Yıldırım düÅŸtü diye valiyi idam ettiler

16. yüzyılın güçlü veziriazamı Sokollu Mehmed PaÅŸa’nın düşmanları, PaÅŸa’nın yakın çevresindekileri yavaÅŸ yavaÅŸ görevlerinden uzaklaÅŸtırmışlar ve sıra Sokollu’nun Budin Beylerbeyi olan yeÄŸeni Mustafa PaÅŸa’ya gelmiÅŸti. Budin’de 1578’de meydana gelen bir depremde düşen yıldırımın baruthaneyi havaya uçurması üzerine yıldırımın sorumluluÄŸu Mustafa PaÅŸa’nın üzerine atıldı ve PaÅŸa idam edildi.OSMANLI tarihinin en güçlü veziriazamlarından olan Sokollu Mehmed PaÅŸa üç padiÅŸahın, Kanuni Sultan Süleyman’ın, Ä°kinci Selim’in ve Üçüncü Murad’ın hükümdarlıkları döneminde görev yapmıştı.Adı padiÅŸahlardan daha öne çıkan ve gücü gittikçe artan Sokollu’nun uzun süren veziriazamlığı, makamında gözü olanları rahatsız etti. Rakipleri, Kanuni’nin torunu Üçüncü Murad zamanında yaÅŸlı veziriazamı padiÅŸahın gözünden düşürdüler ve PaÅŸa’nın adamları teker teker devlet görevlerinden uzaklaÅŸtırıldı. Makamını bırakması için Sokollu Mehmed PaÅŸa’ya yapılan baskı o dereceye ulaÅŸtı ki, amcasının oÄŸlu olan Budin Valisi Mustafa PaÅŸa, Budin Baruthanesi’ne yıldırım düşmesi yüzünden idam edildi.Kanuni Sultan Süleyman’ın son yıllarında veziriazam olan Sokollu Mehmed PaÅŸa, padiÅŸahın ölümünden sonra da görevine devam etti. 1566’da tahta geçen Kanuni’nin oÄŸlu Ä°kinci Selim zamanında Sokollu’nun aleyhine çalışanlar olduysa da, padiÅŸah veziriazamının hizmet ve faaliyetleri sayesinde rahat ettiÄŸini söyleyerek iddialara aldırış etmedi.Sultan Ä°kinci Selim’in 1574’te ölümü üzerine yerine geçen Üçüncü Murad da tahta ilk çıktığı gün yaÅŸlı veziriazama iltifatlar etti, hatta ilk görüşmelerinde Sokollu’nun elini öpmeye bile kalktı. Ama, Sokollu Mehmed PaÅŸa’nın Üçüncü Murad döneminde de makamını muhafaza etmesi, veziriazamın aleyhine faaliyetlerin artmasına sebep oldu. PaÅŸa’nın düşmanlarının başında Åžemsi Ahmed PaÅŸa, Lala Mustafa PaÅŸa, Defterdar Ãœveys, Åžeyh Şüca, padiÅŸahın hocası Hoca Sadeddin Efendi, Harem-i Hümayun Kethüdası Canfeda Kadın ve haremin güçlü ismi Raziye Hatun geliyordu.Düşmanlarının padiÅŸaha yaptıkları telkinler sonucunda, Sokollu’nun eski otoritesi yavaÅŸ yavaÅŸ azalmaya baÅŸladı. Rakipleri, veziriazamın karşı çıkmasına raÄŸmen padiÅŸaha 1578’de Ä°ran’a karşı savaÅŸ açtırdılar. Devlet iÅŸlerini bizzat padiÅŸaha yaptırarak, veziriazamı devre dışı bıraktırdılar. Üçüncü Murad dönemine kadar padiÅŸahlar nadiren yazılı emirler verirlerken, veziriazamın devlet yönetiminden uzaklaÅŸtırılması için en ufak iÅŸler bile Üçüncü Murad’ın elyazısıyla olan emirlerle yaptırıldı ve böylece Sokollu Mehmed PaÅŸa, kendi yetkisinde olan tayinlerde ve diÄŸer devlet iÅŸlerinde bile devre dışı bırakıldı.Tayinleri, padiÅŸahın onayına veziriazamın yerine Åžeyhülislam Kadızade sunuyor; defterdar, veziriazamla muhatap olmadan, maliyeyle ilgili her iÅŸi kendisi padiÅŸaha götürüyordu. Peçevi Tarihi’nde ‘Eskiden meselelerin çözümünde tek bir kapı vardı ama ÅŸimdi birçok kapı açıldı ve böylece iÅŸler çatallaÅŸtı’ denir ve gelinen nokta gözler önüne serilir.Rakipleri, veziriazamın Ä°stanbul’daki adamlarını görevlerinden aldırttıktan sonra, yeÄŸeni olan Budin Beylerbeyi Mustafa PaÅŸa’yı da ortadan kaldırmak için faaliyete geçtiler. PadiÅŸah da, ablasıyla evlenmeyi reddettiÄŸi için Mustafa PaÅŸa’ya kızgındı.Budin’de 1578’de bir deprem oldu ve o sırada düşen bir yıldırım baruthaneyi havaya uçurdu. Sokollu’nun düşmanları, bu geliÅŸmeler üzerine harekete geçerek baruthaneye yıldırım düşmesinin Mustafa PaÅŸa’nın suçu olduÄŸunu iddia ettiler.Üçüncü Murad, ÅŸeyhülislama ‘Allah, Budin’i mahvederek ağır bir ÅŸekilde cezalandırdığı sırada efendisine yanlış bilgi veren kiÅŸinin hak ettiÄŸi ceza nedir? Sultanın ablasının elini reddeden sefil kulun cezası ne olur?’ diye sordu. Åžeyhülislam’ın cevabı, ‘Ölümdür!’ olunca, iktidarı sınırlandırılmış olan veziriazam, yeÄŸenini kurtaramadı ve Mustafa PaÅŸa 1578 Eylül’ünde idam edildi.Sokollu Mehmed PaÅŸa da bu hadiseden sonra fazla yaÅŸamayacak, ertesi yılın Ekim ayında kim tarafından yaptırtıldığı bugün bile tartışmalı olan bir suikastta can verecekti.Â