Yeniden ‘Karadut’ mevsimi

ŞİİR üzerine söylenmiş bazı sözler, hangi şairi değerlendirme masasına yatırırsanız yatırın, önünüzde beliriverir.İyi şair Cemal Süreya'nın, ‘‘Folklor şiire düşman’’ sözü bunlardan biri, şairine göre belki de birincisi.Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun şiirlerini, düz yazılarını okurken, bunun tersinin de geçerli olabileceğini düşündüm.Eyuboğlu, folklorun esintisini şiirlerinde hissettiriyor, folkloru ham malzeme olarak sunmuyor, bunu işleyip yeniden yaratıyor.Ayrıca folklor gibi çok prizmatik bir kavram yerine, acaba, Anadolu kültüründen yararlanıyor, desem daha mı doğru olur?Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun Toplu Eserleri yayınlanıyor; şiirleri, düzyazıları.Genç kuşağın bunları okumasını istiyorum, hem folklordan yararlanış yöntemini öğrenebilirler -kabul veya ret onların hakkı- hem de Doğu ile Batı’nın, yeni bir sanat eseri yaratmada nasıl birleştiğini onun yazdıklarından yola çıkarak, yeni mevzilere varabilirler.Hiç kuşkusuz, Bedri Rahmi Eyuboğlu, önce ressamdır, sonra şair, sonra da násir (düz yazı yazarı).Bazı sanatçıları, çalıştıkları değişik türlerin kurallarını göz önünde bulundurmak koşuluyla, bir bütün olarak değerlendirmek gerekir. Çünkü sanat anlayışı, dünyayı, insanı algılayışı onda hem görsel hem de yazınsal olarak, birbiri içinde erimiştir.Bedri Rahmi Eyuboğlu bir cumhuriyet sanatçısıdır. Anadolu'nun ruhunu Batı tekniğiyle yansıtma yöntemini benimsemişir.Onun için de cumhuriyet ilkelerinin sanattaki savunucularındandır.Şiirleri yalındır, ortalama bir şiir okuru; yorulmadan, çaba göstermeden zevk alabilir.Anadolu Rönesansı'nı anlamak için o kuşağın yarattıklarını okumak zorundayız.Kitapların öyküsü, her okuru etkiler, hatta o bilginin gölgesinde okur. Hele bu şiirse.Karadut şiir kitabının yeni baskısının başına oğlu Mehmet Eyuboğlu'nun yazdığı girişten bir bölümü mutlaka okumalısınız:‘‘Bedri Rahmi, Karadut kitapçığını Karadut Hanım’ın (Asıl adı Mavi Gerekmezyan olan bir Ermeni heykeltıraş) ölümünden iki yıl sonra, 1948'de kendi olanaklarıyla, can dostu, çocukluk arkadaşı rahmetli Rüknettin Resuloğlu'nun da aracılığıyla bastırmış, tanesini de yüz kuruştan satmıştır...Bu kitap bir bakıma Karadut Hanım’a adanmış bir kitabedir. Karadut Hanım 1940'lı yılların başlarında Bedri Rahmi'nin bir bronz büstünü yapmış. 1946 yılında bir menenjit tüberküloz Karadut'u birdenbire alıp götürmüştür.’’Eski edebiyat matinelerini anımsayanlar, bir antoloji karıştıranlar, onun Karadut şiirini okumuşlar ya da dinlemişlerdir.Karadut sergisindeki resimlerin diaları da bu baskıda kullanılmış.Karadut'ta onun şiirinin, hangi şairlerle akrabalık ilişkisinde olduğunu saptayabilirsiniz.‘‘Aşk gelicek cümle eksikler biter’’ dizesiyle başlayan Meseledir, sanki Yunus Emre üzerine bir çeşitlemedir, aynı zamanda halk şiirinin nasıl kullanılabileceğinin de uygulamasıdır.Açık, anlaşılır, okuyana insani bir mesaj ileten ama ideolojik olmayan bir şiir.Eğer değişik şairlerin aynı kavrama bakışlarını karşılaştırırsanız, onun şiir kuramı üzerine sağlam yargılara varabilirsiniz.Dol Karabakır Dol'dan bir şiir, yargımı doğrular:‘‘Oğlum Mehmed'e-Evlerimizi Takdim EderimŞu karşıdaki delikli kutuya ev derler/ İnsan oğulları burada yer burada içer/ Ve daha tuhaf tuhaf işler görürler/ Bunların çoğu ayıp şeylerdir söylenmez/ Evlerimizin üstü kapalıdır/ Ve bütün şairler gökyüzüne pencereden bakarlar/ Halbuki kuş yuvalarının üstü açıktır/ Ve kuşlar şiir yazmazlar.’’Şiirinde; halk dilinin deyimleri, kelimeleri çokçadır.Kiraz Ayı'ndaki Halk Anlamıyormuş yazısı da, onun halkın sezgisine, sağ duyusuna güvenini yansıtır.Bedri Rahmi Eyuboğlu, sahihten, iyiden, kaliteden yanadır. Sanatın her alanında bu ölçüden şaşmaz.Klasik Türk Musikisi yazısı, onun sanat, müzik tarihine bakışının önemli bir ürünüdür:‘‘Bundan dört beş ay evvel bize birkaç konser ve birkaç plak vererek klasik Türk musikisini hatırlatan Mesut Cemil'e ne kadar teşekkür etsek azdır.İsimleriyle iftihar ettiğimiz Türk dehaları yanında Seyit Nuh'ların, Eyyubi Bekir Ağa'ların, Dede Efendi'lerin, Sadullah Ağa'ların o ána kadar yabancısı olduğumuz büyük adları o günden itibaren hepimizin içinde uğuldamaya başladı.’’Bedri Rahmi Eyuboğlu'nun şiirlerini, düz yazılarını okuduğunuzda, o şiirlerin bir çoğunun bugüne de kaldığını fark edeceksiniz.DOĞAN HIZLAN'IN SEÇTİKLERİOyun ve Bügü Metin And YKYGençlik Joseph Conrad K KitaplığıArayışlar Ömer Naci Soykan İnsancılN. İpşiroğlu-Z. İpşiroğlu PapirüsGökyüzünün Fıskiyesi Ahmet Ada Islık