Yasaklı Tiyatro'nun restorasyonu bitti
Güncelleme Tarihi:
Cahit AKYOL
Oluşturulma Tarihi: Temmuz 05, 2003 23:42
Bodrum Kalesi'nin karşısındaki Göktepe eteklerinde yüzyıllardır gün yüzü görmeyi bekleyen toprak altındaki Bodrum Antik Tiyatrosu, iki yıllık restorasyon çalışmalarının tamamlanmasının ardından 12 Temmuz'da açılıyor.
Bodrum sakinleri iki yıl öncesine kadar oraya ‘‘Yasaklı Tiyatro’’ diyordu. Zemini bazı yerlerinde diz, bazı yerlerinde ise adam boyu otlarla kaplıydı. Otların arasından sıyrılabilen tek-tük taşlar, orada bir Ege uygarlığının bulunduğunu haber veriyordu.
Bodrum Antik Tiyatrosu'nun tarihi değeri 1974 yılında anlaşılabildi. Tiyatronun bulunduğu alan, o yıl Bodrum Müze Müdürlüğü’nce Kültür Bakanlığı adına kamulaştırıldı. O zamanlar sadece en üst oturma sıralarından birkaç blok vardı. Hemen kazı ve onarım çalışmalarına başlandı. İki yıl içerisinde toprak örtüsü kaldırıldı, yan duvarlarının rölevesi hazırlandı, duvar bloklarının envanteri ile yerleri saptanmaya çalışıldı. 1985 yılına kadar süren çalışmalar ödenek sağlanamayınca durdu. Antik tiyatro yine sessizliğe ve yağmaya terk edildi.
Koruma altına alınmadığı için 'tarihin, evlerinin baş köşelerinde olmasını isteyen' bazı kişiler, tiyatronun taşlarından götürebildiklerini Bodrum'daki yazlıklarına 'hatıra' diye almaya başladı. İş ayyuka çıkınca çözüm olarak tiyatronun etrafı tel örgülerle çevrildi. İşte bu yüzden de Bodrum halkı arasında 'Yasaklı Tiyatro' diye anılmaya başlandı.
SPONSOR KURTARDI
2000 yılında kötü günlerin sonu geldi. Çünkü Klasik Çağ’ın görkemli kenti Halikarnassos'dan günümüze miras kalan Antik Tiyatro için Turkcell ve Ericsson sponsor oldu. Onarım çalışmaları Muğla Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nca 30.3.2001 gün ve 315 sayılı kararla onaylandı. Çalışmalar Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü denetiminde proje Genel Yönetmeni Yüksek Mimar Mustafa Tozan, Doç. Dr. Emre Madran ve Dr. Nimet Özgönül'ün danışmanlığında başlatıldı.
Teknik ekip, Bodrum Antik Su Restorasyonu Projesi adı altındaki çalışmanın ilk adımları olarak Myndos Kapısı ile Osmanlı Tersane Kalesi'nin onarım ve çevre düzenleme çalışmalarını gerçekleştirdi. Sıra antik tiyatroya geldi. 2002 yılının Haziran ayında yapılan çalışmalar sonunda tiyatro ilk günlerindeki gibi pırıl pırıl yapıldı. Böylelikle tiyatronun üzerindeki kara bulutlar kalktı.
