Çoğu kişinin aklına bile gelmiyor ama... Kanserde bu sıra dışı belirtilere dikkat!

Kanser en yaygın ölüm nedenleri arasında kardiyovasküler hastalıklardan sonra ikinci sırada. Uzmanlar hastalıkla savaşta erken teşhisin öneminin altını kalın çizgilerle çiziyor.

Olağandışı şişlikler, inatçı öksürük ve baş ağrıları gibi belirtiler, doktorların dikkat etmemizi söylediği kanser uyarı işaretleri. Hemen herkesin bildiği bu belirtilerin yanı sıra vücudumuzun verdiği öyle sinyaller var ki bir tümörden şüphelenmek çoğu kişinin aklına bile gelmiyor. Tuvalette suyun üstünde yüzen dışkı, aşırı terleme ve işitsel halüsinasyonlar, tümörlere işaret eden belirtilerden bazıları.

Dünyanın en büyük bağımsız kanser araştırma kuruluşu Cancer Research'ün yöneticilerinden Karis Betts, geçtiğimiz günlerde Daily Mail'e yaptığı açıklamada, pek çok farklı olası semptomu bulunan 200'den fazla kanser türü olduğunu vurgulayarak, “Hepsini bilmeniz imkânsız. Bu nedenle kendinizde normal olmayan ya da geçmeyen herhangi bir şey fark ederseniz mutlaka doktorunuza danışın. Muhtemelen kanser değildir. Ancak kanserse erken teşhis tedavinin başarılı olma olasılığının daha yüksek olduğu anlamına gelir” dedi.

Peki hangi sıra dışı belirtiler hangi kanseri işaret ediyor?

Tıbbi onkoloji uzmanları Prof. Dr. Kerem Okutur ve Doç. Dr. Özge Gümüşay ile konuştuk.

YÜZEN DIŞKI PANKREAS KANSERİNİN UYARICISI OLABİLİR

Garip bir bağlantı gibi görünse de suyun üzerinde yüzen dışkı pankreas kanserinin erken uyarı işareti olabilir.

Pankreas kanserinin sinsi bir kanser türü olduğunu, çoğu zaman hastalık ilerledikten sonra tanı alınabildiğini söyleyen Gümüşay, “Hastalar en sık sırta yayılan karın ağrısı, ani kilo kaybı, iştah kaybı, yeni gelişen şeker hastalığı, ciltte ya da gözün beyaz kısmında sararma, dışkı renginde açılma, idrar renginde koyulaşma gibi semptomlar ile başvuruyor. Ne var ki eğer tümör pankreatik kanalı tıkarsa sindirimde görevli olan pankreas enzimleri ince bağırsağa ulaşamaz ve gıdaların emilimi tam sağlanamaz. Sindirimin tam olamadığı durumlarda da ishal görülebilir. Böylelikle yüksek yağ oranına sahip dışkı su üzerinde yüzebilir, yapışkan ve daha açık renkli olabilir” dedi ve bu semptomların pek çok farklı durumda da karşımıza çıkabileceğinin altını çizdi:

“Yüksek lifli gıdalar tüketenlerde, bazı sindirim sistemi enfeksiyonlarında, emilim bozukluklarında, kistik fibroziste, çölyak hastalığında, irritabl bağırsak sendromunda, karaciğer hastalıklarında, safra yolları hastalıklarında, safra kesesi taşı olanlarda, ince bağırsak hastalıklarında yüzen dışkı görülebilir. Bu nedenle sadece yüzen dışkı şikâyeti varsa hemen kanserden şüphelenmek gerekmese de mutlaka bir uzmanın görmesi gerekir.”

BEYİN TÜMÖRÜ PSİKİYATRİK SEMPTOMLARLA KARIŞTIRILABİLİR

Rastgele sesler duymak, bazen de gerçek sesler duyduğunu düşünmek genellikle bir psikiyatrik hastalığın belirtisi olarak tanımlanır. Ancak kanser belirtisi de olabilir.

