Zana'ya Anayasa engeli

Anayasa Mahkemesi, Hak ve Özgürlükler Partisi'ne (HAK-PAR), mahkumiyetleri nedeniyle bazı kurucu üyeler yönünden ihtar verdi, bazı üyeler yönünden ise bu istemi reddetti. Anayasa Mahkemesi'nin konuya ilişkin kararı Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı.

Karara konu başvuruda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı, mahkumiyetleri bulunan partinin bazı kurucu üyelerinin üyelikten çıkarılması için ihtar verilmesini istedi.

Anayasa Mahkemesi, bu istemi bazı üyeler açısından kabul ederek, partiye ihtar verilmesini, bazı üyeler açısından ise ihtar isteminin reddedilmesini kararlaştırdı.

Gerekçede, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın başvurusundan sonra Anayasa ve buna paralel olarak da Siyasi Partiler Kanunu ile Milletvekili Seçimi Kanunu'nda bazı değişikliklerin yapıldığı ifade edildi. Değişikliklerle siyasi partiye üye ve milletvekili olma kriterlerinin birbirinden ayrıldığı ve siyasi partilere üye olma kriterlerinin yeniden düzenlendiği vurgulandı.

Gerekçede, şöyle denildi:

“İsteme konu kurallardaki anılan değişiklikler karşısında artık eldeki işte, kurucu üyelik bakımından Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın ihtar istemini dayandırdığı milletvekili seçimi yeterliliğini düzenleyen kurallar yerine üye olma yeterliliğini düzenleyen kuralların gözetilmesi ve ihtar istemi hakkında bu kurallara göre karar verilmesi gerekmiştir.”

Anayasa Mahkemesi, ihtar istemine konu edinilen kişilerin durumlarını yeni yasal düzenlemeler çerçevesinde tek tek inceleyerek, sonuçlandırdı.

Yüksek Mahkeme, kurucu üyeler, Abdullah Dürmüş, Ali Beyköylü, Şerif Saydam, Nevzat Teker ve Nurettin Basut'un mahkumiyetlerinin siyasi parti kurucu üyesi olma yeterliliğine engel olduğuna hükmederek, bu kişiler yönünden partiye ihtar verilmesini kararlaştırdı.

Abdülmelik Fırat, Fehmi Demir, Hasan Dağtekin, Salih Özçelik ve Mustafa Kızıl'ın üyelik kaydının sürmesine engel bulunmadığı gerekçesiyle bu kişiler yönünden partiye ihtar verilmesi istemi ise reddedildi.

Kararda, partinin söz konusu kişilere ilişkin aykırılığı 6 ay içinde gidermesi istendi.

Anayasa Mahkemesi'nin mahkumiyetleri nedeniyle ihtar verilmesini istediği kurucu üyelerin durumu ile ilgili değerlendirmeleri özetle şöyle:

“Abdülmelik Fırat, Fehmi Demir, Hasan Dağtekin ve Salih Özçelik: Türkiye Cumhuriyeti devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı hedef alan propaganda yapmaktan mahkum edildiler. Yasal değişiklikle bu eylem suç olmaktan çıkarıldı. Kurucu üye olmalarına yasal engel yok.

Abdullah Dürmüş: Toplu kaçakçılıktan mahkum oldu. Kurucu üye olamaz.

Ali Beyköylü: Silahlı çeteye üye olmak, Türkiye Cumhuriyeti devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı hedef alan propaganda yapmak suçlarından mahkum oldu. Yasal değişiklikle propaganda eylemi suç olmaktan çıkarıldı. Bu yönden engel yok. Silahlı çeteye üye olmak terör eylemi sayıldığından, bu yönden kurucu olma yeterliliği yok.

Nevzat Teker: Türkiye Cumhuriyeti devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı hedef alan propaganda yapmaktan ve resmi belgede sahtecilik (sahte pasaport ve sahte kimlik kullanmak) suçlarından mahkum oldu. Propaganda yönünden engel yok, sahtecilik yönünden parti kurucusu olamaz.

Nurettin Basut: Halkı sınıf, ırk ve bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek, yasadışı terör örgütüne üye olmak suçlarından mahkum oldu. Kurucu olma yeterliliği yok.
Şerif Saydam: Yasadışı örgüte yardım ve yataklıktan mahkum oldu. Suç “nisbi” terör eylemi kapsamında olduğundan kurucu olma yeterliliği yok.

Hamiyet İzol: Halkı sınıf, ırk ve bölge farklılığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etmek suçundan mahkum oldu ve ceza ertelendi. Kurucu olmasına engel yok. Gerekçe: Siyasi Partiler Kanunu'nda yapılan değişikle “milletvekili seçilme yeterliliği” ile “kurucu olma yeterliliği” farklılaştırıldı. “Kurucu üye olmak için”, “üye olma” koşulu yeterli hale getirildi. Yapılan değişiklikle, bir kimsenin milletvekili seçilme yeterliliği bulunmasa da siyasi parti kurucusu veya üyesi olabilmesine olanak sağlandı.

Muzaffer Kızıl: Elektrik hırsızlığı suçundan mahkum oldu. Cezası ertelendi. Kurucu üye olabilir. Gerekçe: Erteleme kararı mahkumiyete bağlı bütün ehliyetsizlikleri etkiler. Bu ehliyetsizlikleri yalnız ceza yasasındakiler değil, bütün diğer yasalardaki ehliyetsizlikler olarak yorumlamak, ertelemenin kabul nedenlerine ve erteleme kurumu ile varılmak istenen amaca daha uygun düşer. O halde, mahkumiyetin hiç vaki olmamış sayılması durumunda, çeşitli yasalardan doğan ehliyetsizlikler ortadan kalkar. Yüz kızartıcı suçtan dahi olsa, ertelenmiş bir mahkumiyetin vaki olmamış sayılmasını gerektiren koşulların varlığı halinde, sabıka kaydında mevcut olmasına rağmen bu hükümlülük siyasi parti kurucu üyesi olma yeterliliğini ortadan kaldırmaz.”