Yollardaki katiller

'BARİYERLER ok gibi saplandı’ ya da ‘Bariyerlere çarparak öldü’ başlıklı kaza haberleri sık sık karşımıza çıkar. İstatistiklere göre, 2012 - 2017 arasında motosiklet kazalarında 4 bin 600’den fazla kişi yaşamını yitirdi. Yarısından fazlasının ölüm nedeni  bariyerlerdi. Otomobiller ve diğer araçlarda da durum çok farklı değil. Bariyerler otomobillerin yoldan çıkmalarını engellemek için dizayn edildi. Yerden yükseklikleri, otomobillerin tampon hizasına denk gelen 75-80 santimetreye göre ayarlandı. Bu hesaplamada motosikletliler hesaba katılmadı. Otomobillere güvenlik için yapılan bariyerler, alt boşlukları nedeniyle motosikletçilerin, yol ayrımındaki keskin bölümleri de otomobil kullananlar için ölüm nedeni oldu.

EYLEMLER YAYILIYOR

Pendik’te 3 Aralık’ta Muhafazakâr Motorcular Kulübü üyesi Şükrü Doğru ve Şakir Şenol Kılıç’ın bariyerlere çarparak hayatlarını kaybetmesi, motosiklet camiası için bir kırılma noktası oldu. Bünyesinde yaklaşık 200 motosiklet kulübünün yer aldığı Türkiye Motosiklet Platformu’nun Başkanı Zafer Fatih Özsoy, platformun sosyal medya hesabından tüm motosiklet camiasını bariyerlere karşı mücadeleye çağırdı. ‘Katil bariyer istemiyoruz’ sloganıyla başlayan pasif eylemler sosyal medyada hızla yayıldı. Hatta yazarkasa fişlerine bile bu sloganı yazanlar oldu. Motosiklet tutkunlarının yanı sıra ünlüler ve siyasiler de videolar çekerek ‘Katil bariyer istemiyoruz’ dedi. Eskişehir Karayolu’nda geçen hafta eylem yapan motosikletliler adına konuşan Dumlupınar Üniversitesi Motor Sporları Topluluğu Başkanı Merve Uzun talepleri şöyle özetliyordu: “Katil bariyere dikkat çekmek için topladık. Türkiye’de yaklaşık 3.5 milyon motosiklet sürücü var. Tüm ekipmanlarımız tam olmasına rağmen bir kaza sırasında bariyerde can veriyoruz. Bu durumun değişmesini istiyoruz.” 

2019 İÇİN SÖZ VERİLDİ...

Motosikletçiler geçtiğimiz haftalarda Cumhurbaşkanlığı’na davet edildi. Sakarya Milletvekili ve dünya motosiklet şampiyonu milli yarışçı Kenan Sofuoğlu ile birlikte Ankara’da görüşmeler yapıldı. Emniyet Genel Müdürü Celal Uzunkaya, Karayolları Genel Müdürü Abdulkadir Uraloğlu ile de görüşüldü. Abdulkadir Uraloğlu, katil bariyerlerin 2019’da değişeceğini söyledi. Buna göre ilk uygulama, tehlikeli kavşak, viraj ve köprü üstlerinde olacak. 

EĞİTMENLER NE DİYOR?

DÜNYA PLASTİK BARİYER KULLANIYOR

İLERİ SÜRÜŞ EĞİTMENİ ETHEM GENİM: Bariyer kazaları genel olarak sürücülerin son anda karar değiştirmesinden kaynaklanıyor. Dünyada, özellikle virajlarda, çıkışlarda plastik bariyerler kullanıyorlar. Bunlar çarpışma anındaki enerjiyi azaltıyor. Bu noktalarda çelik bariyerler aracın önünden girip arkasından çıkıyor ve aracın içindeki kişi hayatını kaybediyor. Bariyer ek yerinden ayrılırsa bir bıçak gibi kesiyor, parçalıyor. Sürücülerin özellikle çıkış yapacakları yerlerde yolu takip etmeleri lazım ki zamanında uygun şeride geçmeleri gerekiyor. Trafik hafife alındığı için her yıl 10 bin kişi trafikte hayatını kaybediyor.

