Yunanistan’dan Rumlar geldi

Arnavutköy'deki Ayi Sitrati Taksiarhi Kilisesi'nin 100. yılı nedeniyle yapılan törene bir zamanlar Yunanistan'a göç etmiş Rumlar da katıldı.

Onlar, Hz. İsa'nın vaftizinde Haç'ı denize atan, ayinden sonra da denize girenler idi. Paskalya yortusunda bütün köyü dolaşan, 20 Temmuz'da Büyük Ayazma'da İlyas Peygamber'in gününü büyük bir coşku ve neşeyle kutlayanlardı. Temmuz'da Küçük Ayazma'da kutlanan Aya Kiraki gününden sonra büyük eğlenceler yapıp laternalar çalanlardı.

Onlar 6-7 Eylül ve Kıbrıs olaylarında Arnavutköy'ü terketmiş Rumlar'dı...

Arnavutköy'den göçetmek zorunda kalan bu insanlar, dün sabah bir zamanlar onları her pazar biraraya getiren Ayi Strati Taksiarhi Rum Ortodoks Kilisesi'nde tıpkı eski günlerde olduğu gibi buluştular.

Eski bir Rum köyü olan, kilise ve ayazmaları ile ünlü Arnavutköy'de bu kilisede buluşmalarının nedeni vardı.

Kilisenin son restorasyonundan bugüne tam 100 yıl geçti. Bu nedenle Yunanistan ve İstanbul'un çeşitli semtlerinden mis kokulu, tertemiz giymiş kadın, erkek, yaşlı genç, zenci beyaz, Rum Türk yüzlerce insan; sabahın erken saatlerinde kilisenin önünde idi.

Bir zamanlar 6 bin Rum yaşıyordu Arnavutköy'de şimdi ise topu topu 124. Patrik'i beklerken kilise bahçesinde duygusal anlar yaşandı.

Çocuklukları birlikte geçmiş şimdi 60'larında olan kadınlar birbirlerine sarılıp ağladı. Bozuk bir Türçe ile ‘‘Ben Niko'nun hanımıyım'' diyen Rum kadın, ‘‘İbrahim Amca öldü mü?'' diye soran Rum erkek.

‘‘O vakit Akıntı Burnu boyunca sizi mis gibi bir koku takip ederdi. Kısa etekli marikalar yürürdü sahilde'' diyerek gelenlere nostaljik anlar yaşatan semt sakini Türk kadın.

Ayin saat 9.00'da başladı. Patrik saat 9.40'da kiliseye vardığında kilise çanları üç kez çaldı. Patriğin elini öpmek için herkes sıraya girdi. Kilise içinde ikona ve vitrayların önünde mumlar yakıldı, dualar edildi. Kilise papazı gelenleri kutsadı. Tören 12'ye dek sürdü.

Arnavutköy'de mum adayanlar, denize haç atan Rumlar gözü yaşlı sessiz sedasız semtten ayrıldı.

Yorgun kilise

Aslında kilise 1600 yıllık ve semtin ilk kilisesi. Haç planlı, büyük kubbeli ve görkemli çan kuleli görünümü ile İstanbul'da Osmanlı döneminde yapılmış en büyük Rum kiliseleri arasına girmiş.

Kilise deprem ve yangınlar geçirmiş. Mega Revma'dan Arnavutköy'e adlı kitapta kilisenin başından geçenler şöyle anlatılıyor:

‘‘1677'de ilk tamiri görmüş. 18. yüzyıldaki yangınlarda iki kez yanmış. Tabanı mermer, duvarları tuğla ve çatısı kiremit olan yapı 1796'da tamirattan bir yıl sonra bahçesindeki ağaçlarla beraber yanmış. Yenilenen kilise 1798'de tekrar ibadete açılmış ancak kısa bir süre sonra tekrar yanmış. Padişah III. Selim zamanında tekrar yapılan kilisenin boyutları bu kez daha büyük tutulmuş, ancak maddi imkansızlıklardan kilisenin tamamlanması 19. yüzyılın ortalarına dek sarkmış. Köy halkının yardımları ile 1834 ve 1845'te iki defa tamir edilen kilise tamirden sonra, 1894 İstanbul depremine kadar sadece 50 yıl kullanılabilmiş.''

Depremde zarar gören kilisenin yerine 1895-1899 yılları arasında bugün görülen kubbeli ve görkemli kilise Arnavutköylüler'den ve İngiltere Sefiri Konstantin Muçuro Paşa'dan toplanan paralarla yeniden yapılmış.