'Zehirli Gemi' için değerlendirme masası kuruldu

Bakanlık'tan yapılan yazılı açıklamaya göre, dün saat 15.10'da demirli bulunduğu İskenderun'da karaya oturan uçucu kül yüklü "MV Ulla" adlı İspanyol gemisi ile ilgili olarak bakanlıkta bir Değerlendirme Masası oluşturuldu.

Açıklamada, Değerlendirme Masası'nın çalışmaları hakkında şu bilgiye yer verildi:

“Gemi ambarındaki yükün deniz ortamına dağılıp dağılmadığı henüz tespit edilemedi. Ancak, batan gemide bulunan 2200 ton uçucu kül yaklaşık 3080 gram artı altı değerlikli krom içeriyor. Bu madde suda çok kolay çözünmekte ve Su kirliliği Kontrolü Yönetmeliği 1. sınıf içme suyu kalitesi baz alındığında söz konusu atığın tamamının deniz ortamına dağılması halinde 308 bin ton suyu kirleteceği tahmini olarak hesaplanmıştır. Atığın deniz ortamına karışması durumunda, kirliliğin eşit dağıldığı varsayılırsa 65 metre yarıçaplı bir alanda etkili olabileceği beklenmektedir. Kaynağa yaklaştıkça daha yoğun olacaktır.

Atık gemi batmadan önce nem aldığı ve taşlaştığı için aynı zamanda yükün içerisinde bulunduğu ambarların kapaklarının kapalı konumda olması ihtimali gözönünde bulundurulduğunda krom artı altı değerlikli atığın birden çözülemeyeceği tahmin edilmektedir. Ancak atık içerisinde artı altı değerlikli krom suyla birleştiğinde çözünmeye başlayacaktır.

Bu hususlar gözönünde bulundurulduğunda, akıntı yönünde geminin battığı nokta merkez alınarak çember dışına doğru farklı noktalardan ve derinliklerden numune alınarak kirlilik kontrolü yapılmaktadır. Dünya Sağlık teşkilatı içme suyu kalitesine göre sudaki toplam krom bir litrede 0.05 miligramdan fazla olamaz. 65 metrelik yarıçapta kromun hemen çözüleceği varsayımıyla bu değerin litrede 0.01 Miligram olacağı hesaplanmaktadır. Dolayısıyla geminin battığı noktada 65 metre yarıçap içerisinde canlılar için tehlike ihtimali bulunmaktadır.”

İhtiyata binaen geminin 200 metre yakınına kimsenin girmemesini, ölü balıkların yenmemesi uyarısında bulunan Değerlendirme Masası, ayrıca ikinci bir değerlendirmeye kadar söz konusu alanda avlanma, dalış ve her türlü su sporlarını da yasakladı.

-GEMİ YÜKÜNÜ LİMBO YAPILACAKKEN BATTI-

Olayın geçmişi hakkında da bilgi verilen Bakanlık açıklamasında, bir İspanyol firması tarafından Cezayir'e baraj inşaatında kullanılmak üzere gönderilen uçucu kül malzemenin, kullanılamaz olduğu gerekçesiyle kabul edilmediğinden, MV Ulla isimli gemi ile 25 Şubat 2000 tarihinde İskenderun Limanı'na geldiği anımsatıldı. Açıklamada, şöyle denildi:

'Ülkemizin de taraf olduğu Tehlikeli Atıkların Sınır ötesi Taşınımı ve Bertarafının Kontrolü'ne ilişkin Basel Sözleşmesi gereğince işlem yapılmış ve çevre ve Orman Bakanlığı ile İspanya Hükümeti arasına Dışişleri Bakanlığı vasıtasıyla gemide yüklü bulunan atığın İspanya'ya iadesi için yasal süreç başlatılmıştır.

6-13 Aralık 2002 tarihlerinde konu Cenevre'de yapılan Basel Sözleşmesi 6. Taraflar toplantısında gündeme getirilmiştir. 20.03.2003 tarihinde İspanyol delegasyonu ile Türk delegasyonu arasında bir toplantı gerçekleştirilmiş olup, İspanyol delegasyonu atığın ülkemizden alınması konusundaki kararlılığını dile getirmiştir.

30.05.2003 tarihinde Dışişleri Bakanlığı'nda yapılan toplantıda yükün, İspanya hükümeti tarafından gönderilecek gemi ile alınması konusu gündeme getirilmiştir.

Gemi yükü üzerinde haciz bulunması nedeniyle bir işlem yapılamaması üzerine haczin yük üzerinden kaldırılması için 19.02.2004 tarihinde gereği yapılmış ve 17.06.2004 tarihi itibariyle haciz kalkmıştır. Bu durum 1 Temmuz 2004 tarihinde Dışişleri Bakanlığı'na bildirilmiş ve gemi yükünün limbo yapılması (yükün aktarılması) hususunda İspanya Hükümeti ile teknik ve finansal konularda işlemler tamamlanmış iken 06.09.2004 tarihi itibariyle saat 15.10 civarında söz konusu geminin battığı haberi gelmiştir.”

Bu arada Değerlendirme Masası'nın çalışmaları doğrultusunda, bakan adına Müsteşar Vekili Mustafa Öztürk imzasıyla Tarım ve Köy İşleri, Kültür ve Turizm bakanlıkları ile Denizcilik Müsteşarlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Hatay Valiliği'ne “çok acele” kaşeli bir yazı gönderilerek, gerekli önlemlerin alınması istendi.