Yeni dinler gelecek

New York Bahai Toplumu Dış İlişkiler Komitesi Üyesi Nancy Lazar

Bill Clinton Müslümanların Şeker Bayramı'nı kutlayıp, Cumhurbaşkanı Demirel, cumhuriyet tarihinde ilk kez Türkiye'de yaşayan Hristiyanlar için Christmas mesajı yayımlayınca, iyimserlik rüzgarları esmeye başladı. ‘‘Artık dinler birbirine yaklaşıyor’’ diyen bile oldu. New York'ta yaşayan ve insanlığın tek bir dini inanış çevresinde toplanması ülküsünü benimseyen Bahai dinine mensup Nancy Lazar Moore da bu sırada konferanslar vermek üzere Türkiye'ye geldi. Üç torun sahibi Moore, Musevi bir aileden gelmesine karşın 36 yıldır Bahai. Eğitim prensipleri ve eğitim müfredatında çeşitlilik konusunda uzman. Irkçılık, kadın-erkek eşitliği ve çocuk istismarı konusunda eğitim programları uyguluyor. Aynı zamanda New York Bahai Toplumu Dış İlişkiler Komitesi Üyesi.

Neden Türkiye'desiniz?

- Daha önce Brezilya'da Türk diplomatların çocuklarını eğittim. Burada Türklerle yakından tanışma imkanım oldu ve Türklere karşı bir sempati beslemeye başladım. Ayrıca İslam dinine karşı da ayrı bir merakım olduğu için, tarih ve coğrafya bakımından ilgimi çeken bu yeri yakından görmek istedim.

Seyahatinizde Bahai kimliğiniz ne kadar önde? Hristiyan misyonerliği benzeri bir iş mi yapıyorsunuz?

- Tam olarak değil. Çünkü bizim amacımız her şekilde sadece cemaatimizi genişletmek değil. Bahailiğimin seyahatime bir yansıması olacaktır tabii. Buradaki Bahailer tarafından onlarla fikir alışverişine girmem için buraya davet edildim. Bunun için de kendime 2 haftalık bir program yaptım.

Bahailik ABD'de ne kadar yaygınlaştı?

- ABD'de sayımız gittikçe çoğalıyor. Bahai öğretisini benimseyen insanların sayısı hızla artıyor.

ABD'nin nüfus yapısındaki çok kültürlülük, Bahailiğin bu ülkedeki yayılışı üzerinde olumlu bir etki yaratmış olabilir mi?

- Amerikan kültürü birçok kültürü bir arada tutan bir mozaik. Bahailiğin en önemli öğretisi de kültürlerin bir arada olmasını sağlayacak birleştirici etkisi. Amerikan toplumuna benzeyen toplumlarda öğretinin daha kolay yaygınlaşması normal.

Semavi dinler arasında çoğu zaman çelişkiler yaşanıyorken, Bahailik nasıl hiçbir dine muhalefet etmeden birleştirici olma iddiasıyla ortaya çıkıyor? Bu bir çelişki değil mi?

- Allah, Tanrı, Yehova. Ya da Musa, İsa, Muhammed... Aslında hepsi aynı kapıya çıkıyor. Tek farkları, zamana ve medeniyetlere göre küçük farklılıklar göstermeleri. Hazreti Bahaullah da bir semavi dinin temsilcisi. Şimdiki zamanda son semavi dinin temsilcisi. O da kendi gayesine göre gelmiş. Onun gayesi de insanlığı farklılıklar göstermeyen tek bir inanış çevresinde birleştirmek.

Diğer kitaplar neden Bahaullah'tan bahsetmiyorlar?

- İncil'de de, Tevrat'ta da, Kuran'da da Hazreti Bahaullah'ın alametlerinden bahsediliyor. Dünya insanları birleştirici birini bekliyorlar.

Peki son semavi din olarak kalacak mı Bahailik?

- Hayır. Allah yeni dinler gönderecek. Ama Bahailik bir özelliğiyle semavi dinler arasında ayrı bir yere sahip. İnsanlığın birliğini vurgulayan ilk din Bahailik. Bizim inanışımızda din tartışması kesinlikle yasak. Herşey evrim yoluyla çözülecek.

