Yeşilçam’ın fantastik kahramanları
Güncelleme Tarihi:
Sinema sanayisine sahip hemen tüm ülkelerde fantastik konular B tipi filmlerin en önemli destekçisidir. B tipi filmler dar bütçe ve dolayısıyla olanaklarla çekilen, genel sinema beğenisi içinde çoğu zaman dikkate alınmayan neredeyse sinemanın bir ‘‘ikinci lig’’idir.
Sinemaya yeni başlayanların bu ilk durağı, umut vaadeden unsurlarını birinci lige transfer eder. Bu transferin son yıllarda bilinen en iyi örnekleri Sam Raimi (Evil Dead) ve Roberto Rodrigez (El Mariachi) adlı yönetmenlerdir.
B tipi filmlerin çoğunlukla seçtikleri tür fantastik sinemadır. Sinema büyülü bir fenerdir ve büyüsü hayalleri perdede gerçeğe dönüştürmeye yarar. Hem B tipi film seyircisi hem de üreticisi geniş hayal dünyasına sahip yaratıcı bir topluluktur. Ama bu sinema olanaksızlıklar içindedir ve B tipi sinema hoş buluşlar ile büyük stüdyoların efektlerini ucuza taklit eder, bazen de A tipi filmlere esin kaynağı olacak buluşlar yapar. Ancak bu tür çoğu deneme perdede sakil durur. Bu sakillik pek çok örnekte samimiyet, sinema aşkı ve bilgisi ve keskin zeka sayesinde seyircisine sıcak film örnekleri olarak geçer. Kolayca anlaşılacağı üzere B sınıfı ya da tipi film olarak adlandırılan bu filmlerin özel bir izleyici kitlesi var. Üstelik tahminlerin dışında; oldukça yetkin bir sinema izleyicisi bu filmleri izliyor, tartışıyor, arşivliyor, koleksiyonunu yapıyor ve üzerine yazıyor. Bu kitlenin varlığının en iyi kanıtı Giovanni Scognamillo ve Metin Demirhan imzalı ‘‘Fantastik Türk Sineması’’ adlı kitabın ikinci baskıya hazırlanması. Kabalcı Yayınevi'nin yayımladığı kitap, Yeşilçam'ın fantastik konular üzerine çektiği B tipi filmlerinin tarihini anlatıyor.
Yeşilçam'ın hızla geliştiği yıllar olan 60'lı ve 70'li yıllarda özellikle sinemanın ABD'deki gelişimine parelel olarak fantazyanın içine daldı. Doğu ve batı masallarından (Pamuk Prenses, Oz Büyücüsü, Ali Baba Kırk Haramiler gibi), çizgi romanlardan (Baytekin, Süperman, Karaoğlan, Tarkan), Western uyarlamalarından (Çeko, Maskeli Süvari, Zorro) yararlanan Yeşilçam, iki üç günde çekilmiş, dar bütçeli, teknik olanaksızlıklar yüzünden kimi zaman 'absürd' kimi zaman 'trajik' sonuçları olan filmlere imza attı. Ama her ne olursa olsun bu filmler, kitabın yazarlarının da belirttiği gibi her zaman 'klasik' ve haysiyetli'dirler.
Bu sinema ‘‘Çeko’’, ‘‘Maskeli Beşler’’ ya da Yılmaz Güney'in unutulmaz ‘‘Kovboy Ali’’si gibi Anadolu'da büyük olay yaratan westernlere, ‘‘Dünyayı Kurtaran Adam’’, ‘‘Yılmayan Şeytan’’, ‘‘Kilink’’ gibi bugün kült film mertebesine yükselen filmler üretti.
İşte Yeşilçam'ın ürettiği unutulmaz fantastik kahramanlardan bir kaçı:
Karaoğlan
Yeşilçam'ın bir dönemini belirleyen tarihi kahramanlar furyası Karaoğlan ile başlar. Suat Yalaz'ın bir çizgi roman kahramanı olarak yarattığı Karaoğlan, beyazperdeye ‘‘Karaoğlan - Altay'dan Gelen Yiğit’’ (1965) ile yine Suat Yalaz tarafından taşınır. Film büyük başarı elde eder ve hemen bir yıl sonra iki Karaoğlan filmi daha çeker Yalaz ‘‘Baybora'nın Oğlu’’ ve ‘‘Camoka'nın İntikamı’’. Bu filmler Yeşilçam'da çığır açar. Öyle ki 1966'da Mehmet Aslan Karaoğlan'ın popüleritesinden yararlanmak için bir Karaoğlan filmi yapar. Ama işin ilginç yanı Karaoğlan'ı tek başına yeterli görmemiş olacak, üç tarihi kahramanı birleştirir. Filmin adı ‘‘Akbulut Malkoçoğlu ve Karaoğlan'a Karşı’’. Yalaz, Kartal Tibet ile toplam beş film yapıyor ve bu filmler tüm tarihi kahramanlar filmleri arasında yerleri bambaşkadır.