ÖLÜMLERİ ENGELLEMEK MÜMKÜN

Motosiklet Eğitmeni Rahmi Barutçu: Otomobilleri korumak için tampon yüksekliğinde yapılan bariyerler araçların yoldan çıkmasını engelliyor. Bir çarpışma oluyor yani. Ancak motosiklet iki tekerlekli olduğu için düşüyor. Sürücü yerde sürükleniyor ve bariyerin altındaki çelik ayaklara çarpıyor. Bizim vurduğumuz yer dikey olan çelik parçalar. Çok ciddi şekilde insanların zarar görmesine, ölmesine neden oluyor. Avrupa’da alt tarafa da ekstra bir bariyer yapılıyor. İngiltere’de bunu tik ağacından yapıyorlar. Motosikletler vergi verdiğimiz, plakası olan bir vasıta. Bizim araç sınıfımızı da korumak için aşağıya parça takmak gerekiyor. Kazalar sıfıra indirilemez ancak can kayıplarının önüne geçilebilir.

BUNA ‘GİYOTİN CEZASI’ DİYORUZ

Motobahriye Kulübü Başkanı ve Sürüş Eğitmeni Burak Güren: Bariyerler her motosikletçi için kâbus gibi. Yere düştüğünüzde şanslıysanız bariyere doğru sürüklenmezsiniz. Ancak virajda yapılan kazalarda bu kaçınılmaz oluyor. Biz buna giyotin cezası diyoruz. Çünkü bariyerin ayakları giyotin gibi, nerenize denk gelirse orayı koparıyor. Motosiklet kullanıcıları olarak giyotin cezasının kaldırılmasını istiyoruz.

O BARİYER OLMASA KALKIP YOLUMA DEVAM EDERDİM

ANKARA’da yaşayan 31 yaşındaki Selami Türkan, katil bariyerlere tek bacağını kurban vererek kurtulan ‘şanslı’ motosikletçilerden biri. Hayatı neredeyse motosiklet üzerinde geçen Türkan, motosiklet teknisyeni olarak çalışıyordu. 26 Mart 2017’de her gün yaptığı gibi Honda 600 RR motosikletine bindi. Gölbaşı’na geldiğinde 80 kilometre hızla giderken motosikletin hâkimiyetini kaybetti ve sürüklendi. Motosiklet pantolonu, montu, kaskı ve eldivenleri üstündeydi. O donanımla, o süratle yaptığı kazadan sonra üzerindeki tozu silkeleyip yeniden motoruna binebilirdi. Ancak sürüklenerek bariyerlerin çelik dikmelerine çarptı. Sağ ayağı dizinin altından koptu. Aylarca hastanede kaldı. Hayatına protez ayakla devam etse de çok sevdiği mesleğinden ayrılmak zorunda kaldı. Selami Türkan o günü ve sonrasında yaşadıklarını şöyle anlatıyor:

“Motosikletle kaza yaptığınızda yerde sürüklenmeye başlıyor ve bariyerin altına giriyorsunuz. Çarptığınız yer ise bariyerin çelik dikmeleri oluyor. Nerenize denk gelirse orayı bıçak gibi kesip atıyor. Bana da tam böyle oldu. Bariyerler olmasaydı ya da motosiklet dostu olsaydı, ben o hızda düştükten sonra yerden kalkar ve üzerimi silkeleyip motosiklete yeniden binerdim. En ufak bir çizik bile olmazdı. Aylarca hastanede kaldım. Sağ ayağımı ve işimi kaybettim. Artık sadece trafiğe kapalı alanda motosiklete binebiliyorum.”

