Yumurtalar Kıbrıs’tan spermler Danimarka'dan

BaÅŸka birinin yumurtası veya spermiyle çocuk sahibi olmak Türkiye'de yasak. Birçok çift Avrupa, ABD, Ä°srail'in yolunu tutuyor. 25 bin doları bulan operasyonlara parası yetmeyenlerin adresi ise LefkoÅŸa'daki Kıbrıs Tüp Bebek Merkezi. Spermleri Danimarka'daki bir sperm bankasından saÄŸlayan merkez, yumurtaları gazete ilanıyla bulduÄŸu KKTC'li gönüllü donör kadınlardan alıyor.C.K'nın resmi kayıtlardaki adı ‘‘gönüllü yumurta donörü.’’ 25 yaşında, üniversite mezunu ve bekar. Yaptığı iÅŸi ‘‘mutluluk vericilik’’ olarak tanımlıyor. Telefonla yaptığımız görüşmede sadece isminin baÅŸ harflerini öğreniyoruz, ipucu olabilecek diÄŸer ayrıntılara girmiyor.‘‘Şimdiye kadar iki kez yumurta verdim’’ diyor kendinden emin bir sesle. Her defasında 8-20 yumurta alındığı düşünülürse, en az 20 yumurta vermiÅŸ. Bunların kaç alıcıya dağıtıldığını bilmiyor. Ä°mzaladığı sözleÅŸme gereÄŸi alıcılarla karşılaÅŸmıyor. Gönlü rahat:‘‘İnsanların çocuk sahibi olmak için varını yoÄŸunu ortaya koyması beni etkiliyor. Yumurtalarımın baÅŸkalarına verilmesi benim için sorun deÄŸil. DoÄŸan çocukları sahiplenme duygusuna kapılmadım, kapılmayacağım. Onları kendi çocuklarım olarak görmüyorum...’’ Ama sohbet ilerleyince itiraf ediyor: ‘‘Aslında bazen alıcıları merak ediyorum...’’DÄ°KKATLÄ° BESLENME Genç kadın donörlüğe gazetede gördüğü bir ilanla baÅŸlamış. Merkezin direktörü Dr. SavaÅŸ ÖzyiÄŸit, donörlere hiçbir ücret vermediklerini söylese de o aÄŸzından kaçırıyor: ‘‘Küçük bir ücret aldım.’’ BaÅŸka kaynaklardan öğrendiÄŸimize göre ‘‘küçük ücret’’ 1000-1500 dolar. C.K'ya göre yumurta donörlüğü ciddi bir iÅŸ. ‘‘Yumurta üretimini artıran ilaçları alırken ciddi bir sorumluluk duygusu hissederim. Ä°yi ve saÄŸlıklı yumurtalar üretebilmek için beslenmeme dikkat ederim. Sigara içmem.’’ Kiralık annelik yapmaya da hazır. Birkaç yıl önce Ä°ngiltere'de bu iÅŸlemin eÅŸiÄŸinden dönmüş. ‘‘Neden olmasın ki? Rahmim benim evim gibi, 9 aylığına kiralık verecektim. Ama aile bu fikrinden vazgeçti...’’Türkiye'de baÅŸkasının yumurta ve spermiyle çocuk hayalini gerçekleÅŸtirmek yasal olarak mümkün deÄŸil. Bu operasyonlar için Amerika, Ä°srail, Ä°ngiltere, Belçika, Yunanistan, Girit'e gidiliyor. Operasyon ABD'de 25 bin, Ä°ngiltere'de 10 bin, Belçika'da 15 bin dolar civarında. Türkiye benzeri yasalara sahip KKTC'de Kıbrıs vatandaÅŸlarının yararlanamadığı donörlü tüp bebek hizmeti Türkiye'den gidenlere verilebiliyor. Ãœstelik 3500-4500 Euro arasındaki fiyatlarla. LefkoÅŸa'daki merkeze ayda ortalama 10-20 çift baÅŸvuruyor. Donör yöntemi baÅŸvurulan son çare. Önce çiftlerin kendi yumurta ve spermiyle gebelik elde edilmesine çalışılıyor. YUMURTA SPERMDEN PAHALIMerkezde kullanılan spermlerin kaynağı Danimarka'daki bir sperm bankası. Dr. ÖzyiÄŸit, ‘‘Burası bir ada. Ä°leride doÄŸurabileceÄŸi sonuçlar nedeniyle Kıbrıs'ta bir sperm bankası kurmadık’’ diyor. Bankaya Müslüman ya da Türk erkeklerinden