Yüce Divan’da yargılanmalı

Yargıtay soruşturmalı

Ankara Barosu Başkanı Metin Feyzioğlu: Ceza usulüne ilişkin hukuk kuralları yürürlüğe girdiği anda, devam etmekte olan bütün iş ve işlemlere derhal uygulanır. Yargıtay’ın yerleşik içtihatları da bu yöndedir. Somut olayda 12 Eylül 2010 tarihli Anayasa değişikliğinden itibaren Genelkurmay Başkanı’nın göreviyle ilgili suçlarda yargılama görevi Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi’ne verilmiştir. Nasıl ki bir bakan veya başbakanı Cumhuriyet Savcısı, bakanlık veya başbakanlık göreviyle ilgili soruşturamazsa ve nasıl ki sulh ceza hâkimi ya da özel görevli ağır ceza mahkemesinin soruşturmayla görevli hâkimi o bakan veya başbakanı tutuklayamazsa, Genelkurmay Başkanı da Genelkurmay Başkanlığı’yla ilgili bir suç işlediği iddiasıyla Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı dışında kimse tarafından soruşturulamaz, Yüce Divan’dan başka bir makam tarafından tutuklanamaz ve yargılanamaz. Yüce Divan’da dava açma görevi Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na ait olduğuna göre soruşturma yapmaya ve soruşturmaya ilişkin tutuklama dahil bütün taleplerde bulunmaya Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı yetkili olmalıdır.

Göreviyle ilgili suç

İstanbul Barosu Başkanı Ümit Kocasakal: Anayasa’nın 148’inci maddesinde yapılan gayet açık. Başbuğ’un işlediği iddia edilen suç işgal ettiği makam ve ona bağlı faaliyetler çerçevesinde o sırada işlenmiştir. Genelkurmay Başkanı evinde pijamasıyla otururken komşusuyla tartışmamıştır, suçlama darbeye teşebbüs etmek. Bu göreviyle ilgili bir suçtur.

Mutlaka Yüce Divan

Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Devrim Güngör: Anayasa’da 2010’da yapılan değişiklikle (Anayasa md. 148/7), Genelkurmay Başkanı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri komutanları ile Jandarma Genel Komutanı’nın görevleriyle ilgili suçlardan dolayı Yüce Divan’da yargılanacaklarına dair hüküm kabul edilerek söz konusu kişilerin hangi mahkeme tarafından yargılanacakları konusundaki tartışmaya son verildi. Yüce Divan’da savcılık görevinin Cumhuriyet Başsavcısı veya Başsavcıvekili tarafından yapılacağı hükmü yer almaktadır. Anayasa’nın bu hükmü karşısında niteliği ne olursa olsun Genelkurmay Başkanı’nın göreviyle ilgili işlediği suçlar bakımından Yüce Divan’da yargılanması gerekir. Daha açık olarak Cumhuriyet Başsavcısı veya vekili tarafından yürütülen bir soruşturma olmadan ve bu kişilerce bir talepte bulunulmadan ve Yüce Divan karar vermeden bir Genelkurmay Başkanı’nın göreviyle ilgili işlediği bir suçtan dolayı tutuklanması mümkün değildir.

Anayasa çok açık

Avukat Turgut Kazan: Anayasa’nın 148’inci maddesi gayet açıktır. Genelkurmay Başkanı, göreviyle ilgili suçlardan dolayı ancak Yüce Divan’da yargılanabilir. Dolayısıyla özel yetkili mahkeme Genelkurmay Başkanı için tutuklama kararı veremez.

Vatandaş Başbuğ değil

Eski Adalet Bakanı Hikmet Sami Türk: Vatandaş İlker Başbuğ olarak değil Genelkurmay Başkanı olarak göreviyle ilgili bir suçlama var. Görevli mahkeme de Yüce Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesi’dir, İstanbul özel yetkili savcısı değil. O mahkemenin savcısının dosyayı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na tevdi etmesi gerekirdi.

Karşıt görüş

Görevden doğan suçu yok

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanı Burhan Kuzu, eski Genelkurmay Başkanı İlker Başbuğ’un Yüce Divan’da yargılanamayacağını belirterek, şöyle konuştu: “Meclis Başkanı, Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarının görevinden doğan suçlara Yüce Divan bakar. Bu kişilerin Yüce Divan’da yargılanması için görevinden doğan suçlar olması gerekiyor. Yüce Divan kimi yargılıyorsa, hepsindeki şart, görevinden doğan suçlar olmasıdır. Başbuğ hakkındaki iddia görevi olmayan bir iş yapmış olması olarak ifade ediliyor. Bu nedenle dosyanın özel yetkili mahkemede görülmesi doğru.”

Özel yetkili mahkeme görevli

 Eski Genelkurmay Askeri Mahkemesi Başkanı Mehmet Sever: Darbeye teşebbüs-örgüt üyeliği iddiasıyla tutuklama kararı verildi. Suç isnadı devlete karşıdır. Suç isnadı nedeniyle özel yetkili mahkeme ve savcılık görevlidir. Darbe suçu görev suçu sayılamaz. Görevle ilgili suç görevi suiistimal, zimmet gibi adli suçlardır.

Darbe görevi yok ki

Çukurova Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Dr. Günal Kurşun: CMK 250’nci madde kapsamında soruşturma yapılmaktadır. Özel yetkili mahkeme görevlidir. İddia edilen darbe yapma, hükümete karşı kara propaganda yaptırma suçlamaları Genelkurmay Başkanı’nın görevleri arasında sayılamaz. Eğer Genelkurmay Başkanı ev sahibi ya da kiracı ilişkisinde olduğu insanla olan kavgasından nasıl Yüce Divan’da yargılanamayacak ise bu suçlama da görevle ilgisi olmadığından kişisel suç kapsamında değerlendirilir. Bu nedenle yargılama Yüce Divan’da yapılamaz.