Yüzde 1'i dünyayı sarsmaya yetti

Wikileaks, bu süre içinde toplam 251 bin 287 belgeden sadece yüzde 1’ini, yani 2 bin 628 adetini yayımladı.

Bugüne kadar yayımlanan belgelerin ortaya çıkardığı sonuçlar ve gelecekte neler yaşanabileceğine dair tahminler şunlar:

ULUSLARARASI İLİŞKİLERİN ÜZERİNDEKİ ÖRTÜ KALDIRILDI

Wikileaks, ABD diplomasisinin perde arkasını, dünya kamuoyunun bugüne dek görmediği bir biçimde gözler önüne serdi. İfşa edilen en dikkat çekici detaylar, Arap ülkelerinin planladığı İran saldırısı, Çin’in müttefiki Kuzey Kore’yi çökertme planları ve ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton’ın diplomatlarından yabancı meslektaşlarının bilgisayar şifreleri, parmak izleri ve hatta DNA’larını toplamalarını istemesiydi.

ABD’li diplomatlar, meslektaşları hakkında casusluk yaptıklarını defalarca reddetti. Washington merkezli Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi analisti Anthony Cordesman, bazı belgelerin içerikleri gereğince daha az sarsıcı olduğunu belirtti. Cordesman, Arap dünyasının İran’a yönelik saldırganlığının, Tahran’ın nükleer programı süresince yaşanan gerginlikte büyüdüğünü söyledi.

Belgelerde ortaya çıkarılan parmak izleri, uçuş bilgileri ve diğer kişisel bilgilere değinen Cordesman, “Dünyada istihbarat topluluğuna hizmet etmeyen tek bir diplomatik birim yok” ifadesini kullandı.

LİDERLERİN NASIL YALAN SÖYLEDİĞİNİ GÖSTERDİ

Belgeler, dünya liderlerinin birbirlerine, müttefiklerine ve kendi vatandaşlarına defalarca yalan söylediklerini de ortaya koydu.

Irak savaşı esnasında görevinden istifa eden eski İngiliz diplomat Carne Ross, diplomasinin “entrikalarla dolu, ikiyüzlü bir meslek olduğunun ortaya çıktığını” belirtti.

Ross, bugüne kadar gördüğü en ikiyüzlü diplomasi örneğinin, 2009 yılında Yemenli üst düzey bir politikacının parlamentoda yalan söyleyerek ABD’nin saldırılarını gizlediğini, Devlet Başkanı Ali Abdullah Saleh’in de bu konu hakkında şaka yaptığını anlatan belge olduğunu söyledi.

Ancak başka örnekler de mevcut. Bir belgede, Gazze’ye uyguladıkları deniz ablukasının Hamas’ı hedef aldığı konusunda ısrar eden İsrailli yetkililer, ablukanın aslında Gazze ekonomisini çökmenin eşiğine getirmek amacını taşıdığını kabul ediyor.

Bir diğerinde, Katar Başbakanı Şeyh Hamid bin Casim bin Cabir el Tani, ülkesinin İran ile olan yakın bağını maskaralık olarak ifade ediyor. Belgede el Tani’nin, “Bize yalan söylüyorlar, biz de onlara yalan söylüyoruz” dediği belirtiliyor.

ABD DİPLOMASİSİNİ SARSTI

İtalya’nın Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Wikileaks belgelerinin yayımlanmasını, “diplomasinin 11 Eylül’ü olarak” nitelendirdi. Belgelerin ortaya çıkması, bazı dünya liderlerini sinirlendirdi. Başbakan Tayyip Erdoğan, İsveç’te banka hesapları olduğunu iddia eden ABD’li diplomatların cezalandırılmasını talep etti. Pakistan’da bulunan nükleer materyallerin saklı tutulmasına yönelik belgeler, zaten gergin olan ABD-Pakistan ilişkilerinde tansiyonu iyice yükseltti. Rusya ise ABD’yi küstah ve dürüstlükten uzak olmakla suçladı.

ABD Dışişleri Bakanlığı hızla toparlansa da, bazı isimlerin kariyerleri ciddi zarar görebilir. AP haber ajansına konuşan yetkililer, Trablus Büyükelçisi Gene Cretz’in, Libya Lideri Muammer Kaddafi’nin tuhaf huyları hakkında kullandığı ifadelerin ardından işini kaybedebileceğini belirtti.

Belgelerden, ABD’nin müttefiki ülkelerdeki yetkililer de nasibini aldı. Almanya Dışişleri Bakanlığı Özel Kalem Müdürü, Washington’a bilgi gönderdiği ortaya çıkınca kayıplara karıştı. Afganistan Devlet Başkanı Hamid Karzai’nin zayıf ve paranoyak olduğunu söylediği iddia edilen Ekonomi Bakanı’na istifa baskısı geldi. İngiltere Merkez Bankası başkanı Başbakan David Cameron hakkındaki şüpheleri ABD’nin Londra büyükelçisiyle paylaştığı için eleştiriye maruz kaldı.

SIRADA NE VAR?

Wikileaks’in veya “basındaki ortaklarının” tüm belgelerin üzerinde geçip geçmediği belli değil. Wikileaks’in kurucusu Julian Assange, daha önce belgelerin yayımlanmasını hızlandıracaklarını duyurmuştu. Ancak bu konuda siteye gönderilen e-mailler cevapsız kaldı.