BARİYERLER TÜM ARAÇLAR İÇİN YENİDEN DÜZENLENMELİ

BAHÇEŞEHİR Üniversitesi Ulaştırma ve İnşaat Mühendisliği bölümlerinin kurucu başkanı ve Ulaştırma profesörü Mustafa Ilıcalı’ya göre bariyerler, tüm taşıtlar için yeniden düzenlenmeli. Normalde ölüm olmayacak bir kazada bariyerler nedeniyle can kayıpları yaşandığını vurgulayan Ilıcalı, “Bariyerler alttaki boşlukları nedeniyle motosikletçilerin canına mal oluyor. Motosiklet kazasının fazlaca olduğu kesimlerde bariyerlerin buna göre düzenlenmesi gerekiyor. Bir can çok önemli. Bariyerler sadece motosiklet için değil, ağır taşıt, hafif taşıtlar için düzenlenmesi lazım” dedi. Bariyerlerin belli standartlara göre yapılmadığını söyleyen Ilıcalı şöyle konuşuyor:

“Yurtdışında bunların çarpma testleri yapılıyor. Mesela metrobüs güzergâhında daha önce yoldan çıkmalar oluyordu. Bunların standardının geliştirilmesi lazım dedik. Bu yapıldı. Şimdi yoldan çıkma olmuyor. O bariyer büyük araçların tümünü yolda tutuyor.

Çelik bariyerlerimiz var. Beton bariyerlerimiz var. Hepsi EN 1317 standardına uygun olmak zorunda. Bu, bariyerin sapması, enerjiyi sönümlemesi açısından her biri ayrı ayrı çarpışma testleriyle düzenlenir. O yolu kullanan araç cinsine göre oluşturulmuş standartlar. Biz hiçbir şey yapmasak bunun simülasyon programı var. Bu manada gerçek gibi simülasyon üzerinde yaptığımız zaman ne kadar bir deformasyon yapacağını test etmek mümkün. Standartlar yapılıp uygulandığı zaman kazalarda can kaybının önüne geçebiliriz.”

BİR İNSAN HAYATI KAÇ PARADIR?

TÜRKİYE Motosiklet Platformu’ndan Zafer Fatih Özsoy, katil bariyerlere karşı 8 yıldır mücadele verdiklerini belirterek, “Ölen motosikletçilerin yarısından fazlası bariyerlerde can verdi. Savaşta bile bu kadar kayıp vermiyoruz. Küçük önlemler alınarak bu ölümlerin önüne geçebiliriz. Sekiz yıldır süren mücadelemiz artık duyulduğu için mutluyuz. Bariyerlerin maliyeti düşünülerek yapılmıyorsa, bir insan hayatı kaç paradır? Hayatta kalan ancak sakatlanan arkadaşlarımızın iş gücü kaybı, sağlık giderleri devletimize ne kadar mâl oluyor hiç düşünüldü mü? İki yıl önce pilot bölge çalışmaları zaten yapılmıştı. Artık sonucu görmek istiyoruz” diyor.

2 TEKERE ŞANS VERİN

Küresel ısınma ve iklim değişikliğinin ana nedenlerinden biri trafik. Birçok ülke  hem trafik sorununu çözmek ve hem de çevre kirliliğini azaltmak için motosiklet, bisiklet gibi iki tekerlekli taşıtları yaygınlaştırmaya çalışıyor. Bunun için vergi düzenlemeleri yapanlar olduğu gibi trafikte iki tekerlilere özel imtiyazlar sağlayan ülkeler de var. Örneğin İngiltere’de otobüslere ayrılan tercihli yollardan motosikletler de faydalanabiliyor. Fransa’da otomobil sürücüleri yoğun trafikte motosikletlerin geçebilmesi için sol ve orta şerit arasında bir boşluk bırakıyor. Almanya’da motosikletler emniyet şeridini kullanabiliyor. Türkiye’deki 3 milyonu aşkın motosiklet sürücüsü ise bırakın imtiyaz elde etmeyi vergileriyle yapılan yollardaki ölüm tuzaklarının kaldırılması için bile yıllardır yetkililere seslerini duyuramıyor.  Bisiklet yolları için yıllar süren mücadelelerden de henüz etkili bir sonuç alınmış değil.

SON 24 SAATTE YAŞANANLAR