Yeraltı su kaynakları arıtmayla korunabilir

Çevre ve Orman Bakanlığı verilerine göre, evsel ve endüstriyel atıklar, arıtılmadan doğaya bırakılmalarıyla iklim durumuna, toprağın yapısına, yeryüzü şekline, atığın cinsine ve zamana bağlı yeraltı sularına karışıyorlar.

Günde yaklaşık 65 bin ton çöp üretildiği ve belediyelerden sadece 11'inde düzenli depolama alanı bulunduğu bildirilen Türkiye'de, yüzde 68'i organik, diğer kısmı da kağıt, karton, tekstil, deri, plastik, cam ve kül gibi maddelerden oluşan evsel katı atıklar, yer altı sularının kirlenmesin yol açıyor.

Uygun şekilde depolanmamış çöpler, yeraltı ve yüzeysel su kirliliğine, haşerelerin üremesine, çevreye kötü kokuların yayılmasına, görüntü kirliliğine ve çeşitli hayvanlar vasıtasıyla taşıyıcı mikropların yayılmasına da neden oluyorlar.

Su kıtlığı çeken ülkeler arasında yer almamasına karşın hızlı nüfus artışı, kirlenme ve yıllık yağış ortalamasının dünya ortalamasından düşük olduğu belirtilen Türkiye'de, mevcut kaynakların daha dikkatli kullanılması ve kirlenmeye karşı gerekli tedbirlerin alınmasına yönelik çalışmalar yapılıyor.

TUİK VERİLERİ

Türkiye İstatistik Kurumunun (TUİK) 2004 verilerine göre, 3 bin 225 belediyenin 2 bin 226'sında kanalizasyon şebekesi, 269'unda da arıtma tesisi bulunuyor. Faal olan toplam 65 Organize Sanayi Bölgesinin ise atık sularının yüzde 75'i arıtılıyor.

Çevre Kanunu'nun ilgili maddesi gereğince atık su arıtma ve evsel nitelikli katı atık bertaraf tesisini kurmamış belediyeler, iş termin planlarını valiliğe sunarak nüfusu 100 bini aşanlar 3 yıl, 100 bin ile 50 bin arasındakiler 5 yıl, 50 bin ile 10 bin arasında yer alanlar 7 yıl, 10 bin ile 2 bin arasında olanlar ise 10 yıl içerisinde tesislerini işletmeye almak için çalışmalarını sürdürüyorlar.

Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü Çevre Teknolojisi Ana Bilim Dalı Başkan Yardımcısı Yrd. Doç. Dr. Altın, yaptığı açıklamada, sağlıklı kanalizasyon şebekelerinin ve düzenli katı atık depolama sahalarının kurulmasının yüzey ve yeraltı sularının korunması için önem arz ettiğini söyledi. AB ülkelerinin, kanalizasyon arıtma ve katı atık bertaraf tesislerine 40 yıl önce başladığına dikkati çeken Altın, şöyle dedi:

“Çevre Kanunu'nun belirli süreler içinde atık su arıtma ve evsel nitelikli katı atık bertaraf tesisi kurma zorunluluğu getirmesiyle yer altı su kaynaklarının da kirlenmesi büyük ölçüde önlenecektir. Ülkemizin, AB uyum süreci kapsamında çevreye kısa zamanda önemli yatırımlar gerçekleştirmesi gereklidir. Ancak, bunun maddi boyutunun karşılanması ise çok zordur. Özellikle dış kredilerle çevre yatırımı yapan maddi açıdan sıkıntılı belediyelerin diğer hizmetleri aksayabilir.”

SU KAYNAKLARINDA AZALMA

Altın, Türkiye nüfusunun önemli oranının su ihtiyacını yer altı sularından karşıladığına işaret ederek, şunları Kaydetti:

“Su ihtiyacının tamamını yer altından karşılayan iller oranı yüzde 65'dir. Bu da su kaynaklarımızın ülkemiz açısından önemini ortaya koymaktadır. Yaşanan kirlilik ve küresel bazda yaşanan kuraklık nedeniyle yer altı su kaynaklarımız her geçen gün azalmakta. Tüm bölgelerimizde yer altı su seviyeleri düşmüştür. İçme suyu kaynaklarının yüzde 70 gibi önemli kısmının yerleşim birimleri içinde kalması halen kullanılan yer altı su kaynaklarının ciddi kirlenmesine yol açıyor.”

SUSUZLUK TEHLİKESİ

Altın, bir kez kirlenen yer altı su kaynağının tekrar kullanılması ve temizlenmesinin zor olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:

“Dünyada kullanılabilir yüzde 4'lük su kaynağının büyük çoğunluğu yeraltındadır. Kanalizasyon sistemlerinden sızma, sıvı ve katı atıklar, madencilik aktiviteleri, endüstriyel kirletici kaynaklar, hayvansal ve diğer atıklar suların kirlenmesine yol açmakta. Küresel ısınmanın da su kaynaklarını tehdit ettiği ülkemizde, ciddi su politikası geliştirilmesi ve acilen eyleme konulması şarttır. Çünkü, ülkemiz su zengini değildir ve gelecekte susuzluk tehlikesiyle karşı karşıya kalınabilir.”

ZONGULDAK'TAKİ PROJELER

Zonguldak Belediye Başkanı Secaattin Gonca da kentte iş termin planı hazırlanan çöp bertaraf ve atık su arıtma tesislerinin 2007 yılı sonuna kadar tamamlanmasıyla çevreye verilen zararın engellenmesinin hedeflendiğini belirterek, şöyle dedi:

“24 Nisan 2006'da 1 milyon 833 bin YTL'ye ihale edilen Sofular köyü Tombaklar mevkisindeki yeni çöp depolama tesisi alanının yaklaşık 1 yıl içinde faaliyete başlamasıyla 32 belediyenin 25 yıl süreyle düzenli katı ve tıbbi atık depolanması karşılanacaktır. İlimizde 40 bin civarındaki konutun kanalizasyon atıkları kirliliği yol açıyor. İspanya'dan, Hazinenin onayının ardından alınacak 22 milyon 924 bin avro tutarındaki krediyle kanalizasyon projemizi hayata geçireceğiz. Böylece, evsel atıklar denize arıtılarak deşarj edilecektir.”