Yine recm

Şeriat yasalarına göre Emine Laval'ın recm cezasına çarptırılması dünya basınında büyük tepkilere yol açtığından gazeteci vizesi almanın zorlaştığı bir dönemde Nijerya'ya gittim. Yola çıkmadan önce Nijerya bir hayli karışıktı. Abuja'ya 160 km. mesafedeki Kaduna'da dini ayaklanma yüzünden en az 215 kişi ölmüştü. Yarısı Müslüman, yarısı Hıristiyan beş milyon nüfuslu Kaduna'da dört gün süren ayaklanmadan sonra bir ölüm sessizliği sürüyordu. Orada geçirdiğim 10 gün süresince Kuzey Nijerya'da şeriat uygulayan eyaletlerden Kaduna ve Nijer'de, beyazların olmadığı köylerde, kara Afrika'nın Müslüman törelerini ve iki yıldır uygulanan şeriat yasalarını araştırdım. Gördüm ki, tüm dünyada protestolara yol açan, affedilmesi için kampanyalar düzenlenen Emine Laval, Nijerya'da recm cezasına çarptırılan tek kadın değil. Tıpkı onun gibi evlilik dışı ilişkilerinden ötürü taşlanarak öldürülme cezasına çarptırılan, bir kadın daha var: Beş çocuk annesi Fatma Osman (30). Hatta sevgilisi iki çocuk babası Ahmet İbrahim (32), aynı cezaya çarptırılmış. Anlatıldığına göre Ahmet İbrahim, recmedilecek ilk erkek. İkisiyle, yaşadıkları Nijer Eyaleti'ne bağlı Lambada köyünde ayrı ayrı görüştüm. Lambada'da dört bin Müslüman, iki bin Hıristiyan yaşıyor. Bir yıldır da şeriat yasaları uygulanıyor. Hıristiyan olanlar federal mahkemelerde yargılanıyor, Müslüman olanlar şeriat mahkemelerinde. Evlilik dışı ilişkiden hamile kalan kadınlara ise recm cezası veriliyor. Fatma'yı konuşturmak için yanında yaşadığı babasını ikna etmem gerekti. Karısı ve iki çocuğu ile yaşamaya devam eden Ahmed İbrahim ise ısrarla Fatma'ya aşık olduğunu ve evlenmek istediğini söylüyordu.

AHMET İBRAHİM

Recm edilecek ilk erkek

Fatma Osman'ın sevgilisi Ahmet İbrahim, karısı Havva ve Falida (4) ve Shaawa (2) isimli iki kızıyla iki odalı toprak bir evin bir odasında yaşıyor. Diğer odada kardeşleri ve onların aileleri, 12 kişi kalıyor. Tüm aile Şeriat Mahkemesi'nin kararından şikayetçi. ‘‘Ölmekten korkuyorum’’ diyen Ahmet İbrahim, başının nasıl belaya girdiğini şöyle anlatıyor: ‘‘Fatma ile Lambada çarşısında tanıştım. Birbirimizi deliler gibi sevdik. Başlık parası 10 bin nairanın (yaklaşık 130 milyon lira) tamamını ödeyemeyince babası beni mahkemeye verdi. Beş bin nairayı (yaklaşık 65 milyon lira) iki yıl önce ödemiştim. Ben çiftçilikle geçiniyorum. Param yoktu. Bu yüzden geri kalan beş bin nairayı ödeyemedim.’’

Fatma'ya hala aşık olduğunu söyleyen Ahmet İbrahim, onunla evlenmek istediğini söylüyor. ‘‘Ben Fatma'yı seviyorum. Karım Havva buna bozulmaz. Ona Fatma ile ilişkim olduğunu Fatma hamile kalana kadar söylemedim. Param olsa dört kez evlenirim.’’ Ahmet, Fatma'ya kendisi ile evlenirse karısını boşayacağına dair söz vermiş. Karısını da ‘‘Fatma senden yaşlı olduğundan huzur içinde yaşarız’’ diye ikna etmeye çalışmış. Şimdi Fatma da, Havva da, Ahmet de Temyiz Mahkemesi'nden çıkacak kararı bekliyor.

FATMA OSMAN

Ne olacağını Allah bilir, Allah taşlanarak ölmemi uygun görüyorsa ne diyebilirim ki

İlk evliliğinden beş çocuğu olan Fatma Osman (30), Ahmet İbrahim'den hamile kalınca, şikayet üzerine sevgilisiyle birlikte geçen mayıs ayında tutuklandı. Mahkeme kayıtlarına göre yargıç, ‘‘Bir Müslüman olarak, bir kadını hamile bırakmadan önce izlemen gereken prosedürün ne olduğunu bilir misin?’’ diye sorduğunda Ahmet İbrahim'in yanıtı, ‘‘Fatma'yı hamile bıraktığım doğrudur. Şeytana uyduk’’ oldu. Nijerya'nın Nijer Eyaleti'ne bağlı Lambada köyünde yaşayan Fatma Osman, eğer hiç evlenmemiş olsaydı 100 kırbaç cezasıyla kurtulabilirdi.

