Yeni Medeni Kanunu'nun tüzüÄŸü hazır

Adalet Bakanlığı, Türk Medeni Kanunu'nun velayet, vesayet ve miras hükümlerine iliÅŸkin tüzük taslağı hazırladı. Yeni Türk Medeni Kanunu'nun getirdiÄŸi hükümlerin uygulamasına ışık tutmak ve doÄŸabilecek tereddütleri gidermek amacıyla hazırlanan taslak, görüşlerinin alınması için taraflara gönderildi.TaslaÄŸa göre, ergin olmayan çocuk, anne ve babanın velayeti altında olacak. Ancak velayet, boÅŸanma, ayrılık, anne ve babanın baÅŸkasıyla evlenmesi, baÅŸka yere gitmesi, ölmesi, çocuÄŸun bedensel ve zihinsel geliÅŸmesinin tehlikede bulunması ile anne ve babanın velayet görevine yerine getirememesi, çocuÄŸa gerekli ilgiyi göstermemesi veya çocuÄŸa karşı yükümlülüklerini savsaklaması gibi yasal sebepler bulunmadıkça ana ve babadan alınamayacak. Anne ve baba evli deÄŸilse, velayet anaya ait olacak.  Çocuk, anne ve babasının sözünü dinlemekle yükümlü olacak. Anne -baba olgunluÄŸu ölçüsünde çocuÄŸa hayatını düzenleme olanağı tanıyacak,önemli konularda olabildiÄŸince onun düşüncesini göz önünde tutacak.  Çocuk, anne ve babasının rızası dışında evi terk edemeyecek ve yasal sebep olmaksızın onlardan alınamayacak. ÇocuÄŸun adını, anne ve baba birlikte koyacak. Çocukların dini eÄŸitimini belirleme hakkı anne ve babaya ait olurken, erginliÄŸe eriÅŸtiÄŸinde dinini seçmekte özgür bırakılacak.  Ayırt etme gücüne sahip velayet altındaki çocuk, anne ve babanın rızası ile aile adına hukuki iÅŸlemler yapabilirken, bu iÅŸlemlerinden dolayı anne ve baba borç altına girecek.       ÇOCUÄžUN MENFAATÄ° TEHLÄ°KEYE DÜŞERSE     ÇocuÄŸun menfaati, bedensel ve zihinsel geliÅŸmesi tehlikeye düştüğü takdirde, anne ve baba duruma çare bulamaz veya buna güçleri yetmezse, hakim, çocuÄŸun korunması için onun bir aile yanına veya bir kuruma yerleÅŸtirilmesine karar verebilecek; bu önlemden sonuç alınmaz ya da yetersiz olacağı önceden anlaşılırsa velayeti kaldırabilecek. Velayete sahip anne ve babanın yeniden evlenmesi velayetin kaldırılmasını gerektirmezken, velayet hakkı kendisinde olan anne veyababa evlendikten sonra velayet görevlerini gereÄŸi gibi yerine getirmiyor veya çocuÄŸun menfaatini gerektiriyorsa hakim, durum ve koÅŸullara göre velayet sahibini deÄŸiÅŸtirebileceÄŸi gibi, velayeti kaldırarak çocuÄŸa vasi atanmasını isteyebilecek.  Velayetin kaldırılması halinde ana ve babanın çocuklarının bakım ve eÄŸitim giderlerini karşılama yükümlülükleri devam edecek. Anne, baba ve çocuÄŸun ödeme gücü yoksa bu giderleri devlet karşılayacak.  Velayetin kaldırılmasını gerektiren sebep ortadan kalkmışsa, hakim resen ya da ana veya babanın istemi üzerine velayeti geri verecek.  Anne ve baba, kusurları nedeniyle velayetleri kaldırılmadıkça, çocuÄŸun mallarını kullanabilecekler.  Anne ve baba, çocuk mallarının gelirlerini öncelikle çocuÄŸun bakımı, yetiÅŸtirilmesi ve eÄŸitimi için, hakkaniyete uyduÄŸu ölçüde de aile ihtiyaçlarını karşılamak üzere sarf edecekler.  EÅŸler, ergin olmayan üvey çocuklarına da aynı özen ve ilgiyi gösterecekler.       VESAYET     Tüzüğe göre, velayet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınacak. Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı, savurganlık, alkol veya uyuÅŸturucu madde bağımlılığı, kötü yaÅŸama tarzı, bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğü baÄŸlayıcı bir cezaya mahkum olanlar kısıtlanacak; yaÅŸlılığı, sakatlığı, deneyimsizliÄŸi veya ağır hastalığınedeniyle iÅŸlerini gerektiÄŸi gibi yönetemediÄŸini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilecek. Bu durumdaki kiÅŸiler de vesayet altına alınacak.  BoÅŸanma kararının verilmesinden sonra anne veya babanın baÅŸkasıylaevlenmesi, baÅŸka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde ise hakim, resen veya anne ve babanın birinin istemi üzerine çocuÄŸa vasi atanmasına karar verebilecek.  Savurganlık, alkol veya uyuÅŸturucu madde bağımlılığı, kötü yaÅŸama tarzı, kötü yönetim ve isteÄŸe baÄŸlı kısıtlamalarda vesayet altına alınacak kiÅŸi dinlenilmeden kısıtlama kararı verilemeyecek.  Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı nedeniyle kısıtlamaya da ancak resmi saÄŸlık kurulu raporu üzerine karar verilebilecek.  