Yazma çalışkanlığı, okuma tembelliği

ENİS BATUR'un şiiri kadar denemelerini de severim.Sakin sakin okurken, birden beni sinirlendirir. Sükûnetim rahatsız etmiştir onu.Okumadıklarımı okuduğu için ondan yararlanırım, okuduklarımı okumadığı için de elbette kızarım.Enis Batur, okurunu hep çivili yatakta tutmaktan hoşlanıyor. Okuruyla arasında bir sado-mazo ilişki kuruyor.Yazboz'u bir çırpıda okumadım. Elime zaman zaman alıp, o konular etrafında dolanıp durdum.Deneme türünü sevmemin nedeni, her okurun kendi dünyasına teğet geçmesidir.Yazma üzerine mi düşünüyorsunuz? Gutenberg'ten özür dileyenler arasında mısınız? Yataylamasına okumaktan nefret edip, derinlemesine okumaktan mı hoşlanıyorsunuz? Yazmayı/yazıyı durmadan sorgulamaktan yana mısınız?Bütün bu sorulara cevabınız evetse Enis Batur'un Yazboz'unu okuyun.Batur, hayat üzerine sığ felsefe yapmadan, edebiyatla hayatın buluştuğu kaynak üzerine çeşitlemelerden yanadır.Tayf aldatıcıdır. Arkasında edebiyat Mefistosu bekleyebilir. O, ruhunu edebiyata satanların yazarı, şairidir.Yazının tarihi neyi simgeler?Günahı mı, sevabı mı, iyiliği mi, kötülüğü mü? Şehveti de es geçmeyin.‘‘Umberto Eco'nun Gülün Adı'nda geniş okur kitlesine gösterdiği gibi, Yazı, sakıncalı bulunan düşünce ve duyguların da iletim aracı olmakta gecikmedi.’’Kafa karıştıran bir soru: Enis Batur aktüel midir?Tümden gelimi mi kullanmalı, yoksa tüme varımı mı?Çünkü o, aktüelden yola çıkmaz, aktüele varır.Özür dilerim Gütenberg (Sorry Herr Gütenberg) yazısının en hince yorumu budur. Elektronik medya ile kitabın kapışmasını/kapıştırılmasını gündeme getiren güncel bir yazıdır.Enis Batur, kışkırtıcı mıdır, bir edebi tahrikçi midir?Zaman zaman, uysaldır denemelerinde, zaman zaman hırçın. Her zaman kendine eşlik edecek ustalar bulur.Denemelerinin karkası var mıdır?Tekdüzeliğe düşmeyecek kadar.Düşünce silsilesinin klasik yazı kuralları geçerli midir?Asla. Yok ben de sizi aldattım. Vardır ama görünmez.Denemesi de şiiri gibidir, ardından geleni kestirmenizden canı sıkılır.Peki nasıl okumalı?‘‘Yazarların, içinde yaşadığımız yüzyılda, okuma pratiklerine yazının içinden müdahale ettiklerine tanık oluyoruz. Michel Butor, bazı kitaplarının önüne, onların nasıl atlanarak okunabileceğini gösteren notlar koyar. Cortazar, nasıl sıçranarak okunabileceğini gösterir.Yazarlar da okurdur ama. Şair boşuna, İkiyüzlü okur! Kardeşim, eşim benim! dememiştir.’’Okuma Morfinleri denemesini mutlaka okuyun. Size hem yeni bir okuma yöntemi/yöntemleri kazandırabilir hem yazarına yönlendirebilirsiniz.Yazmanın, Okumanın İki Ucu'ndan yığınla tartışma maddesi çıkarabilirsiniz.Pazar koşullarıyla edebiyat ilişkisinden -basite indirgeyerek böyle bir saptamada bulundum -, okur çeşitlerine kadar. Gerçekten yazarın düşünmesi gereken bir konu. Buradaki sınıflaması, kendi safını açıklıyor:‘‘Anımsayanlar olacaktır, neredeyse onbeş yıl önce yayımladığım küçümen bir kitapta, Valery'nin yaptığı ayrıma değindiydim: Kamu tarafından yaratılan yazarlar, kendi kamusunu yaratan yazarlar.’’Enis Batur'u ben ikinci bölüme koyuyorum, ilk yazısından beri bunu seçti.Yazboz'un Graphomanie'ye Dair'inden bir paragraf:Eşinin anlattığına göre, İtalo Calvino'da graphomanie (yazma manisi, hastalığı) varmış.Enis Batur soruyor: ‘‘Hezeyan mıdır yazmak, yoksa heyecan mı?Yoksa: Heyelan mı?’’Hepsi bir arada, 70'e yakın kitabın sahibi için üçü de geçerli.Evet, sonunda özetliyor durumu:‘‘Budur, bana kalırsa, yazı hastalığı: Yazboz tahtasında kurmak ve çözmek. İkisinin arasında, tahteravalli bir hayat.’’Bazan beni sinirlendirir dedim ya. İşte o sayfa: ‘‘Ne kalem fetişisti olup durmadan kalem toplama eğilimine kapıldım bugüne dek, ne başka bir yazı aracının koleksiyoncusu kesildim- tek zaafım kağıt oldu.’’Yazımın başlığına açıklama getirmek için geç mi kaldım?‘‘Karşınızdakilere az yazın derken, belki de hiç yazmayın demek istiyorlardır. Çok yazmanız, onların sizi çok okumasına yol açtığı için yakındıklarını sanmayın: Çok yazmanız, onların sizi çok okumamasına yol açtığı için sızlanmaktadır.’’James Joyce'un bir sözünü almış, 3. bölümün başına:‘‘Yaz Allahın belásı, yaz!Başka neye yararsın?’’Ne güzel şey Enis, başka şeye yaramamak...DOĞAN HIZLAN'IN SEÇTİKLERİKomünist Vedat Türkali GendaşRıza Tevfik'in Sanat... Haz. A. Uçman KitabeviTasavvuf Dr. Ahmet Kırkkılıç TimaşRaylar Üzerinde Avrupa Turgay Fişekçi AdamKokulu Kentler Tarık Dursun K. Literatür