Mahkemede ‘‘suç’’larını kabul ederken, başlarından bir evlilik geçmiş olduğu için şeriat kurallarına göre recm cezasına çarptırılacaklarını bilmiyorlardı. İki sevgili, taşlanarak öldürülme cezasına çarptırıldı. Ahmet İbrahim, Nijerya'da recme mahkum edilen ilk erkek oldu. 73 gün sonra Fatma, Ahmet İbrahim'den olan çocuğunu emzirdiği gerekçesiyle, Ahmet İbrahim de kefaletle serbest bırakıldı. İkisi de haklarındaki recm kararı serbest kaldıktan sonra öğrendiler.

Önümüzdeki günlerde temyiz mahkemesinden çıkacak kararı bekliyorlar. Bu arada Fatma sevgilisi Ahmet İbrahim'den olan çocuğunu kaybetti.

İŞKADINI OLACAK

Evli sevgilisi Ahmet İbrahim ile zina yapmak suçundan taşlanarak ölüm cezasına çarptırılan Fatma Osman, şimdi dokuz aylık hamile. Ama Ahmet İbrahim'den değil, son kocasından hamile. Ve doğum için gün sayıyor. İkinci bir Emine olayı çıkmasından çekinildiği için Fatma dünya basınından uzak tutuluyor.

Onu bulmak için Abuja'ya otomobille bir saatlik mesafedeki Lambada köyüne gittim. Fatma'nın babası Ömer Osman para karşılığında Fatma İbrahim'i görmeme izin verdi. Ömer Osman'ın eline 10 bin nairayı (Yaklaşık 130 milyon lira) tutuşturduktan sonra, örtü aralandı ve Fatma İbrahim ortaya çıktı. Parmaklarında altın yüzükler, sarı başörtüsü, rengarenk elbisesiyle karşıma oturdu. Şeriat yasalarına itirazı olamayacağını söyleyen genç kadın, her soruma ‘‘Allah bilir. Allah taşlanarak ölmemi uygun görüyorsa ne diyebilirim ki’’ diyordu.

Fatma'nın beş çocuğu ilk kocasından, yasak aşk yaşadığı Ahmet'ten de hamile. Doğum ne zaman sorusunu gene ‘‘Ancak Allah bilir’’ diye yanıtlıyor. Çocuklarına babaları bakacakmış. ‘‘İlk kocam Kano'da bir çiftçiydi. Ondan beş çocuğum var. Çocuklarıma o bakıyor. Doğacak çocuğuma da son kocam bakacak.’’

En çok cezaevindeki havasız odaların çok kalabalık olmasından şikayet etti Fatma: ‘‘73 gün hiç bitmeyecek gibi geldi. Karar açıklandığında cezaevinde olduğum için recm cezasına çarptırıldığımızı bilmiyordum. Ziyaretçiler de bize cezamızı söylememeleri sıkı sıkı tembih edilmişti.’’

Fatma yine de gelecekle ilgili umudunu koruyor, planlar yapıyor. Planı işkadını olup anne babasına bakmak. ‘‘İlkokula gittim. İyi bir eğitimim yok ama Nijerya'da iş yapmak için çok okumuş olmaya gerek yok. Bir elbiseci dükkanı açıp işkadını olacağım. Bunun için de paraya ihtiyacım olacak.’’

Avukat Havva İbrahim

Af çıkartmaya çalışıyoruz

Nijerya'da şeriat kurbanlarını savunan tek özel avukat Havva İbrahim (35), 15 yıldır avukatlık yapıyor ve 1999 yılından beri şeriat davalarına bakıyor. Savunmalarını yaptığı 11 recm hükümlüsünün bir kısmı temyizde beraat etmiş, bir kısmı da temyiz sonucunu bekliyor. Kadın avukat, hiçbir davadan beş kuruş almadığını anlatıyor. ‘‘Bu hizmeti insanlık için yapıyorum. Ben de recm cezasına çarptırılan kadınlarla aynı kültür ve dini paylaşıyorum.’’ Emine Laval, Safiye Hüseyin, Fatma Usman ve Ahmet İbrahim'i savunduğu için İslam karşıtı biri olarak tanınmak istemediğini söylüyor. Kendisi de Müslüman olan Havva İbrahim, kameraların karşısına başörtüsüyle çıkıyor, Ramazan'da oruç tuttuğunu anlatıyor.