Vesayet makamının izni olmadıkça, vesayet altındaki kiÅŸi yerleÅŸim yerini deÄŸiÅŸtiremeyecek.  Vesayet makamı, bu görevi yapabilecek yetenekte bir ergini vasi olarak atayacak, daha önce erkeÄŸe tanınan vesayet hakkı, kadına da tanınacak. Vesayet süresi 2 yıl olacak.       KORUMA AMAÇLI ÖZGÃœRLÜĞÜN KISITLANMASI     Akıl hastalığı, akıl zayıflığı, alkol ve uyuÅŸturucu madde bağımlığı, ağır tehlike arzeden bulaşıcı hastalık veya serserilik sebeplerinden biriyle toplum için tehlike oluÅŸturan her ergin kiÅŸi, kiÅŸisel korunmasının baÅŸka ÅŸekilde saÄŸlanmaması halinde; tedavi, eÄŸitimi veya ıslahı için elveriÅŸli bir kuruma yerleÅŸtirilip  alıkonulabilecek. Ä°lgili kiÅŸi, durumu elverir elvermez kurumdan çıkarılacak. YerleÅŸtirme veya alıkoymaya karar verme yetkisi, ilgilinin yerleÅŸim yeri veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bulunduÄŸu yer vesayet makamına ait olacak.  Vesayet altındaki kiÅŸi adına kefil olmak, vakıf kurmak ve önemli bağışlarda bulunmak da yasak.  Haklı sebepler engel olmadıkça, vesayet makamı, vesayet altına alınacak kiÅŸinin öncelikle eÅŸini veya yakın hısımlardan birini, vasilik koÅŸullarına sahip olmaları kaydıyla bu göreve atayacak. Bu atamada yerleÅŸim yerlerinin yakınlığı ve kiÅŸisel iliÅŸkiler göz önünde tutulacak.  Bedensel özürleri veya sürekli hastalıkları olanlar, 60 yaşını doldurmuÅŸ olanlar, dörtten çok çocuÄŸun velisi olanlar, üzerinde vasilik görevi olanlar ile CumhurbaÅŸkanı, TBMM ve Bakanlar Kurulu üyeleri ile hakimlik ve savcılık mesleÄŸi mensupları vasiliÄŸi kabul etmeyebilecekler.  Kısıtlılar, kamu hizmetinden yasaklılar veya haysiyetsiz hayat sürenler, menfaati kendisine vasi atanacak kiÅŸinin menfaati ile önemliölçüde çatışanlar veya onunla aralarında düşmanlık bulunanlar vasilik yapamayacaklar.       MÄ°RAS     Mirasçılar, miras bırakanın ölümü ile mirası bir bütün olarak kanungereÄŸi kazanacaklar.  Kanunda öngörülen ayrık durumlar saklı kalmak üzere mirasçılar mirasbırakanın aynı haklarını, alacaklarını, diÄŸer malvarlığı haklarını, taşınır ve taşınmazlar üzerindeki zilyetliklerini doÄŸrudan doÄŸruya kazanacaklar ve mirasbırakanın borçlarından kiÅŸisel olarak sorumlu olacaklar.  Atanmış mirasçılar, mirası, mirasbırakanın ölümü ile kazanacaklar,yasal mirasçılar atanmış mirasçılara düşen mirası onlara zilyetlik hükümleri uyarınca teslim etmekle yükümlü olacaklar.  Mirasbırakanın alacaklarının hakları vasiyet alacaklılarının haklarından, vasiyet alacaklılarının hakları da mirasçıların alacaklarının haklarından önce gelecek. Mirası kayıtsız ÅŸartsız kabul eden mirasçıların alacaklıları ile mirasbırakanın alacaklıları aynı haklara sahip olacaklar.  Yasal ve atanmış mirasçılar, mirası reddetme hakkına sahip olacak.      MÄ°RASIN SAÄž OLAN EÅžE GEÇMESİ     Miras bırakanın birinci derece mirasçılarının tamamının mirası reddetmesi halinde, bunların payı saÄŸ olan eÅŸe geçecek.  Mirasçıların alacaklarının da korunduÄŸu tüzükte, ödemeden aciz bir mirasbırakanın mirasını reddeden mirasçılar, onun alacaklılarına karşı ölümünden önceki 5 yıl içinde ondan almış oldukları ve mirasın paylaşılmasında, geri vermekle yükümlü olacakları deÄŸer ölçüsünde sorumlu olacaklar. OlaÄŸan eÄŸitim ve öğrenim giderleriyle çeyiz, bu sorumluluÄŸun dışında tutulacak.  Miras 3 ay içinde reddolunabilecek, yasal süre içinde mirası reddetmeyen mirasçı, mirası kayıtsız ÅŸartsız kazanmış olacak.  Mirasın açıldığı tarihte mirasçı olabilecek bir cenin varsa, paylaÅŸma doÄŸumuna kadar ertelenecek.  Mirasçılardan her biri sözleÅŸme veya kanun gereÄŸince ortaklığı sürdürmekle yükümlü olmadıkça, her zaman mirasın paylaşılmasını isteyebilecek.          HAYIRSIZ EVLATLARA ÖNLEM     EÅŸlerden birinin ölümünde tereke malları arasında ev eÅŸyası veya eÅŸlerin birlikte yaÅŸadıkları konut varsa, saÄŸ kalan eÅŸin korunması için bunlar üzerinde miras hakkına mahsuben mülkiyet hakkının tanınmasını isteyebilecek. Böylece eÅŸler, bu haklarını ölünceye kadar kullanabilecek. Miras bırakanın bir meslek veya sanat icra ettiÄŸi ve altsoyundan birinin aynı meslek ve sanatı icra etmesi için gerekli olan bölümlerde, saÄŸ kalan eÅŸ bu hakları kullanamayacak.  Â