Z jenerasyonu sözlüğü
Güncelleme Tarihi:
Son dönemde ‘Z jenerasyonu’ diye adlandırılan 1995 sonrası doğumlular arasında yeni bir dil oluştu. İngilizce sözcükler, İngilizce-Türkçe karışık ifadelerden oluşan bu yeni dil sadece sosyal medyayla sınırlı kalmayıp günlük konuşmalarda da kendini göstermeye başladı.
SOSYAL medyanın çağın iletişim kanalları içindeki ağırlığı arttıkça bu mecrada kendini kısa yoldan ifade etmenin seçenekleri de çoğalıyor. Özellikle gençler arasında adeta yeni bir dil oluştu. Oluşan bu yeni dil sadece sosyal medyayla sınırlı kalmayıp günlük konuşmalarda da kendini gösterdi. Türk Dil Kurumu’nun internet sitesinde geçtiğimiz günlerde sosyal medyada kullanılan yeni sözcük ve ifadelerle ilgili Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sedat Balyemez tarafından kaleme alınmış bir yazı yayımlandı. Prof. Dr. Balyemez yazısıyla ilgili olarak şunları söyledi:
“Bu meselenin temeli ‘anlatmak, anlaşılmak, fark edilmek’ gibi insanî ihtiyaçlara dayanıyor. Beğenelim veya beğenmeyelim, doğru veya yanlış olsun dilde biçim ve anlam bakımından değişiklikler ve yenilikler her zaman karşımıza çıkabilir. Hayatımıza yeni giren sosyal medya kaynaklı söylemlerin kalıcı olup olmayacağını veya genel dile yerleşip yerleşmeyeceğini de elbette zaman gösterecek.
‘CHAT’ GİTTİ ‘DM’ GELDİ
Modanın etkisinin geçmesiyle kelimelerin dildeki varlığı da zayıflayabiliyor. Mesela bundan 20 yıl kadar önce MSN ve sohbet siteleri yaygındı. Buna bağlı olarak ‘chatleşmek, chat yapmak’ sözcüklerini çok duyardık. Şimdiyse ‘DM’den yazmak’ yaygınlaştı. Bunun yanında elbette bazı kelimeler, sosyal medya ile sınırlı kalmayabilir. Özellikle insan davranışıyla ilgili kelimelerin psikoloji bilimine ve oradan da genel dile yerleşmesi mümkün. En büyük beklentimiz, bunların yerleşik kelimelerle karşılanması. Mesela ‘love bombing’ için ‘aşk bombardımanı’, ‘ghosting’ içinse ‘görünmez olma’ ilk aklıma gelenler. Bu yolla hem söz varlığımızı zenginleştirmiş hem de yeni alıntıların önüne geçmiş oluruz.”
‘KENDİLERİNİ KANITLAMAYA ÇALIŞIYORLAR’
HER yeni dijital platformun yeni kurallar ürettiğine dikkat çeken Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya ve İletişim Bölüm Başkanı Prof. Dr. Deniz Yengin ise şöyle konuştu: “Platformlar çeşitlendikçe yeni bir dilin ortaya çıkması normal bir durum. Günlük yaşamda sosyal medya dilini kullanan gençlere çok rastlıyorum. Bunu yapmalarının nedeniyse dikkat çekmek ve yeni trendleri bildiğini göstermeye çalışmak. Ayrıca tüm bunları yaparken ‘İngilizce biliyorum’ demek de istiyorlar.”
İŞTE GENÇLERİN YENİ DİLİ
- Love bombing: Türkçe karşılığı ‘aşk bombardımanı’. Bu kelime kullanıcıların flört ettikleri kişileri ilgi yağmuruna tutmalarını ifade ediyor.
- Ghosting: ‘Hayaletleme’ olarak Türkçeye çevrilebilen bu sözcük, iki kişinin konuşması sırasında diğerinin bir anda ortadan yok olması anlamına geliyor.
- Gaslighting: Karşı tarafın yapmadığı bir şeyi yaptığına inandırma ya da ikna etme yöntemi olarak kullanılıyor.
- Zombieing: Geçmişte ‘ghosting’ tavrına bürünen birinin yeniden iletişim kurmaya başlaması anlamına geliyor.
- Date’e çıkmak: Biriyle randevulaşarak buluşmak.
- Match etmek: Çoğunlukla giyim ya da yemek içeriklerinde kullanılan bu tanım eşleştirmek anlamına geliyor.
- Yeto: Türkçe ‘yeter’ kelimesinin kısaltması olan bu tanım, hem video hem de yazılı içeriklerde tercih ediliyor.
- DM’den yazmak: Kullanıcıların birbirlerine gönderdikleri mesajları özelden yazmaları anlamına geliyor.
- Erko: Çoğunlukla kadın kullanıcıların kullandığı bu kelime ‘erkek’ kelimesinin kısaltılmasından oluşuyor.
- Stalklamak: Kullanıcıların, başka bir kullanıcının sosyal medya profilini ondan habersiz incelemesi anlamını taşıyor.
- Cringe: Başkası yerine utanmak anlamına gelen ‘cringe’ ifadesi, birini gülünç duruma düşüren fotoğraf ve videoların altına yorum olarak yazılıyor.
- Vibe almak: Karşı taraftan alınan duygu, his ya da izlenimi ifade ederken kullanılıyor.
- Shiplemek: Dizi veya film oyuncularını birbirlerine yakıştırmak anlamına geliyor.
- OK Boomer: Genellikle karşı tarafı yatıştırmak veya tartışmayı sonlandırmak için kullanılıyor. Aynı zamanda 1946-1964 yılları arasında doğanları tanımlayan ‘baby boomer’ neslinin tutumlarını reddetmek veya alay etmek için de söyleniyor.
- Dump: Kullanıcılar sosyal medyada birbirinden farklı birçok fotoğrafı aynı anda paylaştıklarında kullanıyorlar.
