Yeni döneme, yeni taktik

Yirminci yüzyılın başında Çarlık Rusyası'nda gerçekleÅŸen devrim tüm dünyayı, hata belki de insanlığın henüz yaÅŸanmamış tarihini dönüşü mümkün olmayacak biçimde deÄŸiÅŸtirdi. 1917 Ekim Devrimi'nin lideri, tüm fikri otoriteler tarafından örgütçülük dehası olarak adlandırılan Vladimir Ä°liç Ulyanov, devrimin en önemli taktiÄŸini ÅŸu cümle ile açıklar: "KoÅŸullar bir gece içinde deÄŸiÅŸirse, bizim de tüm taktik anlayışımız bir gece içinde deÄŸiÅŸmelidir."11 Eylül saldırısından bu yana tam tamına bir ay geçti. Yine istisnasız tüm dünya 11 Eylül tarihini bir milat, yani koÅŸulların tam anlamıyla deÄŸiÅŸtiÄŸi bir gün olarak görüyor. ABD'nin müttefikleri ile Afganistan'a karşı baÅŸlattığı saldırı bu deÄŸiÅŸimi çok daha net bir biçimde otaya çıkarttı. DeÄŸiÅŸim ve tedbirli olma ihtiyacı artık karşı konulamaz bir biçimde karşımıza dikilmiÅŸ bulunuyor. Şöyle kafamızı dünyaya çevirip, koÅŸullar böylesine deÄŸiÅŸtikten sonra, hangi ülke taktiÄŸini ne ÅŸekilde deÄŸiÅŸtirmiÅŸ diye baktığımızda karşımıza oldukça ilginç bir tablo çıkıyor. Görülen o ki neredeyse tüm dünyada yeni ekonomik paketler ve yeni tedbirler uygulamaya konuluyor. Örnek olarak Asya ülkelerini ele alalım. BaÅŸta Singapur olmak üzere bölgedeki bir çok ülke Afganistan saldırısı sonrası olumsuz koÅŸulların etkisini en az seviyeye indirmek için devasa önlemler açıklamaya baÅŸladı. SÄ°NGAPUR:2001 yılının üçüncü çeyreÄŸinde de yüzde 5.6 gibi devasa bir küçülme yaÅŸayacağı tahmin edilen Singapur'da hükümet, ÇarÅŸamba günü bir açıklama yaparak iÅŸ maliyetlerini düşürmek ve iÅŸ kayıplarını azaltmak için devasa bir ekonomik paket açıklayacağını belirtti. Ayrıntıarının Cuma günü açıklanması beklenen bu paketin toplam büyüklüğünün 5.6 milyar dolar olması bekleniyor. Paketin içeriÄŸinde ise vergi indirimi, kamu hizmeti fiyatlarının indirilmesi ve altyapı yatırımlarının hızlandırılması gibi tedbirlerin yer alması bekleniyor. Bu arada Singapur Merkez Bankası ihracat sektörünün rekabet gücünün artırılması için "Singapur Doları'nın dalgalanma bandının artırılacağını" belirtti. HONG KONG:Hong Kong'ta da, Singapur'da olduÄŸu gibi milyar dolarlık bir ekonomik program açıklamak üzere. Ne kadarlık bir kaynak maliyeti olacağı net olarak belirtilmeyen bu pakkette, kamu istihdamının artırılması, ev sahipleri için mal fiyatlarının düşürülmesi, küçük ve orta boy iÅŸletmelere ucuz kredi ve yardım saÄŸlanması konularının yer alacağı belirtiliyor. GeliÅŸmeleri deÄŸerlendiren Hong Kong Valisi Tung Chee-hwa yaptığı açıklamada bölgede zaten bir ekonomik küçülmenin yaÅŸandığını belirtiyor. Avrupa ve ABD'de yaÅŸanan sıkıntı, bölgenin en temel gelir kaynağı olan elektronik sektörünü zaten ağır bir krize itmiÅŸti. Valiye göre Afganistan saldırısı, daha hızlı bir ekonomik yavaÅŸlama, iÅŸsizlikte artış, bütçe açığının büyümesi ve ekonomik düzelmenin gecikmesi ile sonuçlanacak. GÃœNEY KORE:Güney Kore'ye geldiÄŸimizde burada da bir hareketlilik görüyoruz. Güney Kore Devlet BaÅŸkanı Kim Dae Jung, perÅŸembe günü bir açıklama yaparak iç talebin canlandırılması, ihracatın desteklenmesi ve Afganistan Savaşı'nın etkilerinin minimuma indirilmesi için gerekenin bir an önce yapılmasını istedi. Ama Güney Kore'de henüz Hong Kong ve Singapur'da olduÄŸu gibi adı konulmuÅŸ bir ekonomik paket sözkonusu deÄŸil. Ama ülkeyi yakından inceleyen analistlere göre bu tedbirler çerçevesinde 1,5-3,8 milyar dolar arasında bir ek bütçe tasarısı hükümet çevrelerinde görüşülmeye baÅŸlanmış durumda TAYVAN:Tayvan hükümeti de tedbir alma yolunda komÅŸularından geri kalmadı. Hatta bir adım ileride bile denilebilir. 11 Eylül saldırısının hemen ardından Tayvan Devlet BaÅŸkanı bir açıklama yaparak iÅŸ ve yatırım güvenini artırmak için her yıl GSMH'nin yüzde 1'i kadar bir miktarın ekonomiye kaynak olarak aktarılacağını belirtti. 290 milyar dolar GSMH'bi ile Tayvan'da ekonomiye aktarılacak miktarın yaklaşık 3 milyar dolar cevarında oması bekleniyor. Ãœstelik bu katkı sadece bir kerelik deÄŸil sürekli bir katkı olacak. MALEZYA:Malezya'da ise ayrıntıları çok belli olmamakla birlikte yine bir ekonomik can suyu projesi mevcut. Bu hafta içinde yapılan açıklamaya göre Mart ayında açıklanan 800 milyon dolarlık ek bütçeye bir ek daha yapılacak. Ä°kinci ek bütçenin büyüklüğünün 1,1 milyar dolar olması bekleniyor. Bu paket kamu harcamalarının artırılması için kullanılacak. Bu arada Türkiye'ye dönüp baktığımızda mevcut durum içinde Türkiye'nin hala acil önelmleri gündeme getirmemiÅŸ olması önemli bir sorun. SavaÅŸ koÅŸullarını, ya da 11 Eylül sonrası küresel bazda yaÅŸanacağı tahmin edilen durgunluÄŸa karşı, zaten krizde olan türk ekonomisinin nasıl korunacağı da bilinmiyor. Bir çok uzmana göre Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı Kemal DerviÅŸ tarafından açıklanan "Türkiye'nin güçlü ekonomiye geçiÅŸ programı" aslında bir program deÄŸil. Ya da program olarak adlandırılırsa bile artık çöktüğü, iÅŸe yaramadığı kabul edilmek durumunda. Hemen bir örnek verelim. Bu günlerde borsada dolaÅŸan bir baÅŸka söylentiye göre IMF, Merkez Bankası'nın yakında uygulamaya koyacağı enflasyon hedeflemesi uygulamasından vaz geçilmesi konusunu gündeme getirmiÅŸ. Ya da devletin küçülmesi konusundaki "telkinini" bu sefer hiç olmadığı kadar ısrarlı bir biçimde dile getirmeye baÅŸlamış. Kısacası yeni bir ekonomik programın ufukta göründüğü hissediliyor. Umutlu olmak için nedenimiz pek yok. Ama umut etmekten baÅŸka ÅŸansımız da yok gibi görünüyor. Â