Zeugma'ya Ä°stanbul yolu açıldı

Çevrecilerin ve sivil toplum örgütlerinin karşı çıktığı "Zeugma mozaiklerinin taşınması ve sergilenmesi" konusundaki tartışmaya, mahkeme son noktayı koydu. Mahkeme, Zeugma mozaiklerinin taşınması ve sergilenmesi konusunda tek yetkilinin Kültür Bakanlığı olduÄŸunu hükme baÄŸladı. Böylece, Zeugma mozaiklerinin NATO Zirvesi'nde sergilenmesinin de önü açılmış oldu.Gaziantep 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, Zeugma Platformu ile sivil toplum kuruluÅŸlarının Zeugma mozaiklerine müdahalenin önlenmesiyle ilgili olarak açtığı davada, mozaikler üzerindeki ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına karar verdi.Zeugma mozaiklerinin, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Ä°stanbul'da yapılacak olan NATO Zirvesi sırasında Topkapı Müzesi'nde sergilenmesi amacıyla götürülmek istenmesi nedeniyle, Gaziantep'te oluÅŸturulan Zeugma Platformu ve çeÅŸitli sivil toplum örgütlerinin, eserlere müdahalenin önlenmesiyle ilgili açtığı duruÅŸmaya, tarafların avukatlarının yanı sıra sivil toplum kuruluÅŸlarının temsilcileri katıldı.  Arkeolog Roberto Nardi'nin avukatları Figen Peri ve Ebru Gümüşburun, davanın görev yönünden reddine karar verilmesini istediler.      Kültür ve Turizm Ä°l Müdür Vekili Mehmet Aykanat da Kültür ve Turizm Müdürlüğü'nü temsilen mahkemeye geldiÄŸini, husumetin kendisine deÄŸil, Bakanlığa yöneltilmesini isteyerek davanın reddini talep etti.      Gaziantep Arkeoloji Müzesi Müdürü Hamza Güllüce ise paketlemesi yapılan ve hakkında tedbir kararı verilen kültür varlıklarıyla ilgili eserlerin kendisine yediemin olarak teslim edildiÄŸini söyledi. Daha sonra Gaziantep 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin, yaklaşık 2,5 ay kapalı olan Zeugma mozaiklerinin bulunduÄŸu Arkeoloji Müzesi'nin açılmasına vesandıklarda bekletilen mozaiklerin tekrar teÅŸhir yerlerine konulmasınakarar verdiÄŸini hatırlatan Güllüce, ''Bu eserlerden bir kısmını, sergilenmek üzere açtık. Ancak paketlemelerde yanlış iÅŸlem olduÄŸunu gördüm. Yetkili kiÅŸilerin huzurunda diÄŸer paketlerin açılmasını talep ediyorum'' diye konuÅŸtu.      Davacı vekillerinden Mete Sayın ise kültür ve tabiat varlıklarınınkorunmasıyla ilgili kanunun 20. ve 6. maddesinde, kültür varlıklarınınnasıl bir iÅŸleme göre veya nerede sergileneceÄŸinin açıkça belirtildiÄŸini ifade ederek, şöyle konuÅŸtu:      ''Kanun hükümlerine uymayan ve üst makamlardan verilen bir emir olsa dahi, ilgili memurların bunu uygulamaması gerekir. Kaldı ki ortada usulen verilmiÅŸ yasal bir karar da yoktur. Usulsüz iÅŸlemler yapılmaktadır. Davaya bakmaya, mahkemeniz görevlidir. Anayasa'nın 137.maddesi de bu ÅŸekilde usulsüz ve kanunsuz iÅŸlem yapanların sorumlu olacağını öngörmüştür.  Tüm talep ve isteklerimiz ile beyanlarımız dikkate alınarak, davamızın kabulü yönünde karar verilmesini talep ediyoruz.''       ''DAVACILARIN TEMSÄ°L YETKÄ°LERÄ° YOK''     Hakim Yakup Åžafak, tarafları dinledikten sonra, gerekçelerini de açıklayarak, ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına karar verdi.      