Zabıtlar çöpe

Enstitü'nün hayali, ülke genelinde bilirkişi incelemesinin dünya standartlarında yapılması... Enstitü Müdürü Atasoy, şu anda faaliyet gösteren çekirdek kadronun bu hayali gerçekleştirerek, gelecek 10 yıl içinde Türkiye'deki adalet sistemini oturtacağından emin.

SUÇ ANALİZ FORMU

Teknoloji bir damla tükürükten kimlik tespiti yaparken, tamamen insan unsuruna dayanan olay yeri incelemeleri ne yazık ki, üstün körü yapılıyor. Deliller ya toplanamıyor ya da yok olup gidiyor. İlk olarak FBI tarafından kullanılan, olay yeri, madur ve sanık ile ilgili akla gelelebilecek hemen tüm soruları sistematik bir biçimde arka arkaya sıralandığı Suç Analiz Formu, olay yeri incelemesinin dünya standardında yapılmasına olanak sağlıyor.

Adli olayların aydınlatılmasında kilit uygulama olan, olay yeri inceleme çalışması, Adli Tıp Enstitüsü uzmanlarına göre, ne yazık ki ülkemizde gereği gibi yapılamıyor. Tükürükten kimlik tesbitinin yapılabilmesine olanak tanıyan günümüz teknolojisi, olay yerine giden adli personelin ya da olayla ilgisi olmayan diğer kişilerin sorumsuz davranışları karşısında çaresiz kalıyor.

İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü tarafından geliştirilen ‘‘Suç Analiz Formu’’, olay yeri incelemesinin dünya standardında yapılmasına olanak sağlıyor. Küçük bir kitapçığı andıran Suç Analiz Formu 28 sayfadan oluşuyor. Form şimdilik cinayet (veya cinayete teşebbüs), şüpheli ölüm, cinsel suçlar, adam kaçırma ve kundaklama gibi olayları kapsıyor. 162 sorudan oluşan formda, olay yeri, mağdur ve sanık ile ilgili akla gelebilecek hemen tüm sorular sistematik bir biçimde arka arkaya sıralanmış.

İlk olarak F.B.I Şiddet Suçları Birimi tarafından bulunan, daha sonra da tüm dünya polis teşkilatları ve Interpol tarafından kullanılmaya başlanan bu formu uzun çalışmalar sonucu Türk Hukuk Sistemine uyarladıklarını belirten İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü Sosyal Bilimler Anabilim Dalı Araştırma Görevlisi Tanıl Başkan, hukuk sistemine büyük yararlar sağlayacağına inandığı ‘‘Suç Analiz Formu’’ndan gururla bahsediyor:

BİLGİ VE TECRÜBE GEREKTİRMİYOR

‘‘Bir kere form olayı aydınlatacak delilleri toplamak için olay yerine giden adli görevlilerin (polis, jandarma, savcı) eğitim, tecrübe gibi sorunlarını ortadan kaldırıyor. Formu uygulamak için okuma yazma bilmek yeterli. Form soruşturmanın en objektif şekilde yapılmasına olanak sağlıyor. 162 sorudan oluşmasına rağmen olaya göre bazı bölümler atlanabiliyor. Yaklaşık 20-25 dakikada doldurulabilen form, zaman kaybını dolayısıyla da delil kaybını minimuma indiriyor. Suç analiz formu suçlarla mücadelede çok büyük bir atılımdır. Form maksimum verim için üç nüsha şeklinde doldurulmalı birincisi görevli ekip ya da şubede kalmalı. İkincisi adli dava dosyasına konulmalı. Üçüncüsü ise belli bir merkezde toplanmalı. Çünkü suç istatistiklerinin bilgisayara geçirilmesine olanak sağlıyor ve bu da suçlara karşı genel bir politika almayı sağlıyor.’’

Formun bazı pilot bölgelerde denendiğini ve çok başarılı sonuçlar alındığını belirten Tanıl Başkan, yılbaşından itibaren İstanbul'da kullanılmaya başlayacağını söylüyor.

