Yeni uçaklar çok gecikecek

New York'un kalbine saplanan terör uçakları dünya havacılık sanayinin bütün hesaplarını altüst etti.Amerika'da havayolu uçakları ile yapılan asrın terörü önce havayolu şirketlerini batma noktasına getirdi ve ardından hemen uçak imalatçılarını zorlamaya başladı. Son bir yıldır durgun olan Amerikan ekonomisinin etkisiyle bu yıl imalatçıların aldıkları sipariş rakamlarında önemli bir azalma oldu. Amerikalı imalatçı Boeing geçen yıl ulaştığı rekor 608 uçaklık siparişin çok gerisinde. Şirket bu yıl ilk sekiz ayda sadece 212 uçak satabildi. Airbus da geçen yılı arıyor. Avrupalı şirket ise geleceğin dev uçağı A380 satışları sayesinde sipariş sayısını 323’e yükseltti.Borsada hisseleri düşen, seferlerinin çoğunu iptal etmek zorunda kalan ve çok sayıda işçi çıkartan havayolu şirketleri şimdi hızla yeni uçak siparişlerini iptal etmeye başladılar. İptallerin beklenenden de hızla artması, uçak imalatçısı iki devi ürküttü. Amerikan Boeing ve Avrupalı uçak imalatçısı Airbus Endüstri, şu ana kadar iptallerle ilgili hiç bir resmi açıklama yapmamalarına karşın öncelikle yeni uçak projeleri için para harcamaktan vazgeçme eğilimine girdiler.Dünyanın en büyük yolcu uçağını yapmak için yıllardır uğraşan Airbus Endüstri yaklaşık 13 milyar Dolarlık projesi A380 uçağı konusunda bir anda ne yapacağını bilemez hale geldi. İlk aşamada 550, daha sonra 850 yolcu kapasiteye ulaşacak A380 uçağı için yeterli başlangıç siparişi aldığı için imalat aşamasına geçmek üzere olan Airbus Endüstri, terör olayları ile patlak veren krizin bir dizi savaşla büyümesiyle bu imalatı dondurmak zorunda kalmaktan korkuyor. A380 uçağının imalatının durdurulması Airbus'ı bu uçak için yaptığı nakit harcamaları belirlenen sürede geri alamayacağı için ciddi bir finans sıkıntısına sürekleyebilir.Airbus yeni imal edeceği dev yolcu uçağı ile ilgili sipariş iptalleri kadar şu anda üretimde olan ve çok satan A320 ailesi, A340 ve alt modeli A330 uçaklarında sipariş iptallerinden korkuyor. Amerikalı havayolu şirketleri ayakta kalabilmek için hızla yeni uçak alımından vazgeçeceklerini açıklarken, daha önce satın aldıkları uçakların taksitleri ya da aylık kiralarını ödeme konusunda ise daha şimdiden ürkütücü sinyaller vermeye başladılar. Çok sayıda Avrupalı ülkenin ortaklığındaki Airbus'ın da işçi çıkaracağı ancak bu konuyu şimdilik gizli tuttuğu öğrenildi. DİĞER SİPARİŞLERAynı sorun dünyanın en büyük uçak imalatçısı Boeing için de korkulu bir rüya haline geldi. Boeing büyük uçak yapmak yerine ses hızının biraz altında Sonic Cruiser modeli için çalışıyordu. Hızı saatte 1050 kilometre olarak deklare edilen ve alışılmış uçak modellerinden farklılıklar sunacak olan geniş gövdeli, hızlı uçak projesi şimdi tam anlamıyla bir çıkmaza girdi. Çok büyük bir uçak yapmak yerine, hızlı bir yolcu uçağı projesi ile ortaya geç çıkan Boeing, bu konuda büyük bir yatırımı henüz yapmadığı için şanslı görünüyor. Ama Amerikan havayolu şirketlerinde yoğun olarak kullanılan Boeing uçaklarının yenilerinin siparişlerinde iptallerin hızla artması halinde bu kuruluşta ciddi biçimde sarsılacak. Boeing, önlem olarak 30 bin işçiyi çıkartma kararı aldı. Chicago'daki yeni merkezine yerleşme işlemlerini tamamlamaya çalışan Boeing, Amerikan ve dünya ticaretindeki büyük depremin en çok zarar vereceği kuruluşlardan biri olma tehlikesini yaşıyor. Amerika’nın bir numaralı ihraç ürünü olan uçak imalatının yine Amerikan hükümetinin destekleri ile korunacağı