Kararda, 2863 Sayılı Kanun kapsamında olan menkul veya gayrimenkulniteliÄŸindeki kültür eserlerinin bulundukları yerden yurtiçi veya baÅŸka yerlere taşınıp taşınamayacağı konusunda karar verme yetkisinin,genel yetkili mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi'nde olduÄŸu belirtildi.      2863 Sayılı Kanun'un 5. maddesinde, kanun kapsamındaki kültür varlıklarının devlet malı olduÄŸunun açıkça belirtildiÄŸi ifade edilen kararda, ÅŸunlar kaydedildi:      ''Devlet organlarının her haliyle bu konuda görevde olmasına, hukuk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ve mahkemelerinde kimsenin dayanağı ve kanun olmayan ya da yetki verilmeyen bir konuda devlet adına veya ilgili kuruluÅŸ adına yetki kullanamayacağına, bu nedenle özellikle davacı durumundaki kuruluÅŸların ve ÅŸahısların bu davada, davacı olarak temsil yetkilerinin bulunmamasına karar verilmiÅŸtir.''       ''YURTDIÅžINDA DAHÄ° TEÅžHÄ°RÄ°, AÇIK KANUN HÃœKMÃœ...''      Kararda, aynı kanunun 24. maddesinin de menkul niteliÄŸindeki kültür varlıkları ve eserlerinin teÅŸhir ve taşınmasıyla ilgili konuları kapsadığı, bu eserlerin gerektiÄŸinde yurtdışında dahi teÅŸhir edilmesinin, açık bir kanun hükmü olduÄŸu vurgulanan kararda, mozaik veheykellerin, Birecik Vadisi'nden kazı sırasında bulunup müze merkezinetaşındığı ve bu haliyle de menkul bir kültür varlığı olduÄŸu dikkate alındığında, esas olaylarda uygulanması gereken maddenin 24. madde olduÄŸu görüşüne yer verildi.      Hakim Åžafak, taşıma ve teÅŸhir konusunda yetkili makamın devlet adına Kültür ve Turizm Bakanlığı olduÄŸunu, ''uzmana ambalajlatma ya dasigorta için tespit yapılması'' gibi iÅŸlemlerin de baÅŸlatıldığını belirterek, davanın reddedilmesi ve 2. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin tedbir kararının hemen kaldırılması yönünde karar verdi.       DAVANIN GELİŞİMİ     Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Gaziantep'teki sivil toplum kuruluÅŸları arasındaki anlaÅŸmazlık, Zeugma mozaiklerinin kapısı kilitli bir salonda korumaya alınması ve eserlerin Ä°stanbul'da yapılacak NATO Zirvesi'ne katılacak yabancı konuklar için Topkapı Müzesi'nde sergileneceÄŸine iliÅŸkin haberler üzerine baÅŸladı. Zeugma mozaiklerinin bir baÅŸka ile götürülmesine karşı çıkan sivil toplum kuruluÅŸları temsilcileri güçbirliÄŸi yaparak Zeugma Platformu'nu oluÅŸturdu.      Platform, eserlerin Ä°stanbul'a taşınmak üzere sandıklara yerleÅŸtirildiÄŸi 11 Mart'ta, taşınmaz eserlerin naklinin suç olduÄŸu iddiasıyla Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesi'ne baÅŸvurarak ihtiyati tedbir kararı aldırdı. Platform, mozaiklere müdahalenin önlenmesi amacıyla Gaziantep 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nde dava açmıştı.      Gaziantep 1. Asliye Hukuk Mahkemesi, 12 Mayıs 2004 tarihinde, yaklaşık 2,5 aydır kapalı olan Zeugma mozaiklerinin yer aldığı arkeoloji müzesinin açılmasına ve sandıklarda bekletilen mozaiklerin tekrar teÅŸhir yerlerine konulmasına karar vermiÅŸti.     Â