Yeni bozuk para değişmiyor Avrupa otomatı yeniliyor

Yeni KuruÅŸ-Euro benzerliÄŸi nedeniyle AB'yle yaÅŸanan sorunda sürpriz karar çıktı. Avrupa Komisyonu'nun test sonucu raporuna göre YKr, modern mıknatıslı makinelerde deÄŸil, az sayıdaki eski otomatta çalışıyor. Bu yüzden, Türkiye yeni bozuk paralarını deÄŸil, Avrupa bazı otomatlarını deÄŸiÅŸtirecek.YENÄ° KuruÅŸ (YKr) ile Euro arasındaki benzerlikler nedeniyle, Hazine MüsteÅŸarlığı ile AB arasında yaÅŸanan krizde sürpriz bir karar çıktı. Avrupa Komisyonu Yolsuzlukla Mücadele Ofisi (OLAF) bünyesinde, Euro'yu sahtecilik faaliyetlerine karşı korumak amacıyla kurulan ETSC (Euro'nun Korunmasında Teknik ve Bilimsel Merkez) hazırladığı test sonucu raporunu Hazine MüsteÅŸarlığı'na gönderdi.Raporda YKr'nin, AB alanında yaygın kullanılan mıknatıs özellikli modern otomatlarda çalışmadığı; ancak bu özelliÄŸi bulunmayan, eski teknolojili "sınırlı sayıda" otomat modelinin YKr örnekleri ile çalışabildiÄŸi tespiti yer aldı. Raporda, üretici firmalara bu durumdaki otomatların YKr ile çalışmayacak ÅŸekilde, yeni teknolojiye uyarlanması tavsiyesinde bulunuldu."Benzerlik" krizi çıktıktan sonra, Hazine MüsteÅŸar Yardımcısı Nevzat Bahran ile Darphane Genel Müdürü Ahmet Büyükkaymaz'ın kısa arayla iki kez gittiÄŸi Fransa'nın Bordeaux kentindeki Fransız Darphanesi "Monnaine de Paris", YKr ile Euro'yu bir dizi hassas testten geçirdi. Eylülün son haftasındaki ikinci toplantıya; Türk heyeti krize yol açan yeni 50 kuruÅŸ ve 1 lira örnekleriyle giderken, Avrupa'nın en büyük 7 otomat üreticisi firmanın yetkilileri de yanlarında otomatların parayla çalışan ünite örneklerini getirdi.ESKÄ° OTOMATLARDA GEÇİYORAvrupa'nın en hassas ölçüm tesislerinde yapılan denemeler sonucunda, YKr örneklerinin halen yaygın olarak kullanımda bulunan, manyetik özellikli modern makinelerde hiç çalışmadığı saptandı.Buna karşılık, 2000 yılından önce üretilmiÅŸ, mıknatıs özelliÄŸi bulunmayan otomat makinelerinin bir kısmında ise 50 kuruÅŸ ve 1 liraların çalıştığı görüldü. Hürriyet'in daha önce duyurduÄŸu "Euro-kuruÅŸ" benzerlik tablosunda, çap, renk, kalınlık ve alaşım özelliklerindeki büyük benzerliklere karşın, kuruÅŸ ile euro'nun bariz biçimde ayrıldığı tek özellik; bozuk Euro'nun mıknatıslı olmasına karşın, YKr'nin bu özelliÄŸi taşımamasıydı. ETSC'nin raporunda, kullanımda bulunan otomatların büyük bir bölümü için "endiÅŸe edilecek bir durum bulunmadığı" ifadesi yer alırken, Hazine MüsteÅŸarlığı ve Darphane'ye de gösterdikleri iÅŸbirliÄŸinden dolayı teÅŸekkür edildi. Yeni 50 kuruÅŸ ve 1 lira basıldı AB cephesinde bu geliÅŸmeler yaÅŸanırken, Darphane Genel Müdürlüğü, sekizer saatten günde üç vardiya olmak üzere 24 saat aralıksız YKr basıyor. Darphane Genel Müdürü Ahmet Büyükkaymaz, yaptıkları görüşmeler ve raporla ilgili olarak bilgi veremeyeceÄŸini söylerken, krize yol açan 50 kuruÅŸ ve 1 liralıkları bastıklarını açıkladı. Büyükkaymaz, Ãœlker Grubu'nun toplam 1 milyar 200 milyon adet bozuk paranın yetmeyebileceÄŸi uyarısı için ise ÅŸu deÄŸerlendirmeyi yaptı: "Biz hesabımızı daha önce yaptık. Olması gereken miktar 1 milyar 200 milyon adet. Kaldı ki, bir yıl süreyle iki para bir arada tedavülde olacak. 1 milyar 200 milyon adet de mevcut madeni paralardan var piyasada. Ä°kisini topladığınızda yaklaşık 2.5 milyar adede tekabül ediyor. Bu da Türkiye'nin ihtiyacını karşılar. Karşılamazsa, 2005'den itibaren vardiyalarımızı arttırıp ihtiyacı cevap veririz."OLAF ve ETSC nedir?1 Ocak 2005'de YTL ile birlikte dolaşıma girecek olan Yeni KuruÅŸ'lardan 50 kuruÅŸ ve 1 liranın, 1 ve 2 Euro'yla büyük benzerlik gösterdiÄŸi ortaya çıkınca, olay aÄŸustos ayında AB'nin yolsuzlukla mücadele amacıyla oluÅŸturduÄŸu, OLAF (European Anti-Fraud Office) gündemine taşındı. Genel anlamda yolsuzlukla mücadele amacıyla faaliyet gösteren OLAF, geçtiÄŸimiz yıl sadece bozuk euro sahteciliÄŸinin önlenmesine dönük olarak ETSC (Euro'nun korunması için Teknik ve Bilimsel Merkez) adlı özel bir birim kurdu. ETSC, Avrupa Komisyonu'nun AB'nin tamamı için yetkilendirdiÄŸi Fransız Darphanesi Monnaine de Paris ile iÅŸbirliÄŸi içinde çalışıyor. Fransız Darphanesi, krize yol açan YKr ile ilgili test ve ölçümleri ETSC için gerçekleÅŸtirdi.OLAF verilerine göre, 2003 yılında 26 bin 191 adet sahte bozuk Euro dolaşımdan çekildi.Â