Restorasyon Genel Yönetmeni Yüksek Mimar Mustafa Tozan tiyatrodaki çalışmaları sırasında antik mezarlar da bulunduğunu söylüyor. Arkeolog Erhan Özcan ise yapılan çalışmaları şöyle sıralıyor:
‘‘Oturma sıralarının arasında incir ağacı çıkmıştı. Bu ağacı sökünce oyuk gördük. Toprağı kazınca iki ayrı dehlizle karşılaştık. Dehlizlerden birisi 10 metreydi. Bunun sonunda üç mezar odası ile karşılaştık. Mezarlar tiyatrodan önce yapılmış. Tiyatro ile bir bağlantıları yoktu. Diğer dehliz ise 9 metre derinlikten 75 metre boyunca kazılmıştı. Mezar odalarına giden yol ile kesişiyordu. İçlerinde çömlek parçaları bulduk, onları da restoratör Mutlu Günhan Bozkurtlar'ın çalışmaları bittikten sonra sergileyeceğiz’’
AÇILIŞ 12 TEMMUZ'DA
12 Temmuz'daki açılışta Ali Poyrazoğlu, Ödünç Yaşamlar adlı kitabında antik tiyatro ile ilgili anılarını anlattığı Yasaklı Tiyatroda Günbatımı adlı bölümü seslendirecek. Çeşitli konuşmalardan sonra Anadolu Ateşi dans gösterisi yapacak. Yaz boyunca haftasonları Sezen Aksu, Sertab Erener, MFÖ, Nilüfer, Yaşar Kıraç ve Mehveş Emeç bu tarihi mekanda konser verecek.
OTOPARK VE ÇEVRE YOLU SORUNU
Tiyatroyu ziyarete gelenlerin araçlarını doğrudan çevre yolu üzerinde park etmeleri gerekiyor. Bodrum sakinleri tiyatronun önüne bir tünel yapılarak yolun toprak altına alınmasını isterken, buna karşı çıkanlar yolun altında antik şehir olabileceği görüşünü savunuyor. Ancak sahnenin 20 metre yanından başlayan caddenin, konser ve tiyatro gösterileri sırasında gürültü sorunu çıkartacağı için bir başka güzergaha alınması şart.
OTUR KOYA BAK
Bodrum Tiyatrosu da plan açısından bir Klasik Çağ tiyatrosunun özelliğini taşıyor. Yunanistan’daki Epidaurus Tiyatrosu ile benzer özellikleri var. Antik Tiyatro, denizden yaklaşık 50 metre yükseklikte. Oturma sıraları seyircilerin adalara, koya, Kale'ye ve Bodrum’a bakması için uygun. Yapı, yarım daire formlu, uçları at nalı oluşturacak biçimde güneye doğru uzantılı. Çok büyük bir bölümü zemindeki ana kayaya oyularak oluşturulmuş. Tiyatro yaklaşık 57 metre yarıçapında. Yapının inşaatında önce tüften oluşan ana kayaya, tiyatronun genel geometrisine uygun olarak setler halinde oyulmuş, daha sonra mermer bloklardan oluşan oturma birimleri arada dolgu malzemesi kullanılarak yerlerine yerleştirilmiş.
Bodrum Antik Tiyatrosu'nun tarihi değeri 1974 yılında anlaşılabildi. Tiyatronun bulunduğu alan, o yıl Bodrum Müze Müdürlüğü’nce Kültür Bakanlığı adına kamulaştırıldı. O zamanlar sadece en üst oturma sıralarından birkaç blok vardı. Hemen kazı ve onarım çalışmalarına başlandı. İki yıl içerisinde toprak örtüsü kaldırıldı, yan duvarlarının rölevesi hazırlandı, duvar bloklarının envanteri ile yerleri saptanmaya çalışıldı. 1985 yılına kadar süren çalışmalar ödenek sağlanamayınca durdu. Antik tiyatro yine sessizliğe ve yağmaya terk edildi.
Koruma altına alınmadığı için 'tarihin, evlerinin baş köşelerinde olmasını isteyen' bazı kişiler, tiyatronun taşlarından götürebildiklerini Bodrum'daki yazlıklarına 'hatıra' diye almaya başladı. İş ayyuka çıkınca çözüm olarak tiyatronun etrafı tel örgülerle çevrildi. İşte bu yüzden de Bodrum halkı arasında 'Yasaklı Tiyatro' diye anılmaya başlandı.
SPONSOR KURTARDI
2000 yılında kötü günlerin sonu geldi. Çünkü Klasik Çağ’ın görkemli kenti Halikarnassos'dan günümüze miras kalan Antik Tiyatro için Turkcell ve Ericsson sponsor oldu. Onarım çalışmaları Muğla Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu'nca 30.3.2001 gün ve 315 sayılı kararla onaylandı. Çalışmalar Bodrum Sualtı Arkeoloji Müzesi Müdürlüğü denetiminde proje Genel Yönetmeni Yüksek Mimar Mustafa Tozan, Doç. Dr. Emre Madran ve Dr. Nimet Özgönül'ün danışmanlığında başlatıldı.