MASKELİ BEŞLER
Yeşilçam'ın kovboy türünde ürettiği filmler içinde ‘‘Maskeli Beşler’’in yeri apayrıdır. Yılmaz Atadeniz'in ürünü olan ‘‘Maskeli Beşler’’ (1968) ve ‘‘Maskeli Beşlerin Dönüşü’’ (1968) aynı ekip ile kısa bir sürede çekilir. Maskeli beşleri Tamer Yiğit, Yıldırım Gencer, Yılmaz Köksal, Yusuf Sezgin ve Süleyman Turan oynar. Film, Hollywood'un 1930'larda ürettiği ‘‘The Lone Ranger’’ adlı klasik westerninden yola çıkılarak tasarlanmış. Ancak Maskeli Süvari'ye yeni yoldaşlar vererek biraz renklendirmiş. Ancak ‘‘The Lone Ranger'ın asıl yoldaşı kızıldarili Tonto bu filmlerde de var. tonto'yu ise Faruk Panter canlandırmış.
SüperAdam/Kadın-Süpermen
Yeşilçam'ın B tipi filmleri süper kahramanlara her zaman yakın ilgi gösterdi. Süpermen'in ise yeri ayrı. Süpermen, benzeri bir karakter olan Uçan Adam ile ilk 1969'da görünüyor. Ancak orijinal adı 1971'de ‘‘Süper Adam’’ adlı filmde kullanıldı. Sonra sırasıyla ‘‘Süper Adam Kadınlar Arasında’’ (1972), ‘‘Süper Adam İstanbul'da’’ (1972) ve ‘‘Süpermen Dönüyor’’ (1979) çekildi. Bu filmler içinde Süpermen sadece Kunt Tulgar'ın yönettiği ‘‘Süpermen Dönüyor’’da uçabildi. Süpermen etkisindeki diğer filmler ise şöyle: ‘‘Süper Kadın Dehşet Saçıyor’’, ‘‘Süpermen Dehşet Saçıyor’’, ‘‘Süpermenler’’, ‘‘Süper Selami’’, ‘‘Üç Süpermen Olimpiyatlarda’’.
Çeko
Yılmaz Köksal'ı avantür filmlerin vaz geçilmez oyuncusu yapan Çeko karakteri, 60'lı yıllarda çekilen toplam beş western’in üzerine çekiliyor. Çetin İnanç'ın yönettiği film özellikle Anadolu'da öylesine çok ilgi uyandırdı ki; Yeşilçam 70'li yıllarda tam 16 western üretti.
Kilink - Killing
Yılmaz Atadeniz diğer filmlerde aptığı gibi Kilink'i de aynı ekip ile iki filmi iç içe çekmiş: ‘‘Kilink İstanbul'da’’ ve ‘‘Kilink Uçan Adama Karşı’’ (1967). Bu iki filmde Uçan Adamı oynayan İrfan Atasoy yıldızlık mertebesine ulaşır. Filmi taşıyan karakter Kilink'in maskesini hiç çakarmadığından seyirci Yıldırım Gencer'le tanışamaz. Ancak Kilink çok iş yapınca Atadeniz, devam filmine karar verir. ‘‘Kilink Soy ve Öldür’’ü yine aynı yıl içinde çeker ve afişte Yıldırım Gencer'in adı da vardır. Kilink, Killing adıyla o dönemde bir çok filmde ortaya çıkar: ‘‘Kiling Caniler Kralı’’, ‘‘Kiling Frenkenştayn'a Karşı’’, ‘‘Kiling Kolsuz Kahramana Karşı’’, ‘‘Killing Ölüler Konuşmaz’’, ‘‘Killing Ölüm Saçıyor’’, ‘‘Mandrake Killing'e Karşı’’ gibi.
Yılmayan Şeytan
Yılmaz Atadeniz'in 1965'de Cevat Okçugil'in yönettiği ‘‘Ölüm saçan Dudaklar’’ filminde yarattığı Bakır Kafa'dan yola çıkarak 1972’de yarattığı Yılmayan Şeytan karakteri, sonraki yıllarda Hollywood ve Hong Kong sinemalarının kullanacağı iskambil kağıdını silah olarak kullanır.
Dünyayı Kurtaran Adam
Belki de Türk sinemasında kült film tartışmalarını başlatan bu filmi Çetin İnanç yönetti (1982). Film boyunca teknik olanakların yokluğu, maliyetin artması nedeniyle olmadık hatalarla karşılaşılıyor. Ama film başından sonuna temposunu her şeye rağmen yitirmeden, ‘‘insanın irade gücünün nereden geldiği’’ sorusunun yanıtını aramaya devam ediyor. Genellikle Yıldız Savaşları'nın ilk bölümünden ödünç görüntüler eşliğinde film bitiyor. Yapımcı batıyor.
KonuŞan Katır, Casus Kıran ve dİĞerlerİ
Atını Seven Kovboy - Red Kit Daltonlara Karşı (1974) Yön: Aram Gülyüz, Figen Han
Konuşan Katır At Yarışlarında (1971)
Yön: Erdoğan Tokatlı Oyn: Şefik Döğen, Piraye Uzun
Bombala Oski Bombala (1972) Yön: Çetin İnanç Oyn: Hüseyin Zan, Ceyda Karahan
Pantalon Fabrikası (1965) Yön: Aram Gülyüz Oyn: Sadri Alışık, Ajda Pekkan
Üç Baba Torik (1953) Yön: Arşavir Alyanak Oyn: Meral Körmükçü, Kenan Büke