Yeraltında deprem öncesi iÅŸaretler

Depremler öncesinde ve sırasında meydana gelen yeraltı sularındaki olaÄŸandışılıklar, uzman raporlarına da geçti. Afyon Sultandağı'nda 3 Åžubat'ta olan depremi inceleyen Hacettepe Ãœniversitesi Jeoloji MühendisliÄŸi Bölümü öğretim üyeleri, yazdıkları raporda, yeraltı sularındaki sıradışılıkları kayıt altına aldılar.Prof. Dr. ReÅŸat Ulusay, Prof. Dr. K. Erçin KasapoÄŸlu, Doç. Dr. Kadir Dirik ve Yrd. Doç. Dr. Candan GökçeoÄŸlu, Sultandağı depreminin ardından bölgede saha inceleme çalışmaları yaparak, bir rapor yazdı. Richter ÖlçeÄŸi’nde 6.1 büyüklüğündeki depremin, 43 yurttaşın yaÅŸamını yitirmesine, 277 kiÅŸinin yaralanmasına ve 150 yapının yıkılmasına neden olduÄŸu anımsatıldı.Bu depremde de bazı sıradışı olayların meydana geldiÄŸinin kaydedildiÄŸi raporda, sözkonusu olayların yeraltı sularında ve kaplıcalarda meydana geldiÄŸi ifade edildi. Sıradışılıklar şöyle anlatıldı:KÃœKÃœRT KOKULU SUÇay Ä°lçesi'nin kuzeybatısındaki Uyanık Köyü'nde daha önce suyu akmayan bir tulumbadan, deprem sonrasında sürekli su akmaya baÅŸlamıştır. Bu tulumbada su önce yüzeyden 1 metre kadar yukarıya çıkmış ve bol miktarda mili de beraberinde getirmiÅŸ, depremden sonra üçüncü günde su akışı azalmıştır. Su kükürt kokmaktadır. Aynı köydeki 65 metre derine inen diÄŸer bir kuru tulumbada da deprem sonrası su çıktığı ifade edilmektedir.DEPREMLE GELDÄ° VE GÄ°TTÄ°Uyanık Köyü'nün doÄŸusunda, Eber Gölü'nün güney kıyısına oldukça yakın olan Çaypınar Köyü ve Yenisenek Kasabası'nın göl kıyısındaki KocaoÄŸuz Mahallesi'nde de su akmayan çeÅŸmelerde depremden sonra su akmaya baÅŸladığı, ancak iki gün sonra yine kesildiÄŸi öğrenilmiÅŸtir.KAPLICA 52.5 DERECEYE ÇIKTIÇobanlar Ä°lçesi'nin batısındaki Heybeli Kaplıcası'nda, görevlilerden alınan bilgiye göre, 200 metre derinliÄŸinde açılmış ve 40 metreden sıcak su alınan bir kuyuda deprem öncesinde su akmakta iken, depremden sonraki dördüncü artçı sarsıntı sırasında yüksek debiyle su çıkmaya baÅŸlamıştır. Suyun sıcaklığı 52.5 santigrat derece olarak ölçülmüştür. Bu kuyunun hemen kuzeyinde ince bir çatlak geliÅŸmiÅŸ ve bu çatlaktan da sıcak su geliÅŸi olmuÅŸtur. Ayrıca kaplıca görevlileri, bu kaplıcaya yakın konumdaki Çobanlar Ilıcası'nda da suyun debisinin arttığını, ancak yeni bir kaynağın gözlenmediÄŸini ifade etmiÅŸlerdir.KIRMIZI-KAHVERENGÄ° AKTIMaltepe Köyü'nde 1960'ta DSÄ° tarafından açılmış bir kuyudan köye getirilen su, depremden sonra iki gün süreyle kesilmiÅŸ, ikinci günün sonunda oldukça fazla miktarda ve kırmızı-kahverengi bulanık ÅŸekilde tekrar su akmaya baÅŸlamıştır.KARMAÅžIK BÄ°R DEPREMRaporda özellikle ana ÅŸokla ilgili olarak çeÅŸitli kuruluÅŸlarca üretilen farklı verilerin bu depremin karmaşıklığına iÅŸaret ettiÄŸi de vurgulandı. Önceki depremlerde olduÄŸu gibi, zemin koÅŸulları, kalitesiz inÅŸaat ve deprem yönetmelikleri dikkate alınmadan yapı tasarımına gidilmesi gibi faktörlerin ön plana çıktığı belirtildi.RÄ°SKLÄ° YAPI STOKU ARTIYORBu konunun, her depremden sonra gündeme geldiÄŸi ama kısa sürede unutulduÄŸu bildirilerek, ÅŸu uyarı yapıldı:‘‘Dolayısıyla zemin-yapı etkileÅŸimi, deprem yönetmeliklerine uygun tasarım ve mühendislik hizmeti almış yapı gibi kavramlar yine gözardı edilerek gerçekleÅŸtirilen yapılaÅŸma sonucu, gelecekteki depremler açısından riskli yapı stoÄŸu sayısı giderek artmaktadır. Bundan dolayı, güçlendirilmesi gereken yapı stoÄŸu giderek büyümekte ve sorunun çözümü, ekonomik nedenlerle olanaksız hale gelmektedir.’’Â