Teknik ekip, Bodrum Antik Su Restorasyonu Projesi adı altındaki çalışmanın ilk adımları olarak Myndos Kapısı ile Osmanlı Tersane Kalesi'nin onarım ve çevre düzenleme çalışmalarını gerçekleştirdi. Sıra antik tiyatroya geldi. 2002 yılının Haziran ayında yapılan çalışmalar sonunda tiyatro ilk günlerindeki gibi pırıl pırıl yapıldı. Böylelikle tiyatronun üzerindeki kara bulutlar kalktı.
Restorasyon Genel Yönetmeni Yüksek Mimar Mustafa Tozan tiyatrodaki çalışmaları sırasında antik mezarlar da bulunduğunu söylüyor. Arkeolog Erhan Özcan ise yapılan çalışmaları şöyle sıralıyor:
‘‘Oturma sıralarının arasında incir ağacı çıkmıştı. Bu ağacı sökünce oyuk gördük. Toprağı kazınca iki ayrı dehlizle karşılaştık. Dehlizlerden birisi 10 metreydi. Bunun sonunda üç mezar odası ile karşılaştık. Mezarlar tiyatrodan önce yapılmış. Tiyatro ile bir bağlantıları yoktu. Diğer dehliz ise 9 metre derinlikten 75 metre boyunca kazılmıştı. Mezar odalarına giden yol ile kesişiyordu. İçlerinde çömlek parçaları bulduk, onları da restoratör Mutlu Günhan Bozkurtlar'ın çalışmaları bittikten sonra sergileyeceğiz’’
AÇILIŞ 12 TEMMUZ'DA
12 Temmuz'daki açılışta Ali Poyrazoğlu, Ödünç Yaşamlar adlı kitabında antik tiyatro ile ilgili anılarını anlattığı Yasaklı Tiyatroda Günbatımı adlı bölümü seslendirecek. Çeşitli konuşmalardan sonra Anadolu Ateşi dans gösterisi yapacak. Yaz boyunca haftasonları Sezen Aksu, Sertab Erener, MFÖ, Nilüfer, Yaşar Kıraç ve Mehveş Emeç bu tarihi mekanda konser verecek.
OTOPARK VE ÇEVRE YOLU SORUNU
Tiyatroyu ziyarete gelenlerin araçlarını doğrudan çevre yolu üzerinde park etmeleri gerekiyor. Bodrum sakinleri tiyatronun önüne bir tünel yapılarak yolun toprak altına alınmasını isterken, buna karşı çıkanlar yolun altında antik şehir olabileceği görüşünü savunuyor. Ancak sahnenin 20 metre yanından başlayan caddenin, konser ve tiyatro gösterileri sırasında gürültü sorunu çıkartacağı için bir başka güzergaha alınması şart.
OTUR KOYA BAK
Bodrum Tiyatrosu da plan açısından bir Klasik Çağ tiyatrosunun özelliğini taşıyor. Yunanistan’daki Epidaurus Tiyatrosu ile benzer özellikleri var. Antik Tiyatro, denizden yaklaşık 50 metre yükseklikte. Oturma sıraları seyircilerin adalara, koya, Kale'ye ve Bodrum’a bakması için uygun. Yapı, yarım daire formlu, uçları at nalı oluşturacak biçimde güneye doğru uzantılı. Çok büyük bir bölümü zemindeki ana kayaya oyularak oluşturulmuş. Tiyatro yaklaşık 57 metre yarıçapında. Yapının inşaatında önce tüften oluşan ana kayaya, tiyatronun genel geometrisine uygun olarak setler halinde oyulmuş, daha sonra mermer bloklardan oluşan oturma birimleri arada dolgu malzemesi kullanılarak yerlerine yerleştirilmiş.