ANADOLU KONFERANSLARI

Adli Tıp Enstitüsü Müdürü Sevil Atasoy'a göre, Türkiye'de bilirkişi olarak ortaya çıkan kişilerin işini ne kadar bilip bilmediğini ölçen bir terazi yok! Atasoy şöyle devam ediyor: ‘‘Adaletin tam olarak tecelli edebilmesi için bu boşluğu mutlaka doldurmak gerekiyor. Biz bunun için varız. Amacımız adaletin işleyişine kendi alanımızda yardımcı olmak. Bunun gerçekleşmesi için 10 yıllık tecrübemizi tüm yetkililerle paylaşmaya hazırız. Bunun için gelen isteğe göre Anadolu'nun çeşitli illerini dolaşıp konferanslar veriyoruz. Ülke genelinde bilirkişi incelemesinin dünya standartlarında yapılması bizim en büyük hayalimiz. Şu anda faaliyet gösteren çekirdek kadromuzun bu hayali gerçekleştirerek, gelecek 10 yıl içinde Türkiye'deki Adalet sistemini oturtacağından eminim.’’

Posta ile babalık testi

Adli Tıp Enstitüsünün en çok dikkat çeken uygulamalarından biri de posta ile babalık testi. Yurtiçi ve yurtdışından gelen istekleri rahatlıkla karşılayabildiklerini vurgulayan yetkililer, başvuranlara özel bir kutu içinde anne baba ve çocuktan biyolojik örnek alımını sağlayacak gerekli her şeyi gönderiyorlar. Başvuran, kutuyu aldıktan sonra en yakın sağlık kuruluşuna giderek kutunun içindeki talimata göre biyolojik örneklerin alınmasını sağlıyor. Herhangi bir sağlık personeli tarafından kolaylıkla gerçekleştirilebilecek bu işlemlerden sonra kutu, özel bir bantla mühürlenerek Enstitü'ye gönderiliyor. Kutu enstitüye ulaştıktan sonra örnekler üzerinde DNA testi yapılarak sonuçlar başvurana iletiliyor. Baş vuran kişilerin kimlikleri gizli tutuluyor.

Adli Tıp Enstitüsü iletişim adresleri

İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü 34303 İSTANBUL

TELEFON: (212) 588 08 80

FAKS: (212) 588 00 11 - 588 84 09

E - POSTA: atasoy turk.net

WEB ADRESİ: http://www.turk.net/atasoy

NUMARASI VAR ADI YOK

DNA testi için alınan örnekler, Adli Tıp Enstitüsü'ne getirildiği zaman, önce kimlik bilgilerinin yeraldığı form dolduruluyor. Örneklerin bulunduğu tüplere, formdaki kod numarası veriliyor. Enstitüde, testi yapan uzmanlar, bu formları görmüyor. Örnekleri numaralı tüplerde teslim alıyorlar. Ve bu örneklerin kime ait olduğunu hiçbir zaman bilmiyorlar.

Diş izi ele veriyor

Irza geçme ve tecavüz olaylarında, mağdurla boğuşan sanığı, üzerindeki diş izleri de ele veriyor. Kendini korumaya çalışan mağdurun özellikle, katilin el ve kollarını ısırarak bıraktığı diş izlerinin kime ait olduğu tespit ediliyor. Sanıkların üzerinde bulunan diş izleriyle mağdurun diş izlerinin aynı olması, pek çok katili ele verdi.

DNA testi sayesinde çocuğuna kavuştu

Özel bir hastanede bir kız çocuk dünyaya getiren anne, eve döndüğünde çocuğun erkek olduğunu görünce şok geçirdi. Hemen hastaneye koştu. Anne, baba ve o gün doğan diğer iki kız çocuğa DNA testi uygulandı. Ailenin gerçek çocuğu hiç şüpheye yer kalmayacak şekilde belirlendi.

Tükürükten kimlik testi

Enstitünün teknik imkanları, sigara izmaritine bulaşan tükürük salgısından iç çamaşırına bulaşan vücut salgılarına, lekelere kadar DNA testi yapma olanağı sağlıyor. Adli olaylarda, olay yerinde bırakılmış tek bir sigara izmariti, katilin kimliğini ele veriyor.