Zeytinliklerde ‘yazlıkçı’ işgali

Zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verilmesine olanak sağlayan düzenleme, kamuoyunda gelen büyük tepkiler üzerine komisyonda iptal edildi. Ancak zeytinlikler için tehdit ortadan kalkmış değil. İmar Yasası’na göre zeytinliklerde konut imarı için 3 bin metrekareden küçük arazilerde yüzde 5 kısıtlaması var. 5 bin metrekare ve üstü arazilerde ise en fazla 250 metrekare sınırlandırılması olmasına rağmen yasaya uyan neredeyse hiç yok. Sahil kenarına yakın belediyelerde ise zeytinlikler imara açılmış durumda. Belediye meclis kararlarıyla açılan yeni imar alanlarında Zeytinlik Yasası dikkate dahi alınmıyor. Çünkü 3573 sayılı Zeytinlik Yasası’na göre de imarlı alanlarda da ancak yüzde 10’una konut yapılabiliyor.

TBMM Sanayi Komisyonu’nda zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verilmesine olanak sağlayan ilgili düzenleme, Sanayinin Geliştirilmesi ve Üretimin Desteklenmesi Amacıyla Bazı Kanun ve KHK’larda Değişiklik Yapan Kanun Tasarısı’ndan üç partinin ortak kararıyla çıkarıldı. 3573 sayılı Zeytinlikleri Koruma Yasası’ndaki “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturulacak tesis yapılamaz ve işletilemez” maddesi değiştirilmek istenmişti. Sanayi yapılaşmasının önünü açmak isteyen değişiklik kamuoyunda gelen büyük tepkiler üzerine komisyonda iptal edildi.

Zeytinliklerin sanayi amaçlı imara açılmasının önüne geçildi ama uzun yıllardır özellikle sahil bölgelerinde konut yapılaşmasından kurtaracak yeni bir düzenlemeye daha ihtiyaç var. Özellikle büyük hektarda zeytinliklerin önemli bir kısmı villalara kurban edilmiş.

YÜZLERCE VİLLA YÜKSELİYOR

Bu durumu yerinde gözlemlemek düşüncesiyle Çanakkale-Edremit hattındaki sahil bölgelerini ve büyük zeytinlik alanlarını gözlemledik. Zeytinliklerin özellikle sahil kısımlarında yazlıkçılar tarafından villa olarak işgal edildiği aşikâr. Behramkale-Küçükkuyu arasındaki kilometrelerce uzunluğundaki sahil yolu üzerinde onlarca villa zeytinlikler arasında inşa edilmiş. Deniz kıyısı tamamen yazlıkçıların işgali altındayken yolun üst tarafında da büyük sitelerin yapıldığı görülüyor. Küçükkuyu’da binlerce hektar zeytinlikler içine yeni yapımına başlanan villa siteleri sahil yolundan Kazdağları’na doğru da yapılaşmanın genişlediğini gösteriyor. Diğer yandan Güreli-Babaliman arasında kalan Akliman Koyu’nda da zeytinlik alanlar siteler tarafından tahrip edilmiş. Yüzlerce villa yeşil zeytin bahçeleri arasında yükseliyor.

ZEYTİNLİKLERE KONUT YAPMANIN ŞARTLARI

Arazi belediye mücavir alanı dışında tarla vasfında ise arazinin kadastral yola cephesi olması zorunluluğu var, eğer cephesi yoksa yapılaşmaya uygun olmuyor. Kadastral yoldan cephe almak için yola cephesi olan bir başka parsel ile önce birleştirme, sonra 5000 metrekare büyüklük ve mevcut kadastral yola 25 metre cephe şartını sağlayacak şekilde ayırma yapmak gerekir. Kadastral yola cephesi olan araziler için ise 5000 metrekareyi aşan yerlerde en fazla 250 metrekare, 5000 metrekarenin altında olan yerlerde ise %5 yapılaşma sınırı bulunuyor.

Belediyeler nasıl imara açıyor?

Belediyeler zeytinlik alanları 3573 sayılı Yasa’yı görmezden gelip Meclis kararı alarak önce 1/5000’lik nazım imar planı daha sonra ise 1/1000 ölçekli uygulama imar planları yapılıyor. Bu planlara askıya çıkıyor. 2 ay içinde itiraz edip dava konusu edilmez ise zeytinlik alan imara açık hale geliyor.

YASA NE DİYOR?

3573 sayılı Kanun’un 20’nci maddesi ikinci fıkrası şöyle diyor: “Zeytincilik sahaları daraltılamaz. Ancak, belediye sınırları içinde bulunan zeytinlik sahalarının imar hudutları kapsamı içine alınması halinde altyapı ve sosyal tesisler dahil toplam yapılaşma, zeytinlik alanının % 10’unu geçemez. Bu sahalardaki zeytin ağaçlarının sökülmesi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın fenni gerekçeye dayalı iznine tabidir. Bu iznin verilmesinde, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na bağlı araştırma enstitülerinin ve mahallinde varsa ziraat odasının uygun görüşü alınır. Bu halde dahi kesin zaruret görülmeyen zeytin ağacı kesilemez ve sökülemez. İzinsiz kesenler veya sökenlere ağaç başına altmış Türk Lirası idari para cezası verilir.”