Gümüşay, beyin tümörü bulunan hastaların sıklıkla baş ağrısı, epileptik nöbet, kusma, bitkinlik, dalgınlık, vücudun bazı yerlerinde güç kaybı, denge problemleri, görme ve konuşmada problemler ile uzmanlara geldiğini ifade ederek, “Bunların yanında mental ve davranışsal değişiklikler, unutkanlık, kişilik değişikliği de görülebilir. Ancak beyin tümörlü hastalar nadiren başka bir bulgu olmadan işitsel halüsinasyonlar gibi psikiyatrik semptomlar ile de gelebilir” dedi.

İşitsel halüsinasyonların hemen her zaman anormal karşılandığını belirten Okutur, “Genellikle bu duruma Alzheimer, demans, şizofreni gibi nörolojik rahatsızlıklar sebep olur. Ancak beyin tümörleri de bazen işitsel halüsinasyonlarla kendini gösterebilir. Özellikle de frontal ve temporal beyin loblarından kaynaklanan tümörlerde, bu durum karşımıza çıkabilir. İşitsel halüsinasyonlar, beyin tümörleri için çok tipik bir bulgu olmasa da mutlaka bir uzman görüşüne başvurulmalı” ifadelerini kullandı.

 İHTİMAL DÜŞÜK AMA ÖLÜMCÜL

Tırnakların rengine ve şekline dikkat etmek hayat kurtarabilir. Tırnakta saptanan değişiklikler pek çok hastalığın habercisi olabildiği gibi kanserin de belirtisi olabilir.

Tırnaklarda en sık saptanan kanserin malign melanom adı verilen cilt kanseri türü olduğunu söyleyen Gümüşay, “Tüm melanomlara bakıldığında, bu türün tırnak altına yerleşimi aslında oldukça nadirdir ve melanomların yüzde 1’inden azını oluşturur. Ancak ilerlediği zaman başka yerlere yayılıp ölümcül olabildiği için tırnak melanomlarının erken tanısı büyük önem taşır. Bu tip melanomlar diğerlerinden farklı olarak güneş ışığı maruziyeti olmadan ortaya çıkar ve asıl oluşum nedeni de bilinmez. Sıklıkla el ve ayak başparmağının tırnak altında gelişen kahverengi-siyah renkli lezyonlardır. Tırnak altında siyah, kahverengi veya mavi renk değişikliği ya da çizgilenmeler fark edildiğinde mutlaka dermatoloji uzmanına başvurulmalı ve bu lezyonların kanser şüphesi taşıyıp taşımadığı incelenmelidir” diye konuştu.

DENGESİZLİK YAŞLILARDA NORMAL GÖRÜLÜYOR AMA…

Bir şeyleri düşürmek, dengenizi kaybetmek ve biraz beceriksiz olmak, genellikle demans ile ilişkilendirilmekle birlikte kanserin de bir belirtisi olabilir.

Dengesizlik gibi durumların anormal olarak nitelendirildiğini vurgulayan Okutur, “Bu belirtiler kansızlıktan tutun beyin tümörlerine kadar birçok hastalıktan kaynaklanabilir. Özellikle yaşlı kişilerde zamanla normal görülse de doğru bir yaklaşım değil bu. Daha önce hiçbir şikâyeti olmayan kişilerde yeni başlayan dengesizlik ve buna eşlik eden baş dönmesi, bulantı gibi belirtilerde akla mutlaka beyin tümörleri gelmeli” dedi.

Gümüşay ise beyin tümörü olan hastalarda özellikle de beyincikte yerleşen tümörlerde dengede kalmada zorluklar gözlendiğini ifade ederek, semptomun hangi hastalıktan kaynaklandığını anlamak için bazı detayların önemli olduğunu söyledi:

“Demans ya da yaşlanmayla ortaya çıkan bu şikâyetler uzun bir zaman içinde gelişirken, beyin tümörüne bağlı semptomlar daha kısa sürede ortaya çıkar. Dengede bozukluk ve denge kaybı, beyin tümörlerinde görülebilen bir semptomdur ve bu şikâyete tümörün boyutu ve yerleşim yerine göre sıklıkla baş ağrısı, bilinç durumunda değişiklik, epileptik nöbet, görmede bulanıklık, konuşmada bozukluk, güç kaybı, bulantı-kusma gibi ek semptomlar eşlik eder.”

