Yeraltı kadınları

Burcu Kasap- 30 yaşında makinist: 'Plaza kızısın' dediler

Kocatepe Üniversitesi İnsan Kaynakları Bölümü mezunu. Daha önce bir inşaat firmasında mikser ve kepçe sürmeyi öğrenmiş. Sonra, ‘Burcu, bunu da yaparsın’ deyip, bu işe başvurmuş. Sınavlar, mülakatlar olumlu sonuçlanınca kendini Metro İstanbul’da makinist olarak bulmuş. Hep erkek işlerinde çalıştığı için, bazı arkadaşları ‘Sen onu da yaparsın’ diye gaz verirken bazıları da ‘Erkek işi, gecesi gündüzü yok. Sen çıtkırıldımsın. Plaza kızısın. Sen git makyajını yap, süslen, plazada çalış’ diyerek yakıştıramamış. Ama şimdi, yakın olmadığı insanlar bile ‘Seninle gurur duyuyoruz, kadınları temsil ediyorsun’ dedikçe, daha çok mutlu oluyor. Artık ‘vatman bitti, vatwoman dönemi başladı’ diyor. Gece eğitimleri nedeniyle, 21.00’den sabah 05.00’e kadar yeraltında olduğunu, sabah 06-07 gibi de eve geldiğini belirten Burcu Kasap’ın en büyük hayranı annesi. Burcu Kasap, “Annem herkesi arıyor. O kadar gurur duyuyor ki, bu kadar gurur duyduğu bir an
olmadı benimle” diyor.

Havva Çakmak-37 yaşında Üsküdar-Çekmeköy hattında makinist: Koca trenin hakimiyim

Anadolu Üniversitesi Kamu Yönetimi mezunu. Anadolu yakasının ilk kadın makinistlerinden. İstanbul’un ilk sürücüsüz hattı Üsküdar–Çekmeköy hattında görev yapıyor. Havva Çakmak haftada 4 gün günde 9 saat çalışıyor. 2 yıldır kullandığı metroda, ivme kolunun başına geçip ilk dokunduğu anki duygularını çok net hatırlıyor: ‘Bu koskocaman trenin hakimiyim.’ Sürücüsüz hatlarda kabin bulunmadığından, ön kısımda, trenin gidişini seyretmeyi seven yolcular arasında bekleyip, sistemde bir arıza olduğunda, treni o kullanıyor. Yolcular ilk başlarda, neden sürekli orada durduğuna anlam veremeyip, ‘Güvenlik misiniz?’ ya da ‘Araçta bir sorun mu var’ diye soruyor. O, gururla ‘makinist’ olduğunu söyleyince, bu kez karşısındakilerin bakışı yerini hayranlığa bırakıyor. Erzincan’da yaklaşık 10 yıl Halk Eğitim Merkezi’nde üretim teknolojileri, hat sanatları ve bilgisayar üzerine eğitim verirken, İBB-Kariyer’e teknik personel olarak CV bırakınca hayatı değişen Çakmak, 2009 yılında çalışma hayatına başladığında başörtüsü sorun olmuş. “Başörtüsüyle derse giremiyorduk. Peruk kullanıyordum. Şimdi peruk kullanmadan çalışıyorum” diyor.

Hande Nur Gülak 23 yaşında Üsküdar-Çekmeköy hattında makinist: Hayalimdi

Üsküdar–Çekmeköy hattında, SMAMP (Sürücüsüz Metro Acil Müdahale Personeli) olarak görev yapıyor. Kocaeli Üniversitesi Elektrik Teknolojisi Bölümü mezunu. Hande Nur Gülak, mesleğe çocuk yaşta aşina olmuş: “Babam Esenler’de araç sorumlusuydu. Küçükken babamın yanına gittiğimde o trenleri, atölye ortamını görürdüm. Oralardan içime yerleşmişti. Mesleğe de babam yönlendirdi. Okumam gereken teknik bölümü bitirince hayalim gerçek oldu.”

‘Başlangıç sürem vukuatlı oldu’ diyerek, erkek amirlerine bakıp o günleri gülerek hatırlayan genç kadın makinist, ilk günlerdeki heyecanı ve meslekte yaşadıklarını şöyle aktarıyor: “Ben bir kabin bekliyordum. Sürücüsüz ilk metro hattında SMAMP idim. Yani bir nevi, makinistlik kavramının bir tık üst versiyonu. Kumanda merkezinden, hatlarda arıza olduğunda ‘Aracın başına geçin, manuel yapın’ dediklerinde, anında müdahale edip biz kullanıyoruz. Kabin olmadığı için, ön tarafta, panelin orada durup yolu izleyenlerle birlikte bekliyorum. Kabine oturmak, yaslanmak yasak. Acil bir durumda ‘Müsaade eder misiniz’ deyip, paneli açıp müdahale ettiğimde yolcular şaşırıyor.

Kübra Sucu- 26 yaşında, Yenikapı-Hacıosman hattında makinist: Babam inanamadı

İstanbul Aydın Üniversitesi Grafik Tasarım Bölümü mezunu. M2 Yenikapı–Hacıosman hattında makinist. Geçen yıl, İBB’nin makinist alımlarını duyup, bölüm şartı aramadıkları için İBB kariyerden başvurusunu yapmış. Hiç ummadığı bir anda, Yenikapı’da sınav olduğu masajı gelince çok şaşırmış. Özellikle babası “Erkek işi o, sen nasıl yapacaksın” diye karşı çıkarken, sınavları geçip, makinist olduğunu söylediğinde anca inanmış. Eğitim sürecinde bekar olan Sucu, geçen eylülde evlenmiş. Evliliği biraz daha oturunca çocuk düşündüğünü söyleyen Sucu, “Akşam çalışmak biraz zorluyor. Eşim evdeyken ben burada çalışıyorum. İşimi ve eşimi seviyorum, o yüzden sorun olmuyor” diyor.

“Yolculardan perona girerken, el sallayan, alkışlayan yolcular oluyor. Teşekkür ediyor, gururlanıyorum” diyen Sucu, “Koca metroyu nasıl sürüyorsun” diyenlere yanıtı şöyle: “Metro sürmek, trafikte araç kullanmaktan daha kolay. Trafik sorunu yok. Yolcu varken otomatikte. Acil durumda, bizim devralmamız gerektiğinde manuel sürüşe geçiyoruz. İlk yolcuyla çıktığımda ‘Başardın Kübra’ dedim. Herkesin şaşırdığı gibi ben de şaşırdım, ‘Koca metroyu sen mi sürüyorsun’ dedim kendi kendime.”