Yaşar Kemal’in New York’lu hemşerisi

Halen New York'ta yaşayan ve çalışmalarını sürdüren ressam Ertuğrul Ateş'in son sergisi 12 Kasım'a dek Toprakbank Sanat Galerisi'nde devam ediyor. Ertuğrul Ateş buluşacağımız galeriye asabiyet içinde geliyor. Taksi şoförüne kızmış, ‘‘İşte ben bu yüzden bu ülkeden gittim,’’ diyor. ‘‘New York'taki taksi şoförleri daha beter değil mi?’’ diye soruyoruz ve konuşma başlıyor.

Ertuğrul Ateş, Adana'dan New York'a uzanan yaşam -ve başarı- hikáyesiyle ilgili sorular sorulmasından hoşlanmıyor ve bizi bu konuda uyarıyor. Tabii bir bakıma eski bir meslektaş bile sayılır, çünkü gençlik yıllarında uzun süre Gelişim Yayınları'nın dergileride art direktörlük yapmış.

Ateş'in Amerika mevzuuna koyduğu ambargoya rağmen dayanamayıp geç sayılabilecek bir yaşta her şeyi bırakarak çekip gitmesinin nedenlerini kendi ağzından duymak istiyoruz. ‘‘Çünkü ressamdım ve ressam kalmak istiyordum, bu yüzden gittim. O yıllarda Türkiye'de resim satarak yaşamak mümkün değildi. Benimkisi biraz cahil cesaretiydi ama insan kendi çapını merak ediyor. Asıl isteğim biraz külhanbeyce de olsa New York gibi bir metropolde var olarak dünya liginde oynamaktı. Seksen bin ressamın yaşadığı New York'ta ilk sekiz yüze girmek az bir şey değil, çünkü resimleriniz Yedinci Cadde'deki bir galeride sergilenmezse dünya standartlarında bir sanatçı sayılmıyorsunuz,’’ diyor.

Tuvalde kahve falı

Ateş, son resimlerinin hareket noktasının ‘‘kahve falı’’ ritüeli olduğunu ve hatta bunu ilk akıl ettiğinde ‘‘evraka evreka’’ diye bağırdığını anlatıyor. Resimlerindeki telveye benzer dokuyu elde etmek için tuvali akıcı bir boyayla kaplıyor ve iz bırakacak bir nesneyle (bez, káğıt, hatta yürüyerek) dokuyu oluşturuyur. ‘‘O dokuda tesadüfen ortaya çıkan formlarla kendi hikáyemi anlatıyorum,’’ diyor. ‘‘Giderek kahve falı bakmayı öğreniyorsunuz, peki size bakılan fallarda neler çıkıyor?’’ diye soruyoruz. Kahve fallarında hep kadınların çıktığını söylüyor, aslında bunu tahmin etmek zor değil zira resimlerinde de hep kadın siluetleri var.

Tuval resmine sadık kalan bir sanatçı olan Ateş, dünyadaki sanatçıların da her şeyi denedikten sonra tekrar tuval resmine döndüğünü söylüyor. ‘‘İnsanlar duvarlarla yaşamayı sürdürdükçe tuval resmi var olacak,’’ diyor. İstanbul'daki sergi için işlerinin boyutlarını ‘‘makul’’ tuttuğunu, çünkü Türkiye'deki evlerin duvarları çok küçük olduğu için kocaman resimler asmaya uygun olmadığını söylüyor. Amerika'da yaptığı resimlerse çok büyük, çünkü orada duvarlar da dahil olmak üzere her şey dev boyutlarda. ‘‘Her ressam kocaman tuvallerde çalışmak ister, bu aynı zamanda bir kafa tutuştur,’’ diyor.

Ateş'in resimlerinin ‘‘Uzaktaki Sevgili’’, ‘‘Yorgun Melek’’, ‘‘Öpücük’’, ‘‘Cennetten Kovuluş’’ gibi romantik isimleri var. Nedeninini sorunca ‘‘Ben de romantik bir adamım, bende Çukurova romantizmi var,’’ diyor. Romantizminin kaynağıysa gönülden bağlı olduğunu söylediği ‘‘gerçeküstücülük’’ akımı, mistisizm ve dışavurumculuk.

Doğum yeri Hemeti

Bu aralar en çok ilgisini çeken konu mistisizm ve insanlık için ikinci bir rönesans öngörüyor. Modern yaşamın insanları makineleştirip yalnızlaştırdığını, bu yüzden de kendilerine dönmeye çalıştıklarını söylüyor ve ekliyor ‘‘Ben bir sanatçı olarak insanlığın kendisiyle bir hesaplaşmaya girmesi gerektiğini düşünüyorum. İnsanlar ancak bu şekilde daha iyi ve merhametli olabilir, özgürleşebilir. Bence bu da romantik bir süreç.’’

Ateş, yetmiş iki buçuk milletin barış içinde yaşadığı New York'un bu konuda bir deney yeri olduğunu düşünüyor. Sonra laf dönüp dolaşıp Türkiye politikasına geliyor. Ateş bu konuda insanı şaşırtacak kadar dolmuş, anlıyoruz ki Manhattan gökdelenlerinde yaşarken aynı zamanda Türkiye'de olup bitenleri de pür dikkat izliyor. Hem Türk hem Amerika vatandaşı olan Ateş gururla ‘‘Türkiye benim ülkem, ben de Yaşar Kemal'in köyü Hemeti'de doğdum,’’ diyor ve ekliyor: ‘‘Ama Türkiye'de Yaşar Kemal sorgulanırken o köyün girişine Yaşar Kemal'in heykeli dikilmiştir.’’

Toprakbank Sanat Galerisi, Ihlamur Yıldız Cad. 10, Beşiktaş. Tel: (0212) 326 35 80