Fatma Osman ve Ahmet İbrahim'in davasını sürdürürken bir yandan da Emine Laval'ın affedilmesi için çaba sarfediyor. ‘‘Emine Laval'ın infazını 20 Eylül 2003 tarihine kadar iptal ettiremezsek, o gün infaz edilebilir. Şeriat yasalarında cezanın indirilmesi veya değişmesi söz konusu değildir. Ya infaz edecekler, ya da cezayı kaldıracaklar.’’

Tek yargıç benim, cezalarını ben verdim

25 yıllık hakim Abdulrahman Alhasan, şeriat yasalarının Müslümanlar için iyi olduğunu iddia ediyor. ‘‘Bu mahkemenin tek yargıcı benim. Ahmet İbrahim ile Fatma Osman'ın cezasını ben verdim. Şimdi dava temyizde.’’ Alhasan, Şeriat Mahkeme- si'nin salonunda ayaklarından birbirlerine zincirlenmiş, hırsızlıkla suçlanan sanıkları sorduğumda, el kesme cezasının şimdilik olmadığını, hırsızlık suçlarında 20 bin naira (yaklaşık 260 milyon lira) para cezası verildiğini, parayı ödeyemeyenlere ise kırbaç veya hapis cezası uygulandığını söylüyor.

Emine Laval’a evlenme teklifleri

Emine Laval'ın (31) öyküsünü bilmeyen yok. Ben onunla röportaj yapan 82. kişiydim. Ona ulaşmak, Fatma'ya ulaşmak kadar zor değildi. Basın mensuplarının kendisiyle röportaj yapmasına alışmıştı. Avukatı Havva İbrahim'in Abuja'daki evinde kalıyordu.

Kucağında bebeği, Emine ile mutfakta sohbet ederken ona sürprizimi açıkladım. O gün Lambada'dan Ahmet İbrahim'le birlikte gelmiştim. Amacım recm cezasına çarptırılan ilk erkek olan Ahmet İbrahim'le Emine Laval'ı biraraya getirmekti. Ama Emine tüm ısrarlarıma rağmen ‘‘Davamı olumsuz etkileyebilir’’ diyerek Ahmet İbrahim ile birlikte fotoğraf çektirmedi.

Emine Laval affedilirse evlenmek istiyor. Hatta şu anda biri Kanada'dan diğeri Londra'dan olmak üzere iki koca adayı varmış. Nijerya Cumhurbaşkanı Obasanjo'ya yazılı müracatta bulunan Kanadalı Jac Luc Auffray (55), Emine'nin yerine kendi hayatını teklif etmiş.

Funtua yakınlarında Karami kasabasında doğan Emine Laval, 15 yaşındayken kendisinden 16 yaş büyük Mali İbrahim adında biriyle evlenmiş. Ondan Kabiru (10), Salih (7) ve Zeliha (4) aldında üç çocuğu var. Emine, Mali İbrahim'den dört yıl önce boşanmış ve sonra Muallim Garbe adında bir köylüsü ile evlenmiş. Şiddetli kanamalar yüzünden kocasıyla ilişkiye giremeyince kocası onu boşamış.

Baba ocağına dönünce Emine kasabadaki komşusu Yahya ile aşk macerası yaşamış ve ondan hamile kalmış. Ailesi evlenmesine izin vermeyince Yahya Muhammed çalılıklarda Emine'ye tecavüz etmiş, Emine dördüncü bebeği Wasiliyu'yu dünyaya getirince aşırı dinci bir grup Emine'yi şeriat mahkemesine şikayet etmişti.

Emine Laval, Yahya Muhammed ile zina yapmak suçundan Katsina Devleti'nde Bakori Şeriat Mahkemesi'nde 15 Ocak 2002 tarihinde yargılandı. Yahya Muhammed, Kuran'a el basıp Emine'nin ırzına geçmediğini söyleyince beraat etti. Mahkemede yalan söylediği için Emine, sevgilisi Yahya'yı defterinden silmiş. ‘‘Ben böyle birini artık sevemem’’ diyor. Emine'nin hamile kalıp bir kız çocuk sahibi olması ve mahkemede suçunu kabul etmesi, recm cezasına çarptırılmasına yol açmıştı. 28 Mart 2002'de temyize başvurulmuştu. Savunma Emine'nin tanık çağırmasına fırsat verilmemesi, avukatsız duruşmaya çıkması, evli olup olmadığının araştırılmaması, uyuyan embriyon teorisi üzerinde durmuştu. Emine Laval hala temyiz mahkemesinin kararını bekliyor.