptırım olmaması nedeniyle vatandaşın sigortaya ilgisiz olduÄŸunu kaydeden Kongar, ''nasıl trafik sigortasını yaptırmayanlara ceza veriliyorsa, buna da aynı sistem getirilmeli, aksi takdirde, sigortasını yaptırmayanların neden olduÄŸu maliyeti, bütün vatandaÅŸlar çok daha yüksek bedeller ödeyerek üstlenmek durumunda kalır'' diye konuÅŸtu.Â

Zorunlu sigortanın sadece tapu iÅŸlemleri sırasında arandığını hatırlatan Kongar, bunun da çok saÄŸlıklı iÅŸlemediÄŸini kaydetti.Â

Kongar, zorunlu deprem sigortasına iliÅŸkin yasa taslağının halen Hazine'de beklediÄŸini, ancak burada da cezai yaptırıma yer verilmediÄŸini öğrendiklerini söyledi.Â

''POLÄ°TÄ°KACILARIN POPÃœLÄ°ST TUTUMU''

Zorunlu deprem sigortasının gelişememesinde politikacıların popülist tutumunun da etkili olduğunu vurgulayan Kongar, şöyle devam etti:

''Ne zaman deprem olsa, politikacılarımız koşup (devlet yaraları saracaktır) diyor. Oysa bu kadar yüksek bir deprem riski altında kalanTürkiye'nin, bu kadar büyük kayıpları karşılayacak ekenomik kaynaklarıyok. Hiçbir ekonomi bu kadar yükü kaldıramaz. 13 milyon konutun sadece1.8 milyonu sigorta kapsamında Allah Korusun Marmara depremi gibi bir deprem olsa, bu kadar zararı kim karşılayabilir?

Kimse ev alırken devlete danışmadığına göre, aldığı evin sorumluluğunu üstlenmeli. Politikacılar, vatandaşa 40-50 milyon lira sigorta primi ödetmek yerine, deprem zararlarını kapatmak için defalrca ek vergi alma yolunagidiyor. Yıkılan evin bedelini hepimiz ödüyoruz. Vatandaşların ek vergi ödeyecek gücü de bir yere kadar. Herkes aldığı evin sorumluluğunu üstlenmeli.''

PRİM TUTARI ÇOK DÜŞÜK

Zorunlu deprem sigortasında prim tutarının da çok düşük olduğuna işaret eden Kongar, prim tutarlarının Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'nın birim inşaat maliyetlerine bağlı olarak Hazine Müsteşarlığı tarafından belirlendiğini kaydererek, şöyle konuştu:

''Ancak, vatandaÅŸa çok fazla para ödetmemek adına, memurundan baÅŸlamak üzere, daire baÅŸkanı ve müsteÅŸara kadar Hazine'nin her biriminde belirlenen prim miktarı biraz daha kırpılıyor. Sonuçta birimmaliyetle hiçbir bağı olmayan prim tutarları ortaya çıkıyor.''Â

DASK'ın verilerine göre, 100 metrekarelik bir konutun zorunlu deprem sigortası nedeniyle prim miktarı, yapının tipine ve risk bölgesine göre deÄŸiÅŸiyor. Karkas 100 metrekarelik bir konutun prim miktarı, I. risk bölgesinde  53 milyon lira, II. risk bölgesinde 37.1 miyon lira, III. risk bölgesinde 19.9 milyon lira, IV. risk bölgesinde ise 13.3 milyon lira, V. risk bölgesinde ise 10.6 miyon lira düzeyindebulunuyor.Â

DASK Genel Sekreteri Bilgi Kongar, bu prim miktarlarının en az 15'er milyon lira artırılması gerektiğini vurgulayıp, deprem riskinin çok yüksek olduğu Japonya'da zorunlu deprem sigortası primlerinin yarısının devlet tarafından karşılandığını hatırlatırken, Türkiye'de ise zaten primlerin düşük olduğunu, 25-30 milyon lira prim ödenerek, 25-40 milyar liralık teminat verildiğini kaydetti.

DOĞU'DA SİGORTA ORANI ÇOK DÜŞÜK

DoÄŸu Anadolu Fayı'ndan dolayı sürekli deprem riski altında bulunanBingöl'de, zorunlu deprem sigortasına hemen hemen hiç ilgi GösterilmediÄŸi belirlendi.Â

DASK verilerine göre, 16 Nisan itibariyle, Bingöl'de sadece 382 zorunlu deprem sigortası düzenlenmiş bulunuyor. Söz konusu 382 poliçe ile sigorta şirketleri, 7 trilyon 549.3 milyar liralık demeprem teminatı vermiş oldu.

Devlet Ä°statistik Enstitüsü'nün (DÄ°E) 2000 yılı bina sayımı sonuçlarına göre, 2000 yılı itibariyle Bingöl'de, 25 bin 529'u il ve ilçe merkezlerinde olmak üzere toplam 28 bin 73 konut stoÄŸu bulunuyordu.Â

DÄ°E'nin inÅŸaat istatistiklerine göre, 2000 yılı itibariyle Bingöl'de 11 bin 450 adet inÅŸaat ruhsat izni verildiÄŸi, ancak yapı kullanım izni verilen bina yasısının ise 4 bin 953'te kaldığı tespit edildi. Yani, bu ildeki binaların çok büyük bölümünün inÅŸaat ruhsatı ve yapı kullanım izni yok.Â

Bingöl gibi birinci derecede deprem riski altında bulunan Erzincan, Tunceli, Muş, Elazığ, Bitlis, Siirt, Van, Hakkari, Batman, Hatay, Osmaniye, Kahramanmaraş, Malatya, Adıyaman gibi illerde zorunludeprem sigortası yaptırılan konut sayısının oldukça düşük kaldığı dikkat çekiyor.

Halen, Erzincan'da 5 bin 431, Tunceli'de 749, MuÅŸ'ta 606, Elazığ'da 2 bin 396, Bitlis'te 549, Siirt'te 407, Van'da 1712, Hakkari'de 173, Batman'da 737,  Hatay'da 9 bin 658, Osmaniye'de 3 bin 257, KahramanmaraÅŸ'ta 2 bin 326, Malatya'da 4 bin 168, Adıyaman'da 2 bin 114 zorunlu deprem sigortası poliçesi düzenlenmiÅŸ bulunuyor.Â

Zorunlu deprem sigortasına ilişkin mevzuat uyarınca, sadece konutlar bu sigorta kapsamında teminat altına alınliyor. Kamu kurumve kuruluşlarına ait binalar, köy yerleşim alanlarında yapılan binalar, tamamı ticari ve sinai amaçlar için kullanılan binalar kapsam dışında.