alınmış sperm sipariÅŸi vermek de mümkün. Aileler daha çok donörün boyu, kilosu, ten renginin kendilerine yakın olmasına dikkat ediyor. Merkezin dikkat ettiÄŸi nokta, ileride çocukların durumdan şüphelenmemesi için verici ile alıcının kan gruplarının aynı olması. Yurtdışından donmuÅŸ halde gelen, saÄŸlık taramasından geçmiÅŸ, sertifikalı spermler merkezde yumurtalarla laboratuvarda döllenip bir kez daha kontrolden geçiriliyor. En saÄŸlıklı üçü anne rahmine yerleÅŸtiriliyor. Yumurtalar ise dondurulmuyor. Donörler önce saÄŸlık taramasından geçiyor. Donörden çok sayıda yumurta alabilmek amacıyla özel ilaçlar kullanılıyor. Yumurta, spermden pahalı. Kıbrıs Tüp Bebek Merkezi yumurta saÄŸladığı yapay döllenmeler için 4500, sperm saÄŸladığı iÅŸlemler için 3500 Euro istiyor.GENCÄ° MAKBULDonörün yaşı önemli. Tercih edilen yaÅŸ 18-30 arası. ‘‘Anne adayı ve donörün hazırlığı 15 gün- 1.5 ay sürüyor’’ diyor Dr. ÖzyiÄŸit. ‘‘Yumurta bağışlamak isteyenin özelliklerini kaydediyoruz. Talep eden olursa, uygun olanları eÅŸliyoruz. Yumurtayı alacak kadın isterse burada hazırlanıyor, isterse Türkiye'de ön hazırlığını yaptırıp sadece embriyon transferi için Kıbrıs'a geliyor.’’ Dr. ÖzyiÄŸit merkezde kayıtlı donör sayısını vermek yerine ‘‘Uzun bir listemiz yok. Vericiden genellikle bir kez yumurta toplamayı tercih ediyoruz’’ demekle yetiniyor. Müşteri profiline gelince... Dr. ÖzyiÄŸit, ‘‘Dindar, muhafazakar, her sosyoekonomik düzeyden insan çocuk sahibi olmak için yumurta veya sperm donasyonuna baÅŸvuruyor’’ diyor.Türkiye’den giden çokKıbrıs'a Türkiye'den gelen aileler iÅŸlemi yakınlarından gizliyor. Bekleme salonunda karşılaÅŸtığımız mahcup bir çiftle konuÅŸmayı denedik. Embriyon transferi tamamlanmış, havaalanına gidecekleri aracı bekliyorlardı. Baba adayı konfeksiyon işçisi. Anne adayının ayağında plastik terlik var. Belli ki elde avuçta ne varsa harcamışlar. Çift sekiz yıllık evliydi. Genç kadın ilaçla yumurtlatıldığını anlattı. Demek ki sperm, Danimarka'dan gelmiÅŸti. EÅŸi araya girdi: ‘‘Bıkmıştık imalı sorulardan. Herkes bizden çocuk bekliyor. Ä°nadına soruyorlardı...’’LefkoÅŸa'daki merkeze baÅŸvuran 23 yaşındaki kadın, küçük bir Anadolu köyünden. Çocuk sahibi olamamış. Aile büyüklerinin sorularından bunalmış, hatta kumayla tehdit edilmiÅŸ. EÅŸiyle karar vermiÅŸler. Doktor önerisiyle Kıbrıs Tüp Bebek Merkezi'ne baÅŸvurmuÅŸlar. Donörden saÄŸlanan yumurtayla eÅŸinin spermi birleÅŸmiÅŸ. Åžimdi ikizleri var. Genç kadın çocuÄŸun ailede bayram havası estirdiÄŸini, ayrıntıların ise eÅŸiyle arasında sır olarak kalacağını söylüyor.Konuk odası mı çocuk odası mı?40'lı yaÅŸlardaki depremzede kadının yumurtalığı çalışmıyordu. Son çare Kıbrıs'a gitti. Donörden yumurta alındı. Babanın spermiyle döllendi. Embriyonlar annenin rahmine yerleÅŸtirilirken, ‘‘Depremzedelere yapılan evimize yeni çıkıyoruz. Orada boÅŸ bir oda var. Ya konuk ya da çocuk odası olacak’’ dedi doktoruna. Sonuç: BoÅŸ oda çocuk odası oldu.Â