Yerel seçimde oy kullanma esasları belirlendi

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 28 Mart'ta yapılacak Mahalli Ä°dareler Genel Seçimleri'nde seçmenlerin nasıl oy kullanacağına iliÅŸkin esasları belirledi. YSK'nın Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayınlanan genelgesine göre, sandık kurulları, sandık alanı içinde seçimin düzenle yürütülmesi için gereken tedbirleri alacak, oy verme iÅŸlerini yönetecek ve denetleyecek. Sandık kurulları, sandığa atılan oy pusulalarını sayacak, sonuçlarını tutanaÄŸa geçirecek ve bunları ilçe seçim kuruluna teslim edecek. Sandık kurulları, oy verme iÅŸleri hakkında ileri sürülecek ÅŸikayet ve itirazları karara baÄŸlayacak. Kurullar, listesinde ''Özürlü seçmen vardır'' ibaresi bulunan sandıkları, binaların uygun yerine koyacak.     Sandık kurulları oy verme sayım ve döküm sonunda kullanılmayan ve geçersiz sayılan oy pusulalarını, oy zarflarını ayrı ayrı paketleyerek (sandık alanında seçim evrakı bırakmadan) seçim tutanağı ile birlikte ilçe seçim kuruluna teslim edecek.       ASKERÄ° BÄ°NALARA VE CAMÄ°LERE SANDIK KONULMAYACAK     Belediye seçimlerinde mavi, il seçimlerinde turuncu ve köy seçimlerinde sarı renkli oy zarfları kullanılacak. Seçmen oyunu belediye, il, köy ve mahalle seçimleri için ayrı ayrı belirlenmiÅŸ olansan dıklarda kullanacak.      Sandıkların konulacağı yeri varsa bina sorumlusu ile görüşerek sandık kurulu kararlaÅŸtıracak. Sandıkların konulacağı yerlerin belirlenmesinde, seçmenin oyunu kolaylıkla, serbestçe ve gizli ÅŸekilde verebilmesi göz önünde bulundurulacak.      Kışla, karargah, ordugah gibi askeri bina ve tesislere, karakollara ve parti binalarına, muhtarlık odalarına, camilere ve diÄŸer ibadethanelere sandık konulamayacak.       PARTÄ° ÃœYELERÄ° ROZET TAKMAYACAK     Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliÄŸini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini saÄŸlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak durumda olacak. Kapalı oyverme yerlerinde, köy ve mahalle seçimleri için oy pusulası olarak kullanılacak beyaz kağıtlar, kalem, masa ve ıstampa bulundurulacak.      Sandıkların, kapalı oy verme yerinin ve sandık kurulunun yerleÅŸtiÄŸi yer merkez olmak üzere yüz metre yarı çaplı alan sandık alanı olacak. Sandık alanına, sandık kurulu baÅŸkan ve üyeleriyle oy vermek üzere gelen seçmenler, siyasi partilerin adayları ve gözlemcileri, bağımsız adaylar ve gözlemcileri dışında hiç kimse giremeyecek.      Sandık başında görevli bulunan partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler); rozet, amblem veya partisini belirtir herhangi bir iÅŸaret taşımayacak.       SANDIK KURULU ANT İÇECEK      Sandık kurulu baÅŸkan ve üyeleri, oy verme günü göreve baÅŸlamadan önce ilk iÅŸ olarak sandık başında bulunanlar önünde birer birer ÅŸu andı içecekler:      ''Hiçbir tesir altında kalmaksızın, hiç kimseden korkmadan, seçim sonuçlarının tam ve doÄŸru olarak belirlenmesi için, görevimi kanuna göre, dosdoÄŸru yapacağıma namusum, vicdanım ve bütün mukaddesatım üzerine ant içerim.''      ÃœNÄ°FORMA VE SÄ°LAHLA OY KULLANILMAYACAK      Sandık alanında düzeni sandık kurulu baÅŸkanı saÄŸlayacak. BaÅŸkan düzeni bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.      Sandık alanında alınacak tedbirler seçmenlerin sandık başı iÅŸlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak. Sandık kurulu baÅŸkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiÅŸ kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremeyecekler.      Seçmen olarak o sandıkta oy kullanması gereken subay, astsubay, zabıta amir ve memurları ancak sivil elbise ile sandık alanına girip oylarını verebilecek.      Onaylı sandık seçmen listesinde veya taksirli suçlardan hükümlü ve tutuklu sandık seçmen listesinde yazılı her seçmen oy verme yetkisine sahip olacak. Bir seçmen aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Onaylı sandık seçmen listesinde ve taksirli suçlardan hükümlü ve tutuklu sandık seçmen listesinde yazılı olmayanların oy vermelerine izin verilmeyecek.       OY VERME SÃœRESÄ° Ä°LLERE GÖRE FARKLI      Adıyaman, AÄŸrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, KahramanmaraÅŸ, Mardin, MuÅŸ, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Åžanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, IÄŸdır ve Kilis illerinde oy verme saat 07.00'de baÅŸlayacak ve saat 16.00'da sona erecek.      DiÄŸer illerde saat 08.00'de baÅŸlayacak oy verme iÅŸlemi, 17.00'de bitecek.      