Yüzyılın operasyonu

1985 yılı... Ä°ran'ın baÅŸkenti Tahran, Irak bombardımanı altında. 215 Japon vatandaşı ülkeden çıkamıyor. Hiçbir havayolu, tehlikeyi göze alamıyor.Sonunda, bir THY uçağı 2 pilotuyla havaalanına iniyor. Bombalarla sarsılan Tahran'dan 215 Japon'u kurtaran kahraman Kaptan Pilot Ali Özdemir ve Yardımcı Pilot Koray Gökberk'in hikayesi, Japonya'nın yarı resmi yayın kuruluÅŸu NHK'nın ‘‘Project X’’ programına konu oldu. Bir saat süren ve büyük ilgi gören programda Türk pilotların kahramanlıkları izleyicileri çok etkiledi. Japonlar onların yaptığının övgüye deÄŸer olduÄŸunu söyledi. TAHRAN’DA SIKIÅžIP KALDILAR Program, ÅŸu anonsla baÅŸladı: ‘‘İran'da yaÅŸayan Japon ÅŸirketlerinin çalışanları, teknisyenler ve ailelerden oluÅŸan 450'den fazla kiÅŸinin bu ülkeden ayrılması için tanınan sürenin bitimine az zaman kalmıştı. Fakat ülkeden ayrılamıyorlardı. Yabancı havayolu ÅŸirketleri, kendi vatandaÅŸlarına öncelik tanıyordu. Ä°ran'da kalan Japonlar, hava saldırısı tehdidi altındaydı. Dönemin (Japonya'nın) Tahran Büyükelçisi Yutaka Nomura'nın giriÅŸimleriyle Türk Hava Yolları özel sefer düzenledi. Bu yüzyılın sınır ötesi kurtarma operasyonuydu.’’ Korkulu günlerin yaÅŸandığı Tahran, zaman zaman tiyatral anlatıma baÅŸvurularak, zaman zaman da o döneme ait görüntülerle ekrana yansıdı. Bu olay, dönemin Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Ä°smet Birsel, uçağı kullanan Kaptan Pilot Ali Özdemir ve Yardımcı pilot Koray Gökberk'in yanı sıra Tahran'daki Japon okulunun öğretmeni Naoki Agata ve o dönemde 8 aylık hamile olan eÅŸi, Büyükelçi Nomura ve Tokyo Bankası yetkilisi Satoru Nori gibi yaÅŸayanların aÄŸzından aktarıldı. BEBEĞİNÄ° KAYBETME KORKUSUNaoki Agata, iki küçük oÄŸlu ve 8 aylık hamile eÅŸiyle 1985 yılının 11 Mart gecesi evinin yakınlarında meydana gelen büyük bir patlamayla sarsıldıklarını belirtirken, bayan Agata, ‘‘En çok su kesemin patlamasından korkuyordum’’ dedi. YaÅŸadıkları korku ‘‘EndiÅŸeden çorba bile içemiyorlardı’’ sözleriyle anlatıldı. Büyükelçi Nomura, vatandaÅŸlarına ‘‘Bir an önce ülkeden ayrılın’’ uyarısında bulundu. Böylece 450 Japon'un acilen tahliyesi baÅŸladı, ancak ayrılmak isteyenler yabancı havayolu ÅŸirketlerinde yer bulamıyordu. Irak lideri Saddam Hüseyin, Ä°ran hava sahasından geçecek sivil uçakların vurulacağını ve saldırının da 19 Mart'ta saat 20.30'da baÅŸlayacağını ilan etmiÅŸti. ‘‘Japonlar, Tahran'da adeta kısılı kalmışlardı.’’ Nori o günleri, ‘‘Her gün havayolu ÅŸirketlerine gidip yer soruyorduk. Artık aramızda selamlaÅŸma (Yer buldun mu?) ÅŸekline dönüşmüştü. İçimizi bir kötümserlik kaplamıştı. Ãœlkeden çıkamayacağımızı düşünüyorduk’’ diye anlattı. JAPON HAVAYOLU ŞİRKETLERÄ° KORKTU Büyükelçi Nomura, DışiÅŸleri Bakanlığı aracılığıyla özel bir uçak istedi. Fakat Japon havayolu ÅŸirketleri Ä°ran ve Irak'ın garantisi olmadan uçmayı reddediyordu. Irak'tan garanti almak imkansızdı. Tek çare diÄŸer ülkelerin havayolu ÅŸirketlerinde yer bulmaktı. Rica minnet 200 kadar insana yer bulunmuÅŸtu. Ancak 215 Japon, açıkta kalmıştı. Bunun üzerine Nomura, yakın dostu Tahran'daki Türk Büyükelçisi Ä°smet Birsel'e baÅŸvurdu. Nomura'nın ‘‘Japonları kurtaracak bir çözüm yok mu?’’ sorusu üzerine Büüykelçi Birsel, hemen Türkiye'ye bir mesaj gönderip ‘‘Japonlar için THY özel sefer yapamaz mı?’’ diye sordu. Bu talep BaÅŸbakan Özal'a ulaÅŸtı... Özal; ‘‘Japonları kurtarmak için Türkleri tehlikeye mi atacağız?’’ diye düşünuyordü. ÖZAL’A ESKÄ° BÄ°R TANIDIKTAN TELEFONTam o sırada Ä°toçu firmasının Türkiye ÅŸubesinde çalışan TakaÅŸi Morinaga, eskiden tanıdığı BaÅŸbakan Özal'ı telefonla arayıp yardım talebinde bulundu. Özal'ın kararı, saldırıya 25.5 saat kala Büyükelçi Nomura'ya, Büyükelçi Birsel tarafından iletildi: ‘‘Yarın THY Japonlar için özel sefer düzenleyecek.’’ Tahran Havaalanı'nda uçağın kalkışı beklenirken patlama sesleri duyuluyordu. Kaptan pilot Ali Özdemir,‘‘İçimizde öyle bir heyecan vardı ki... Uçaksavar füzeleri uçağın yanından, 5 metre yakınından geçiyordu’’ diyor. WELCOME TO TURKEY ANONSU THY uçağı, Irak saldırısının baÅŸlamasına 3 saat kala havalandı. Yolcular bir roketle vurulmamak için dualar ediyordu. Kaptan Pilot Ali Özdemir'in ‘‘Welcome to Turkey’’ (Türkiye'ye hoÅŸ geldiniz) anonsu herkesi sevindirdi. Nori, bu anonsla hissettiklerini, ‘‘Oldukça sade bir anonstu ama bizim için çok önemliydi’’ diye anlatıyor. Nori, Özdemir'in söyleÅŸi sırasındaki sesini duyunca ne hissettiÄŸi sorusuna da ÅŸu yanıtı verdi: ‘‘Evet hafızamda kalan bir sesti. Ama bugün ilk kez dinleyince, evet o ses dedim. On binlerce teÅŸekkür etmek isterim.’’ Kaptan pilot Ali Özdemir programda ‘‘Görevi kabul etmemek aklımızdan bile geçmedi. Japonlara karşı Türk milleti olarak sempatimiz vardır. Japonları severiz. Bu görevi seve seve gene yaparız’’ dedi.MARMARA DEPREMÄ°NDE YARDIM Bu olay uçakta bulunanlar tarafından hiç unutulmadı. 17 AÄŸustos 1999 Marmara depremi üzerine o uçakla Tahran'dan çıkanlardan Mitsubishi Bankası'ndan Satoru depremzedeler için para yardımı kampanyası baÅŸlatmıştı. Ankara'ya gelen Satoru, toplanan 5 milyon yeni, yetkililere iletti. Ä°toçu firması'ndan Morinaga ise tüm çalışanlarına, depremzedeler için destek çaÄŸrısı yaptı. TOKYO/a.a.Roketlerin aleviyle kendimize geldikKAPTAN pilot Ali Özdemir, çok tehlikeli bir göreve gittiklerinin bilincine sonradan vardıklarını belirterek, ‘‘Havada uçuÅŸan roketlerin çıkardığı alevleri görünce kendimize geldik. Ama yaptığımızın kutsal bir görev olduÄŸunu bildiÄŸimiz için korkmadık’’ dedi. Savaşın tam ortasında Japonlar'ın kurtarılması görevini Lufthansa, Air France gibi havayolu ÅŸirketlerinin kabul etmediÄŸini bunun üzerine dönemin THY Genel Müdürü Yılmaz Ural tarafından bu iÅŸ için görevlendirildiklerini belirtenÖzdemir o günleri şöyle anlattı: ‘‘Hareketimizin ardından Tahran Havalimanı'nda karartma yapıldığını öğrenince Ankara'ya geri döndük. Kısa süre sonra tüm riskleri göze alıp tekrar havalandık ve Tahran'a vardık. DehÅŸet içindeki Japonlar'ın korku dolu bakışlarını hissedebiliyorduk. Ä°ÅŸte o anda yaptığımız iÅŸin girdiÄŸimiz riske deÄŸer olduÄŸunu anladım. Yolcuları alıp, bombalarla sarsılan Tahran'dan havalandık. DehÅŸet yolculumuz 8 saat sürdü. DC-10 tipi uçakla, Japon yolcularımızı saÄŸsalim Ankara'ya getirdik. Daha sonra Japon Hükümeti yetkililerinin Türk Hükümeti yetkililerine teÅŸekkür ettiÄŸini öğrendik. Ancak bize, teÅŸekkür edilmedi. Olsun yine de kimseye kırgın deÄŸiliz. O dönemde yaptığımız güzel iÅŸin bugün anılmasından çok mutluyuz.’’ Â