ve asla büyük imalatçıların batmasına izin verilmeyeceği yaygın görüş olarak ortaya çıkıyor. Ancak bu desteğin nereye kadar devam edeceği bilinmiyor. Boeing özellikle yeni nesil 737 ailesinde yakaladığı satış başarısındaki yavaşlamadan ürküyor. Çünkü bu uçağın satışındaki yükselme nedeniyle aylık imalat hızı arttırılmış ve yeni yatırımlar yapılmıştı. Her iki uçak imalatçısı da krizin büyümesi ve şimdilik gizli tutulan sipariş iptal eğilimleri ve iptallerin artması durumunda hızla çok büyük sayıda işçi çıkarmayı planladıkları, yeni projeleri hemen frenleyecekleri biliniyor. Bu durumda dünyanın yeni nesil ve çok gelişmiş yolcu uçaklarıyla tanışmasını geciktirecek. Üstelik çok kısa süre için değil. Bütün büyük projeler daha şimdiden 3-4 yıllık ileri tarihe doğru hüzünlü bir yolculuğa çıktılar bile...AMERİKA SEFERLERİ AZALIYORTürk Hava Yolları Ticaretten Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı Gürol Yüksel, krizin özelikle Amerika pazarını etkileyeceğini açıkladı. Gelişmeleri çok yakından izlediklerini belirten Yüksel ‘Her an senaryolar üretiyoruz. Kuşkusuz krizden Amerika pazarı ciddi etkilenecek. Bu gelişmeler sonrasında Miami hattının kapatılmasını 1 Ekim’e çektik. Chicago uçuşları 1 Kasım’dan itibaren haftalık 3’e iniyor’ dedi. Diğer bir etkinin Pakistan uçuşlarında olabileceğini söyleyen Yüksel, savaş tehlikesi nedeniyle haftada iki gün olan Pakistan seferlerinin duracağını belirtti.İptallerin çok az olduğunun altını çizen Yüksel ‘İspanya ve İtalya'dan bazı iptaller var ama oran çok düşük. Kuzey ülkelerinden ise herhangi bir iptal yok. Önümüzdeki ay kış sezonuna giriyoruz. Bu nedenle genelde uçuş sayılarının azaltılması normal’ diye konuştu. Öte yandan THY büyüyen krize karşı personel hareketini belirlemeye çalışıyor. Öncelikle çalışanların bir kısmına ücretsiz izin verilmesi kararlaştırıldı ama bu konuda strateji henüz kesinlik kazanmadı.Şirket ayrıca elindeki 7 adet Airbus A310-300 tipi yolcu uçağını da resmen satışa çıkarttı. Ayrıca iç hatlarda ikramın kaldırılması çalışmaları başladı.Bağımsız sivil havacılık otoritesiYeni Ulaştırma Bakanı Oktay Vural hemen harekete geçerek Türkiye'nin bağımsız sivil havacılık otoritesinin oluşması için çalışmaları başlattı.Sivil Havacılık Kanunu meclisten geçince yeniden yapılanma için düğmeye basacak olan Bakan, danışman olarak sektörün bütün sorunlarını bilen Kaptan Pilot Serdar Cebeci'yi de yanına aldı.Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Müşaviri olarak görev yapmaya başlayan ve aynı zamanda Antalya merkezli SunExpress Havayolları'nda Kaptan Pilot olan Serdar Cebeci, bağımsız sivil havacılık otoritesinin görevlerini, uygulamalarını, olay olmadan önleme amaçlı yaptırımları belirleyecek. Uzun süredir Türkiye Havayolu Pilotlar Derneği bünyesinde de bu konuda çalışmalar yapan Serdar Cebeci, Sivil Havacılık Kurumu'nun Avrupa Birliği standartlarına uyumu kısa sürede gerçekleştirebileceğini, Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi FAA gibi görev yapacağını vurguladı. Türk Sivil Havacılığı'nın sorunlarını çok kısa sürede öğrenen ve hemen harekete geçen Ulaştırma Bakanı Oktay Vural'ın bütün gücü ile destek olduğu bağımsız otoritenin oluşması ile sivil havacılığımız çekişmelerden kurtulacak, denetimler, ruhsatlandırmalar, sertifike işlemleri dünya standartlarında yapılacak. Yolcu haklarından çevrenin korunmasına kadar geniş bir yelpazede görev yapacak sivil havacılık otoritesi disipline edici gücünü