Yasaklılar listesinin en dikkat çekenleri

Edebiyat dergisi “Notosoloji”, yasaklanan kitaplar listesinde en dikkat çeken eserleri seçti.

İşte yasaklı kitapların ilk 10'unu...

Cesur Yeni Dünya, Aldous Huxley (1932)

1931 yılında yazılan ve bir yıl sonra basılan roman, endüstrileşme sonrasındaki uzak bir zaman diliminde geçiyor. Huxley, kimlik kaybını, toplumdaki yozlaşmanın yıkıcı etkilerini ele alıyor.

Niçin yasaklandı? İrlanda, romandaki tartışmalı çocuk doğumu gerekçesiyle kitabı raflardan kaldırdı. Ardında da ABD’nin birçok eyaleti, “olumsuz temalar”barındırması nedeniyle, okul müfredatından romanı kaldırmaya çalıştı.

Gazap Üzümleri, John Steinbeck (1939)

Steinbeck’in Pulitzer ödüllü romanı 1939'da basıldı. Roman, Büyük Bunalım’ın kırsalda yaşayan yoksul insanlar üstündeki etkisini anlatıyor. Tarımla uğraşan Joad ailesine odaklanan romanda, ailenin kıtlık nedeniyle evlerini terk etmesi, ekonomik sıkıntılar ve tarım sektöründeki değişiklikler anlatılıyor.

Gazap Üzümleri bir edebiyat klasiği olmasına karşın, ABD’de resmen yasaklandı ve toplatılarak yakıldı. Romandaki yoksulluk teması insanları rahatsız etmişti.

Yengeç Dönencesi, Henry Miller (1934)

Henry Miller’ın ünlü romanı, 1930'ların Fransa’sında, yazarın yaşamını konu alır. Yurt dışında yaşayan Amerikalıların yaşamlarını anlatır.

Niçin yasaklandı? Neredeyse yayımlanır yayımlanmaz, Pennsylvania Yüksek Mahkeme Yargıcı Michael Musmanno, roman için, “Bu bir kitap değil. Bir lağım çukuru, açık bir kanalizasyon, ahlaksızlığın enkazında bütün iğrençliklerin bir araya gelmesi,” demişti. Tahmin edebileceğiniz gibi, insanlar, daha sonra George Orwell’in “1930'ların en iyi kitabı” dediği roman için daha için hazır değildi.

Mezbaha No. 5, Kurt Vonnegut (1969)

Billy Pilgrim, kafası karışmış Amerikan askeridir. İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanlar tarafından yakalanmış ve Dresden’de esir olarak tutulmuştur. Tutulduğu yer artık kullanılmayan, “Mezbaha Numara 5” diye bilinen bir mezbahadır. Billy, İkinci Dünya Savaşı’ndaki Dresden bombalaması sırasında burada sığınakta kalır. Bu süre boyunca, zamanda bükülmeler yaşanır ve Pilgrim, geçmişe ve geleceğe dair görüntüler görür. Bunların arasında ölümü de vardır.

Niçin yasaklandı? Zamanının ABD’si, çocukların bu kitaptaki temalara maruz kalmaması gerektiğini düşündü ve böylece kitap, American Library Association’ın En Sık Yasaklanan 100 Kitabı listesindeki yerini aldı.

Şeytan Ayetleri, Salman Rushdie (1988)

Rushdie’nin kitabı günümüzün İngiltere’sinde yaşayan bir Hintin hikâyesini anlatır. Uçak kazasından kurtulan bir Bollywood yıldızı Gibreel Farishta, hayatını yeniden yoluna koyar. Başka bir mağdur, göçmen Saladin Chamcha’nın hayatı ise paramparçadır.

Niçin yasaklandı? Birçok İslam topluluğu, Rushdie’yi “kâfir” olarak gördü.Venezuela’da bu kitapla görünmek 15 ay hapis yatmanıza neden olabilirdi. ABD’de ise iki büyük kitabevi bu kitabı raflarına koymayı reddetti.