Oy verme günü, oy vermenin bitiÅŸ saati geldiÄŸi halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmenler varsa, sandık kurulu baÅŸkanı bunları saydıktan ve kimliklerini toplayıp tespit ettikten sonra sıra ile oylarını kullanmalarına izin verecek. YSK'nın belirlediÄŸi bitiÅŸ saatinde sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.      Ceza infaz kurumları ve tutukevlerinde oy verme iÅŸlemi saat 08.00'de baÅŸlayacak ve YSK'nın o yer için belirlediÄŸi bitiÅŸ saatinde sona erecek.       ÖNCELÄ°K VERÄ°LECEK SEÇMENLER      Oy verme günü sandık başına gelen seçmenler, sandık kurulu önüne kurul baÅŸkanı tarafından sıra ile birer birer alınacak. Gebeler, hastalar, özürlüler ve yaÅŸlılar sıra ile bekletilmeden sıranın önüne alınacak.      Görme özürlüler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni aksaklıkları açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık alanında bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa diÄŸer herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilecekler. Bir seçmen birden fazla özürlüye yardım edemeyecek.     Sandık başında seçmene vereceÄŸi oy hakkında hiç bir kimse müdahale, telkin ve tavsiyede bulunamayacak. Seçmenler oylarını kullandıktan sonra sandık başından ayrılacaklar.       RESMÄ° KÄ°MLÄ°K BELGESÄ° ÅžART      Seçmen; nüfus cüzdanı, resmi daireler veya iktisadi devlet teÅŸekküllerince verilen kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, sürücü belgesi gibi kimliÄŸini tereddütsüz ortaya koyan resimli, resmi nitelikteki belgelerden birini baÅŸkana göstererek oy kullanabilecek.      Belediyeler ile köy veya mahalle muhtarlarınca düzenlenip onaylanan kimlik belgeleri seçmenin kimliÄŸinin tespitinde geçerli olmayacak.      Nüfusu 2 bini geçmeyen köylerde, kimlik belgesi istenmesine raÄŸmen resmi bir belge veremeyen ve sandık seçmen listesinde adı yazılı olan seçmenin kimliÄŸi, sandık kurulunca tanınan iki seçmenin tanıklığı ile tespit edilecek. Bu ÅŸekilde oy veren seçmenin imzası yanına tanıklık yapanlar da imza atacak.      Seçmen oyunu kullanmadan seçmen bilgi kağıdı ile kimlik belgesini baÅŸkana verecek. Seçmen bilgi kağıdını gösteremeyenler kimlik belgeleri ile oylarını kullanabilecekler.       ÇIKMAZ BOYA KONTROLÃœ      Seçmenin oyunu kullanmadan önce çıkmaz boya taşıyıp taşımadığının tespit edilmesi amacıyla kurulca sol iÅŸaret parmağı titizlikle incelenecek.      Parmağında boya olduÄŸu görülürse seçmene oy kullandırılmayacak. Bu durumda seçmen mükerrer oy kullanmaya teÅŸebbüs suçunu iÅŸlemiÅŸ olduÄŸundan ilçe seçim kurulu baÅŸkanlığınca cumhuriyet baÅŸsavcılığına ihbar edilecek.     Seçmen oyunu kullandıktan sonra sol el iÅŸaret parmağı çıkmayan boya ile boyanacak. Sol iÅŸaret parmağı yoksa, hangi parmağı belirtilerek yazılacak. Hiç parmağı olmayan seçmenin boynu bu boya ileiÅŸaretlenecek.      Okuma-yazma bilmeyen seçmene, yardım istemesi durumunda, sandık kurulu baÅŸkanı parti iÅŸaretlerinin hangisinin hangi partiye ait olduÄŸunu açıklayacak.       NASIL OY KULLANILACAK?      Seçmenler oylarını ÅŸu sıra ile kullanacak:      - Ä°l genel meclisi üyeliÄŸi seçimi,      - Belediye baÅŸkanlığı (büyükÅŸehir dahil) ve belediye meclisi üyeliÄŸi seçimi,      - Köy ve mahalle muhtar ve ihtiyar heyeti-meclisi üyeliÄŸi seçimi.       HANGÄ° RENKTEKÄ° OY PUSULASI HANGÄ° ZARFA?     Seçmenler, oy pusulalarını;      - Ä°l genel meclisi üyeliÄŸine iliÅŸkin turuncu renkli birleÅŸik oy pusulasını turuncu renkli zarfa,      - Belediye baÅŸkanlığına iliÅŸkin mavi renkli birleÅŸik oy pusulası ile belediye meclisi üyeliÄŸine iliÅŸkin sarı renkli birleÅŸik pusulalarının ikisini birlikte mavi renkli zarfa,       - BüyükÅŸehir Belediye BaÅŸkanlığı'na iliÅŸkin beyaz renkli birleÅŸik oy pusulasını belediye baÅŸkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimine iliÅŸkin mavi renkli zarfa,      - Köy seçimlerinde köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerine iliÅŸkin oy pusulalarının ikisini birlikte sarı renkli zarfa,      - Mahalle seçimlerinde mahalli muhtarı ve ihtiyar heyeti üyelerine iliÅŸkin oy pusulalarının ikisini birlikte sarı renkli zarfa koyacak.       OYLARIN SAYIMI VE Ä°TÄ°RAZLAR      Sayım ve döküm açık olarak yapılacak. Oy verme yerinde bulunanlar sayım ve dökümü izleyebilecekler.      Seçmen yeterliliÄŸine sahip kiÅŸiler, siyasi parti temsilcileri, gözlemciler ve adaylar, en geç seçim sonuçlarını tespit eden tutanağın sandık kurulunca düzenlenmesine kadar sandık kurulu baÅŸkanlarının veya kurullarının yaptıkları iÅŸlemlere iliÅŸkin ÅŸikayette bulunabilecekler.      Bir ÅŸikayetin reddine iliÅŸkin sandık kurulu kararları ile seçim sonuçlarını gösteren tutanakların sandık kurullarınca düzenlenmesi iÅŸlerine veya sandık kurullarının diÄŸer kararlarına itiraz edilebilecek.Â