tam yetki ile kullanacak.PİLOTLAR 62 YAŞINDA VEDA EDECEKTürk Hava Yolları Yönetim Kurulu aldığı bir kararla eskiden 64 yaşın sonuna kadar uçan pilotların emeklilik yaşını iki yıl geriye çekti. Mart 2002 tarihinden itibaren pilotlar 62 yaş bitiminde emekli olacaklar. Gelecekte bunun 60 yaşa kadar geri çekileceği, bu konuda çalışmalar yapıldığı da öğrenildi.Pilotların uçuculuklarının 62 yaş sonunda bitirilmesi ile ilgili karar uygulamaya girdiğinde Airbus A340 filosundan 35 pilot emekli olacak. THY filosunda pilot açığı meydana gelmemesi için şimdiden gerekli düzenlemelere başladı.THY'nin aldığı 62 yaş kararı bir çok yabancı havayolu şirketinde de uygulanmaya başladı. Sivil havacılık otoriteleri pilotların en fazla 60 yaşlarının sonuna kadar uçmasına karar veriyor. Uzakdoğu'da bazı şirketler 55 yaşın üstünde pilot uçurmazken, bazı havayolları 65 yaşa kadar uçulmasına izin veriyor.440 Dolar kalktıHava Kuvvetleri Komutanlığı ile Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) Genel Müdürlüğü'nce ortak işletilen havalimanlarında uçaklardan alınan 440 Dolarlık iniş-kalkış ücreti uygulamasına son verildi. Bundan sonra sivil uçaklardan DHMİ tarifesine göre iniş-kalkış ücreti alınacak. Askeri-sivil ortak kullanılan meydanlara uçmak için uçuş planı doldurulması yeterli. Sivil uçaklara kule hizmeti DHMİ personeli tarafından verilecek. Uçaklar indikten sonra DHMİ'nin inşaa ettiği aprona park edecek ve terminal hizmeti alacak.Bu kararın yurt içi uçuşlara büyük hareket kazandırması bekleniyor. Türkiye'de askeri-sivil havalimanlarının bir kısmı 24 saat, bir kısmı ise yaz-kış ayları mesai saatleri farklı olmak üzere günün belirli dilimlerinde hizmet veriyor. Ortak kullanılan havalimanları: Balıkesir, Bursa Yenişehir (24 saat), Denizli Çardak, Tekirdağ Çorlu (24 saat), Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Kayseri Erkilet, Konya, Malatya, Muş, Sivas ve Uşak.THY’nin başarısıAmerika'yı sarsan terör olayından sonra trafiğe kapanan J.F. Kennedy Havalimanı'ndan ilk uçuş iznini alan dört şirketten biri Türk Hava Yolları oldu. İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali işleticisi TAV'ın Amerikan Sivil Havacılık Otoritesi'nden çok iyi not almasının da yardımcı olduğu izin sayesinde THY'nin New York-İstanbul uçuşu hemen açıldı.Türk Hava Yolları Amerika-Kanada Müdürü Turgut Atay ve JFK İstasyonu’nda Füsun Onar'ın çabaları ile gerçekleşen FAA izni, diğer havayolları arasında tam anlamıyla ciddi bir kıskançlık yarattı. JFK'de THY ile 1 numaralı terminali kullanan diğer havayolları, Amerika hava sahasının açılmasından ancak iki gün sonra uçuşlarına başlayabildi.Gece uçuşuSivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) İstanbul Terminal Kontrol Sahası içinde gece yapılacak helikopter uçuşlarına izin verdi. Gün batımından 30 dakika sonra ve gün batımına 30 dakika kala süre içinde gerçekleştirilecek uçuşlar için helikopterler Atatürk veya Sabiha Gökçen Havalimanları'ndan kalkacak. İnişler yine bu meydanlara yapılacak. Bu uçuşlar VFR olarak adlandırılan görerek uçuş kuralları içinde gerçekleştirilecek.Gece uçuşunun yapılabilmesi için görüşün en az 5 kilometre, bulut tavan yüksekliğinin ise minimum 1000 metre olması gerekiyor. Tüm uçuşlar İstanbul Hava Trafik Kontrol (ATC) ile koordineli gerçekleştirilecek. Gece heliktopter uçuşlarına izin verilmesi, gelecek yıllarda tek motorlu uçak ve başka terminal sahalarında da geçerli olması için önemli bir alt yapı oluşturacak.