BEYİN TÜMÖRÜ KİŞİLİK DEĞİŞİKLİĞİNE SEBEP OLUYOR

İster bir enstrüman çalmak olsun ister bir spor takımının parçası olmak, bir hobiden vazgeçmemizin birçok sebebi olabilir. Ancak en keyif aldığınız hobinize olan ilginizin birdenbire kaybolması pek normal karşılanmaz ve uzmanlara göre bir kanser belirtisi olabilir.

Örneğin yıllardır sağlık psikolojisi alanında çalışmakta olan Dr. Suzanne Scott’ın gerçekleştirdiği bir araştırmada, beyin kanseri hastaları aktivitelere daha az ilgi duyduklarını, ayrıca ilişkilerini, işlerini ve hobilerini umursamadıklarını bildirmişti.

Gümüşay, hastaların beyin tümörünün bulunduğu beyin lobuna göre farklı semptomlar gösterdiklerini söyleyerek, “Frontal lob dediğimiz beynin ön lobunda yerleşen tümörler kişilik değişikliğine sebep olabilir ve bu da hastaların ailesi, arkadaşları ile olan sosyal ilişkilerini doğal olarak etkileyebilir. Yine tümörün lokasyonuna bağlı olarak kişide daha önce çalabildiği bir müzik aletini çalamama ya da yapmaktan hoşlandığı şeylere ilginin azalması da gözlemlenebilir. Ancak kişi başka hiçbir şikâyeti yokken karşımıza sadece 'Sevdiğim hobiler artık ilgimi çekmiyor' şikayetiyle geldiğinde ilk düşünülecek hastalık beyin tümörü olmaz. Bu hastalarda öncelikle depresyon, psikoz, Parkinson gibi hastalıkların olup olmadığı araştırılmalıdır” dedi.

TERLEME SÜREKLİLİK KAZANIRSA ŞÜPHELENİLMELİ

Hava sıcakken, egzersiz yaparken veya hastayken aşırı terlemek normaldir. Ancak neredeyse kendi terinizden oluşan bir havuzun içinde uyanıyorsanız bu hipertiroidi, kan şekeri düşüklüğü, menopoz veya anksiyete dahil çok sayıda durumun işareti olabilir. Bununla birlikte Cancer Research uzmanları çok terlemenin lenfoma, karsinoid tümörler, lösemi, mezotelyoma, kemik kanseri ve hatta karaciğer kanseri belirtisi olabileceğini belirtiyor.

Terlemenin fizyolojik bir bulgu olduğunu ve tüm insanların terlediğini vurgulayan Okutur, “Terleme, terlemeye yol açabilecek herhangi bir faktör olmadığı durumlarda karşımıza çıktığında ve süreklilik kazandığında, bunun bir hastalıktan kaynaklandığını düşünmek gerekir. Yukarıda sayılan kanserlerde ortaya çıkan terlemenin nedeni tümör hücrelerinden kana salgılanan ve terlemeye yol açan bazı moleküllerdir. Lenfomada görülen terlemenin bir özelliği de geceleri artması ve hava sıcak olmadığında bile yoğun bir şekilde görülmesidir. Dolayısıyla terleme kanserin bir belirtisi olabilir. Terleme sürecine kilo kaybı, iştahsızlık, halsizlik ve ateş gibi belirtiler de eşlik ediyorsa mutlaka bir uzmana gidilmelidir” ifadelerini kullandı.

KANSERE ÖZGÜR SPESİFİK BİR BELİRTİ YOK

Çok sayıda kanser türü ve çok sayıda belirti olduğunu vurgulayan Okutur, “Ancak bu belirtilerin çoğu kansere özgü değil. Zaten spesifik olarak kansere özgü diyebileceğimiz bir belirti de yok. Bu nedenle en önemli şey beden farkındalığına sahip olmak. Her insanın kendi vücudunun kendine özgü tepkileri vardır ve bunların farkında olmak gerekir. Yolunda gitmeyen bir şey fark edildiğinde ise elbette bir doktora başvurmak izlenebilecek en sağlıklı yol” uyarısında bulundu.