Yosun zannedilerek toplanıyor! Akdeniz’de yüzde 90’ı tahrip olmuş durumda... ‘Dalgaların ve akıntıların enerjisini azaltıyorlardı ama…’
Güncelleme Tarihi:
Deniz çayırları, sualtı yaşamının koruyucusu olarak bilinirken, iklim değişikliği ve kirlilik gibi faktörler nedeniyle son yıllarda hızla azalıyor. Özellikle yaz sezonunun açılmasıyla sahillerde veya kıyıya yakın bölgelerde deniz çayırlarının yosun zannedilerek toplandığına dair paylaşımlar sosyal medyada dikkat çekiyor. Uzmanlar ise bu yanlış algının deniz ekosistemi için tehlikeli olabileceği konusunda uyarıyor. Peki deniz çayırları tamamen yok olursa bizi hangi sorunlar bekliyor? Prof. Dr. Barbaros Çetin ile mercek altına aldık.
Deniz çayırları, deniz ekosisteminin önemli bir parçası olarak, sualtı yaşamının çeşitliliğini ve sağlığını koruyan kritik bir rol oynuyor. Ancak son yıllarda, ekosistemin bu önemli unsurları endişe verici bir hızla yok oluyor.
Başta iklim değişikliği olmak üzere kirlilik ve insan müdahalesi gibi faktörler, deniz çayırlarının hızla azalmasına neden olurken, bu durum deniz ekosistemindeki dengesizlikleri artırarak, deniz yaşamının sağlığını ve çeşitliliğini olumsuz etkilemeye başladı.
YOSUN ZANNEDİLEREK TOPLANIYOR!
Uzmanlar, sıklıkla deniz çayırlarının korunması ve restorasyonunun önemini vurgulasa da özellikle yaz sezonunun açılmasıyla birlikte, sahillerde veya kıyıya yakın bölgelerde deniz çayırlarının yosun zannedilerek toplandığına dair paylaşımlar sosyal medyada dikkat çekiyor.
Temizlik adına yapılan bu tür girişimlerin, aslında deniz çayırlarının hassas ekosistemini daha da tehlikeye atabileceği ihtimalinin göz önünde bulundurulması gerekiyor.
Bu yapılanların son derece yanlış olduğuna dikkat çeken Biyolog Prof. Dr. Barbaros Çetin, “Deniz ekosisteminin besin zincirinde yer almış tüm canlılar gibi, deniz çayırları da tüm deniz ekosistemi içinde oldukça hayati önem taşıyor” dedi ve ekledi:
“Deniz ekosisteminin sürdürülebilir dengesi için son derece önemli olan bu deniz canlısı topluluğunun popülasyonun her türlü tahrip edilmesi (toplanması, evsel ve endüstriyel zararlı kimyasal atıklara maruz bırakılması, dip trol avcılığı, teknelerin demirlemesi, kıyı tahribatı, turizm baskısı sonucu yapay plajlar, marina, liman inşaatı vs.) bulundukları bölgedeki ekosistem çeşitliliğini olumsuz etkiler.”
'DALGALARIN VE AKINTILARIN ENERJİSİNİ AZALTIP, DENİZ TABANINI KORUYORLAR'
“Akdeniz’deki deniz çayırı habitatlarının yüzde 90’ı tahrip olmuş durumda” diyen Prof. Dr. Çetin “Bugün yaşadığımız iklim değişiminin yansımaları çoğaldıkça, deniz ekosistemlerindeki canlıların önemli rollerinin değeri her geçen gün artıyor. Gittikçe kasırga ve fırtınaların arttığı ya da şiddetlendiği dönemde, deniz çayırları dalgaların ve akıntıların enerjisini azaltıp, deniz tabanını korur ve çökeltileri sabitler” ifadelerini kullandı.
‘PEK ÇOK BALIK TÜRÜ İÇİN ÖNEMLİ YUMURTLAMA ALANLARIDIR’
Deniz çayırlarının yaklaşık olarak 35-40 metrelere kadar olan derinliklerde kumlu deniz tabanı üzerinde yayıldıklarını söyleyen Prof. Dr. Çetin, “Denizdeki oksijen seviyesine ve birçok canlı için besin kaynağı olarak da önemli katkılar sağladığı gibi, örneğin Akdeniz’deki denizel türlerin en az yüzde 20’sine yaşama ortamı sağlarlar" dedi.
"Ayrıca, bu ekolojik alanlar pek çok balık türü için önemli yumurtlama alanlarıdır" diyen Prof. Dr. Çetin, "Çoğu balık türü erişkinliğe ulaşana kadar güvenli bir şekilde bu ortamlarda yaşar. Dünyadaki bütün bitki habitatları içerisinde en fazla karbon depolama özeliği de deniz çayırlarına aittir” ifadelerini kullandı.
GÜNEY MARMARA, AKDENİZ VE EGE’DE DAHA SIK GÖRÜLÜYOR
Ülkemizde yer alan deniz çayırları türlerine de değinen Prof. Dr. Barbaros Çetin, “Akdeniz Havzası’ndaki deniz çayırı türlerini yoğun olarak; Posidonia oceanica, Zostera noltii ve Cymodocea nodosa temsil eder” dedi ve şöyle devam etti:
“Posidonia oceanica Akdeniz ve Ege Denizi kıyılarında, Cymodocea nodosa Güney Marmara ile Ege alt bölgelerinde görülür. Zostera nolti ise Akdeniz genelinde kıyı ve geçiş sularında görülür. Ayrıca Güney Marmara, Ege ve Karadeniz’de de yayılış gösterir.”
PLAJLARDAN VE KIYILARDAN YOSUNLARIN TEMİZLENMESİ HANGİ SORUNLARI ORTAYA ÇIKARIR?
Deniz çayırlarında olduğu gibi plajlardan ve kıyılardan yosunlar da temizleniyor. Peki yosunların da sahillerden temizlenmesi hangi olumsuz sonuçları ortaya çıkarabilir?
Bu soruma “Deniz kıyısı ekosisteminin asıl üyeleri olan su yosunlarının plaj ve kıyılardan temizlenmesi ekolojik yıkımlara neden olur” cevabını veren Prof. Dr. Çetin, şu önemli bilgilerin altını çizdi:
-- Bunun en önemli neticelerinden birisi de kıyı balık popülasyonlarının güvenli yumurtlama ortamlarının hızla yok olmasıdır. Buda balık popülasyon yoğunluğunu ciddi derecede etkileyeceğinden, ekolojik ve ekonomik kayıplara neden olur.
-- Şunu artık bilmek gerekiyor; deniz ekosistemi en derin bölgesi ile kıyı bölgeleri arasında oldukça farklı biyolojik alanlara ve buralara özgü denizsel flora ve fauna çeşitliliğine sahiptir. Ayrıca bu farklı derinlik ve özellikteki bölgeler arasında da bütünsel ekosistem dengesi için, biyolojik ağlar mevcuttur. Deniz çayırları ve yosunların her türlü olumsuz hareketler sonucu tahrip edilmesi, sadece denizsel ekosisteme değil gezegenimizin bütüncül ekolojik dengesine de zararlar verir.
Fotoğraflar: iStock