Saksı Olmanın Faydaları, Stephen Chbosky (1999)

J. D. Salinger’in Çavdar Tarlasında Çocuklar’ından esinlenen roman, 1999 yılında yayımlandı. Roman, Charlie adındaki ergen bir delikanlının isimsiz bir arkadaşına yazdığı mektuplardan oluşuyor. Bir ergen olarak Charlie,içekapalılığını, ergen cinselliğini ve kendi uyuşturucu kullanımını uzun uzadıya anlatıyor.

Niçin yasaklandı? Cinsel içeriği, özellikle de eşcinsel yönelimleri ele alıyor olması, kitabı ABD’de kütüphanelerden uzak tuttu.

Parçalanma, Chinua Achebe (1958)

Afrika edebiyatının en önemli eserlerinden biri olan romanda, Okonkwo adlı bir lider ve yerel güreş şampiyonunun hikâyesini anlatıyor. Kitap, 19. yüzyıl ya da 20. yüzyılın başlarındaki belirsiz bir zaman diliminde, Okonkwo’nun üyesi olduğu geleneksel Igbo topluluğundaki İngiliz sömürgeciliğini ve Hıristiyan misyonerliğini ele alıyor.

Niçin yasaklandı? Malezya’da sömürgeciliğin ve bunun sonuçlarının eleştiriliyor olması nedeniyle yasaklandı.

American Psycho, Brett Easton Ellis (1991)

Easton Ellis, kusursuz işadamı ve bir seri katil olan Patrick Bateman’in hikâyesini anlatıyor. Bateman, 1980'lerde New York’un zenginlerinin bir parçası olarak yaşayan bir adamın deneyimlerini yeniden anlatmaya başlar. Roman ilerledikçe, yuppienin parlak yaşamının yanında karanlık yanını da gözler önüne serer.

Niçin yasaklandı? Almanya, 1991 yılında romanı çocuklar için zararlı buldu ve satışlarını kısıtladı. Kanada’da çok yakın bir zamanda yasaklandı. Avustralya’nın Queensland eyaleti ise kitabın yalnızca 18 yaşından büyüklere satılmasına izin veriyor.

Dönüşüm, Franz Kafka (1915)

Bir gün, gezici satış temsilcisi olan ve ailesiyle birlikte yaşayan Gregor Samsa, uyandığında bir böceğe dönüşmüş olduğunu görür. Bir zamanlar ailesinin en sevgili üyesi olan Gregor, yabancılaşmaya ve toplumdan kopmaya başlar. Kafka’nın ünlü romanının sonrası biliniyor.

Niçin yasaklandı? Kafka’nın bütün çalışmaları gibi Dönüşüm de Nazi ve Sovyet rejimlerinde yasaklandı. Ayrıca o zamanki adıyla Çekoslovakya’da da, Kafka’nın Çekçe yazmayı reddetmesi ve yalnızca Almanca yazması nedeniyle yasaklandı.

Lolita, Vladimir Nabokov (1955)

Humbert, Paris doğumlu, genç kadınları ya da kendi deyimiyle “nymphet”leri saplantı haline getirmiş bir adamdır. Küçük bir New England kasabasına yerleşir ve burada Charlotte Haze’in 12 yaşındaki kızını saplantı haline getirir. Humbert, kıza yakın olabilmek için Charlotte Haze ile evlenir. Humbert ve kız, gizlice kaçarlar ve oradan oraya gezerek ilişkilerini gizli tutmaya çalışırlar.

Niçin yasaklandı? Sunday Express’in editörü tarafından “Okuduğum en iğrenç kitap” diye anılan romanın bütün kopyaları, 1955'te İçişleri Bakanlığı tarafından pornografi içerdiği gerekçesiyle toplatıldı. Bir sonraki yıl da Fransa’da da yasaklandı.