İnanışın gündelik yaşantı üzerindeki etkileri neler?

- Bahailik, cemaate yeni eğitim sistemleri getiriyor. Yeni sosyal eğitim anlayışında kadın ve erkeklerin eşitliği ilkesi geçerli kural. Kız ve erkeklerin aynı eğitimi görmeleri de eğitimde esas.

Bahailik kadının toplumdaki yeri konusunda çok mu hassas?

- Kesinlikle öyle. Örneğin bizde kız çocuklarının eğitimi önceliklidir. Çünkü o da doğuracağı çocuğu eğitecektir. Ailede sorumluluğu daha fazla olduğundan eğitimi üzerinde daha fazla durulması da daha faydalı olacaktır.

Sizin kadın-erkek eşitliğinizde kadın biraz daha eşit galiba?

- İnsanlık bir kuşa benzer. Bir kanadı erkeklerse bir kanadı kadınlardır. Ve uçabilmek için de iki kanadını eşit çırpmak zorundadır. Önemli olan Dünya insanlarının birleştirilmesinin nasıl başarılacağı. Bu yolda Bahailik en büyük sorumluluğun kadında olduğunu söylüyor.

Bahailerin kendi aralarında kurdukları ekonomik ilişkiler ağı var mı?

- Birbirimize destek olmaya çalışıyoruz elbette. Ama Bahailik sadece iş ilişkilerimizi belirlerken göz önüne aldığımız belirleyici bir unsur olarak kalıyor. Yoksa başkalarını dışlayıcı bir durumda asla değiliz.

Bahaullah'ın insanların gündelik yaşamlarında izlemelerini istediği ekonomik bir düzen var mı?

- Bizim öğretimiz orta direk felsefesi üzerine kurulu. Herkesin kazandığı kadar vergi vermesi ve çalışanlara kardan pay verilmesi görüşleri hep bizim öğretimizden çıkan ekonomik sistemlerdir. Bunların zamanımızdan 150 yıl önce düşünülmüş olduğuna bakarsanız, bir hayli gelişmiş olduğunu farkedersiniz.

Bahailik semavi dinler kadar, budizm, paganizm, şamanizm gibi dinleri de kucaklayıcı bir pozisyonda mı ki, inanışınızı bunlarla kıyaslıyorsunuz?

- Pek sayılmaz. Sonuçta bu dinler zamanla yozlaşmışlar. Bizim inandığımız görüşe çoğu yerde zıt durumlar sergileyebiliyorlar. Çünkü Hristiyanlık, Musevilik ve İslam kadar kendi içinde tutarlı olamıyorlar.

Dünya insanlarının birliği nasıl sağlanacak?

- İnsanların inanışında azalma ya da yozlaşma olduğunda, hakikati tekrar bulmamız için yeni bir elçi gelecek.

BAHAİLİK NEDİR?

Bahai inancının tek hedefi ‘‘İnsanlık Aleminin birliği’’. En son gönderilen peygamber olduğuna inandıkları Bahaullah'ın müritleri olan Bahailer, Dünya'nın 190 ülkesinde, 2100'ün üzerinde etnik grup ve kabile tarafından temsil ediliyorlar. Her ülkede mahalli ruhani mahfil ve milli ruhani mahfil adı verilen temsilciler seçiliyor ve bu kurumların kontrolünde o ülkedeki faaliyetler yürütülüyor. Ülkeler bazında belirlenen bu heyetler de, 9 üyesi bulunan Bahai Uluslararası Konseyi adı verilen kurula bağlı olarak çalışıyor. Kendilerine has yöntemlerle oruç tutma, namaz kılma gibi ibadet yolları olan Bahailer, tüm ibadetlerinin çağdaş dünyanın yaşam şekillerine uygun olduğunu söylüyorlar. Dinin prensipleri arasında din ve bilim arasında uyum sağlanması, kadın-erkek eşitliği, evrensel zorunlu eğitim ile aşırı zenginlik ve aşırı fakirliğin giderilmesi gibi konular var.